Του Μιχάλη Καϊταντζίδη
Το γεγονός ότι οι τιμές που πουλάει το φυσικό αέριο στην Ελλάδα είναι υψηλότερες 30% από ότι στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, παραδέχτηκε δημόσια ο Αλεξάντερ Μεντβέντεφ, Νο 2 της ρωσικής Γκαζπρόμ, η οποία σε λίγες ώρες καταθέτει προσφορά για την εξαγορά της ΔΕΠΑ. Τα στοιχεία τιμών για την υπόλοιπη Ευρώπη δόθηκαν σε συνέντευξη τύπου στη Μόσχα. Από αυτά προκύπτει ότι εάν και εφ όσον καταβάλει υπερτίμημα για το ελληνικό μονοπώλιο φυσικού αερίου, θα το αποσβέσει σε ελάχιστο χρόνο, όσο διατηρεί τις υψηλές τιμές φυσικού αερίου για την Ελλάδα.
Ενώ η οικονομία και η εγχώρια παραγωγή στενάζουν από τις υψηλές τιμές ενέργειας, που ροκανίζουν και την τελευταίες ελπίδες επιβίωσης, η Κυβέρνηση, βιάζεται να «ξεφορτωθεί» τη ΔΕΠΑ στη ρωσική Γκαζπρόμ, χωρίς στοιχειώδεις διασφαλίσεις για μείωση των τιμών στο φυσικό αέριο, όπως συμβαίνει στις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές Χώρες.
Στη βιασύνη τους οι υπεύθυνοι του ΤΑΙΠΕΔ και του Μαξίμου, δεν πρόσεξαν τις πολύ πρόσφατες ανακοινώσεις του Νο2 της ρωσικής εταιρείας Αλεξάντερ Μεντβέντεφ για την τιμολογιακή πολιτική της Γκαζπρόμ στην Ευρώπη. Τα στοιχεία που έδωσε σε συνέντευξη τύπου στη Μόσχα και δημοσιεύθηκαν σε πάρα πολλά εξειδικευμένα και μη Μέσα, προκύπτει ότι οι μέσες τιμές που πουλά το αέριο στις ευρωπαϊκές χώρες το 2013 βρίσκονται στα επίπεδα των 10,30 δολαρίων ΗΠΑ ανά εκατομμύριο Βρετανικές Θερμικές Μονάδες (1 MBTU αντιστοιχεί σε περίπου 27 κυβικά μέτρα), με την τιμή για τα 1.000 κυβικά μέτρα να διαμορφώνεται στα 380 δολάρια.
Όσο για την Ελλάδα, οι τιμές, λόγω της πολιτικής της Γκαζπρόμ, είναι τουλάχιστον 30% υψηλότερες, αφού κυμαίνονται από 13,5-15 δολάρια ΗΠΑ το MBTU. Έτσι για τα 1.000 κυβικά μέτρα, η «ελληνική» τιμή κινείται στα 480-540 δολάρια, δηλαδή 100 έως 160 δολάρια περισσότερο. Με δεδομένο δε, ότι η ΔΕΠΑ εισάγει κάθε χρόνο περίπου 2,5 δις. κυβικά μέτρα ρωσικού αερίου, το καπέλο με το οποίο επιβαρύνονται οι Έλληνες καταναλωτές και η εγχώρια παραγωγή κάθε χρόνο ανέρχεται σε τουλάχιστον 250 εκατομμύρια δολάρια το χρόνο.
Ένα ερώτημα, θα μπορούσε να είναι το ποιος ωφελούνταν μέχρι τώρα από αυτή την τεράστια διαφορά. Η ΔΕΠΑ; Άλλοι μεσάζοντες; ή όλοι μαζί σε βάρος του Έλληνα καταναλωτή.
Ωστόσο το ακόμη μεγαλύτερο ερώτημα είναι με ποια λογική η Κυβέρνηση και το ΤΑΙΠΕΔ θα αποδεχτούν ένα θεωρητικό υπερτίμημα που θα καταβάλλει η Γκαζπρόμ για την εξαγορά της ΔΕΠΑ, όταν θα είναι ηλίου φαεινότερο ότι το υπερτίμημα για το οποίο και θα πανηγυρίζουν, η Γκαζπρόμ θα το εισπράξει σε ένα με δύο χρόνια, μέσω της υψηλότερης τιμής με την οποία πουλά το αέριο στην Ελλάδα.
Η ίδια η Γκαζπρόμ έχει κυκλοφορήσει διάφορα νούμερα για το τίμημα που θα καταβάλλει και τα οποία κυμαίνονται από 750 - 900 εκατομμύρια. Ακόμη όμως και υψηλότερα να είναι, με τις τιμές που πουλάει σήμερα το αέριο στην Ελλάδα, είναι σίγουρο ότι σε ελάχιστο χρόνο θα αποσβέσει την επένδυσή της, μόνο από τη διαφορά της τιμής.
Τι έγινε στην Ευρώπη και τι στην Ελλάδα Έτσι, ακόμη και ο πιο ένθερμος υποστηρικτής της ιδιωτικοποίησης της ΔΕΠΑ, αναρωτιέται για την άνευ όρων παράδοση του μέχρι τώρα κρατικού μονοπωλίου σε ένα απόλυτα καθετοποιημένο μονοπώλιο, πριν διασφαλιστεί ότι στην Ελλάδα η Γκαζπρόμ θα εφαρμόζει την ίδια τιμολογιακή πολιτική όπως και στις άλλες Χώρες της Ευρώπης.
Για το πώς διαχειρίζεται το θέμα των τιμών στις χώρες αυτές ο κ. Μεντβέντιεφ στη συνέντευξη της περασμένης Τρίτης στη Μόσχα ήταν ιδιαίτερα αποκαλυπτικός. Η όλη στρατηγική που ανέπτυξε, ήταν βασισμένη στο γεγονός ότι θα πρέπει να ανακτήσει ποσότητες και αγορές που έχασε, μέσω της αναδιαπραγμάτευσης συμβάσεων και μείωσης των τιμών.
Ήδη με την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων με σειρά μεγάλων Ευρωπαίων πελατών της, η Γκαζπρόμ προχώρησε στην αναδρομική μείωση των τιμών φυσικού αερίου σε ποσοστό περίπου 7% και τους επέστρεψε 3,3 δισ. δολάρια μόνο για το 2012. Οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται και με άλλους μεγάλους πελάτες της, στους οποίους περιλαμβάνονται η ιταλική ΕΝΙ και η γαλλική Gas de France. Και όπως είπε ο ίδιος ο Αλεξάντρ Μεντβέντεφ στη συνέντευξη της Μόσχας, οι επιστροφές θα κυμαίνονται μεταξύ 800 και 900 εκατομμυρίων δολαρίων, ενώ οι εκπτώσεις που θα γίνουν θα είναι στα επίπεδα του 7-8%.
Όσο για την Ελλάδα, από όσα έχουν γίνει γνωστά, διαπραγμάτευση της ΔΕΠΑ με την Gazprom για μείωση τιμών έγινε το 2011. Η κατάληξη ήταν μικρή έκπτωση, χωρίς ωστόσο να είναι εμφανές αν αυτή μεταφέρθηκε και στους τελικούς καταναλωτές. Επίσης αξίζει να σημειωθεί ότι η νέα συμφωνία περιλαμβάνει όρο που απαγορεύει στη ΔΕΠΑ να ζητήσει νέα διαπραγμάτευση μέχρι το τέλος του 2014. Έτσι, οι τιμές συνεχίζουν να παραμένουν στα ύψη και οι Έλληνες καταναλωτές να επιβαρύνονται με μία τις υψηλότερες τιμές στην Ευρώπη.
Γιατί όμως η ρωσική εταιρεία έγινε ξαφνικά τόσο γαλαντόμα με τους Ευρωπαίους πελάτες της; (εκτός των Ελλήνων φυσικά). Οι λόγοι είναι πολλοί και παγκοίνως γνωστοί, μόνο που τους αγνοούν ή θέλουν να τους αγνοούν οι υπεύθυνοι για την ενεργειακή πολιτική της χώρας.
Η αλήθεια είναι ότι η Γκαζπρόμ ιδίως μετά την κρίση με την Ουκρανία, δέχτηκε ισχυρό πλήγμα στην αξιοπιστία της καθώς έκοψε την παροχή αερίου στις περισσότερες χώρες της ΝΑ Ευρώπης. Έτσι η ΕΕ αναγκάστηκε έστω και με μισή καρδιά, να προωθεί με ταχύτερους ρυθμούς δράσεις απεξάρτησης από το ρωσικό αέριο. Ωστόσο το μεγαλύτερο κίνδυνο η ρωσική εταιρεία κατάλαβε ότι τον αντιμετωπίζει από την αύξησης της παραγωγής αερίου στις ΗΠΑ (αέριο σχιστόλιθου), και τον οποίο μέχρι πρόσφατα η ηγεσία της είχε υποτιμήσει.
Ήδη οι ΗΠΑ παράγουν περίπου 0,82 δισεκατομμύρια κυβικά αερίου την ημέρα (περίπου 27,5 δισεκατομμύρια κυβ. πόδια) και σε ελάχιστα χρόνια θα είναι καθαρά εξαγωγική χώρα στο φυσικό αέριο. Ταυτόχρονα ολοκληρώνονται μεγάλες υποδομές παραγωγής φυσικού αερίου σε Αυστραλία και Δυτική Αφρική, με αποτέλεσμα να αυξηθούν σημαντικά οι προσφερόμενες ποσότητες στη διεθνή αγορά και να πιεστούν ακόμη περισσότερο οι τιμές.
Ας σημειωθεί εδώ ότι η τιμή του αερίου στις ΗΠΑ είναι κάτω από το μισό της Ευρώπης (3,5-4,5 δολάρια το MBTU). Τέλος δεν πρέπει να διαφεύγει το γεγονός ότι η Γκαζπρόμ, ελέγχεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης σε σειρά πρώην ανατολικών χωρών, ενώ και στο εσωτερικό της Ρωσίας, δέχεται έντονες πιέσεις από αναδυόμενες εταιρείες στον τομέα του φυσικού αερίου, όπως η Ροσνέφτ και η Νοβατέκ και μάλιστα με τις ευλογίες του Κρεμλίνου.
Όλα αυτά ανάγκασαν τη διοίκηση της Γκαζπρόμ να κατεβάσει τους τόνους και να διασφαλίσει τις παραδοσιακές της αγορές, όπως των ευρωπαϊκών χωρών, τις οποίες σε λίγα χρόνια θα κινδύνευε να χάσει εν μέρει λόγω των νέων συνθηκών που διαμορφώνονται, λόγω της μεγάλης προσφοράς και των χαμηλότερων τιμών. Όπως δείχνουν όμως τα πράγματα, για τη Γκαζπρόμ η Ελλάδα συνεχίζει να αποτελεί προνομιακό χώρο όπου μπορεί να πουλά σε όποια τιμή θέλει, αφού κανείς δεν της αμφισβήτησε το δικαίωμα αυτό, ενώ οι πολιτικοί της βιάζονται να εδραιώσουν τη θέση της και το μονοπώλιό της.
(από www.euro2day.gr, 10/06/2013)
www.energia.gr
10/9/13
GR
FR
DE
ES
IT
RU
EU