ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΕΙΔΙΚΗΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΛΗΠΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ.

Μετά τη παγκόσμια διάσκεψη της Σαλαμάνκας (1994) παρουσιάστηκε αλλαγή στη πρακτική, αλλά και τον τρόπο σκέψης όσον αφορά το χώρο της ειδικής αγωγής.

Η αρχή της ένταξης και της ενσωμάτωσης αντικαταστήθηκαν από την αρχή της συμπερίληψης (inclusion), των μαθητών με και χωρίς ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες σε «ένα σχολείο για όλους», όπως αναφέρεται στη Χάρτα του Λουξεμβούργου (1996) (Watkins 2003).

Ο όρος ειδική εκπαίδευση εμφανίστηκε στις αρχές του 20ου αιώνα και σ΄ αυτόν κυριαρχεί το ιατρικό-παθολογικό μοντέλο, που τοποθετεί το πρόβλημα στο ίδιο το άτομο.

Το πρόβλημα χρεώνεται στο μαθητή επειδή διαφέρει από τους συνομηλίκους του και για την εκπαίδευση του υπεύθυνοι είναι οι ειδικοί εκπαιδευτικοί που προσπαθούν ν’ αλλάξουν το άτομο, έτσι ώστε αυτό να ταιριάζει στο περιβάλλον.

Το παιδί με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και μαθησιακές δυσκολίες εντάσσεται στο τμήμα ένταξης ή στο πρόγραμμα παράλληλης στήριξης ή στο ειδικό σχολείο, αποκομμένο από τους συνομηλίκους του, γεγονός που το οδηγεί στην περιθωριοποίηση.

Σε αντίθεση με την ειδική εκπαίδευση, η συμπεριληπτική εκπαίδευση οδηγείται από το κοινωνικό μοντέλο. Συνεπώς, μετατοπίζει την ευθύνη από το άτομο στην κοινωνία, στο ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα, που πρέπει να διαφοροποιείται, ώστε να μπορεί να υποδέχεται όλους τους μαθητές, περιθωριοποιημένους, παραγκωνισμένους ή μαθητές με ιδιαίτερες εκπαιδευτικές ανάγκες, χωρίς οι διαφοροποιήσεις αυτές να εισάγουν διαχωρισμούς από τους συμμαθητές τους και απευθύνεται σε όλους τους εμπλεκόμενους του εκπαιδευτικού συστήματος. (μαθητές, εκπαιδευτικούς, γονείς).

Η συμπερίληψη είναι μια διαδικασία χωρίς τέλος που έχει ως στόχο την αύξηση της συμμετοχής και τη μείωση του αποκλεισμού όλων των παιδιών από τα αναλυτικά προγράμματα, τις κουλτούρες και τις κοινωνίες των σχολείων ώστε όλα τα παιδιά να λαμβάνουν ίσες ευκαιρίες στη διδασκαλία και τη μάθηση ( Booth & Ainscow 2002).

Η συμπεριληπτική εκπαίδευση έχει ως προϋπόθεση το δικαίωμα κάθε παιδιού να φοιτά στο σχολείο της γειτονιάς του και να έχει τις ίδιες εκπαιδευτικές ευκαιρίες και δυνατότητες όπως και κάθε παιδί της ηλικίας του (Jenkinson, 1997).
 [ Άννα Καλλιονίδου]

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Booth, T. & Ainscow, M. (2002) The Index for Inclusion, 2th Edition, Bristol: Centre for Studies in Inclusive Education.

Jenkinson, J. (1997) Mainstream or special? Educating students with disabilities London: Routloedge.

UNESCO (1994). ∆ιακήρυξη της Σαλαµάνκα και πλαίσιο δράσης για την Ειδική Αγωγή. Παγκόσμια διάσκεψη για την Ειδική Αγωγή. Έκδοση της Ελληνικής Επιτροπής για την UNESCO, Αθήνα.

Watkins, A. (ed.) 2003. Key Principles for Special Needs Education – Recommendations for Policy Makers, Middelfart: European Agency for Development in Special Needs Education.