Αρχαιολόγοι: Πρωτοφανής κρίση, εγκληματική αμέλεια κυβέρνησης

Για «εγκληματική αμέλεια κυβέρνησης και πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΠΟΑ έκανε λόγο ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων.

Αρχαιολόγοι: Ανησυχία για επενδύσεις μεγάλης κλίμακας σε εκτάσεις με προστατευόμενα μνημεία και αρχαιολογικούς χώρους

Ανησυχία εκφράζει ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων για ιδιωτικές επενδύσεις μέσω ΤΑΙΠΕΔ σε εκτάσεις με προστατευόμενα μνημεία και αρχαιολογικούς χώρους, ενώ κάνει λόγο για προσπάθεια παράκαμψης της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και των νόμιμων διαδικασιών αδειοδότησης.

Πλήγμα στον τουρισμό τα κλειστά μουσεία τα Σαββατοκύριακα και τις αργίες

Εκκληση προς τους φύλακες αρχαιολογικών χώρων «να βρουν άλλους τρόπους διαμαρτυρίας», απευθύνει ο πρόεδρος του Συνδέσμου των εν Ελλάδι Τουριστικών και Ταξιδιωτικών Γραφείων (ΗΑΤΤΑ) κ. Γ. Τελώνης. Απευθυνόμενος στην Πανελλήνια Ενωση Υπαλλήλων Φυλάξεως Αρχαιοτήτων (ΠΕΥΦΑ), με αφορμή την εισήγηση της πλειοψηφίας για αποχή τα Σαββατοκύριακα και τις αργίες από την 1/1/2013, εξαιτίας της καθυστέρησης των υπουργικών αποφάσεων που θα εγκρίνουν την αμοιβή των φυλάκων των μουσείων τις συγκεκριμένες ημέρες, ο κ. Τελώνης υπογραμμίζει τις επιπτώσεις που θα έχει μια τέτοια κίνηση στον εισερχόμενο τουρισμό.

«Μην αποθαρρύνουμε άλλο τους τουρίστες να έρθουν στη χώρα», τονίζει ο πρόεδρος του ΗΑΤΤΑ, προσθέτοντας ότι επηρεάζεται ξανά ένα ευαίσθητο κομμάτι του τουρισμού, ιδίως σε ό,τι αφορά την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου. Ειδικά οι ξένοι επισκέπτες στην Ελλάδα τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο έρχονται και για τον πολιτισμό, σημειώνει ο κ. Τελώνης, συμπληρώνοντας ότι αν τα μουσεία είναι κλειστά τα Σαββατοκύριακα και τις αργίες, θα λειτουργήσουν αποτρεπτικά στις επιλογές των τουριστών.
Την ίδια ώρα, ο ίδιος παρακαλεί τον αναπληρωτή υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Κ. Τζαβάρα να ενσκήψει στο θέμα για να λυθεί. 

 Πουτέτση Χριστίνα

.tovima.gr

28/12/12

---

 ΣΧΕΤΙΚΑ:

• Δωρεάν είσοδος στο Μουσείο Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου 

• Εκεί που γίνονται θαύματα

• Οι τουρίστες αποφεύγουν τους αδύναμους κρίκους της Ευρωζώνης

Η προστασία των αρχαίων ναυαγίων: Μέθοδοι που χρησιμοποιούνται κατά των θαλάσσιων μικροοργανισμών

«Δύο είναι οι μέθοδοι της προστασίας ξύλινων ναυαγίων στην Ελλάδα, in situ, δηλαδή μέσα στο θαλάσσιο περιβάλλον στον οποίο έχουν εντοπισθεί: Η πρώτη χρησιμοποιεί γεωύφασμα και η δεύτερη βασίζεται στον εγκιβωτισμό του ναυαγίου. Και οι δύο όμως είναι πρωτοποριακές».
Αυτό ανέφερε στην ομιλία της στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο η δρ Αναστασία Πούρνου ειδικευμένη στην προστασία του ξύλου από μικροοργανισμούς που αναπτύσσονται στη θάλασσα και καταστρέφουν τα αρχαία ναυάγια.

Το γεγονός, ότι η υποβρύχια αρχαιολογία έχει αναπτυχθεί ιδιαίτερα κατά τις τελευταίες δεκαετίες είχε ως αποτέλεσμα την αποκάλυψη πολλών ξύλινων ναυαγίων, τα οποία όμως από τη στιγμή, που θα έρθουν στο φως σε οικοσυστήματα, όπως το μεσογειακό μπορεί να αφανιστούν μέσα σε πολύ μικρό, χρονικό διάστημα.
«Γιατί το ξύλο των ναυαγίων, που θα βρεθεί πάνω από το ίζημα, λόγω μιας ανασκαφής ή λόγω υδροδυναμικών φαινομένων θα εποικιστεί άμεσα από θαλάσσιους ξύλο - διατρητικούς οργανισμούς (wood borers), που εντός ολίγων ετών θα το αποδομήσουν ολοκληρωτικά», είπε η ίδια. Συνεπώς, εάν μετά την αποκάλυψη το ξύλο δεν επαναταφεί σύντομα στο ίζημα όπου βρισκόταν, δηλαδή αν δεν επιστρέψει στο περιβάλλον ταφής του, που το διατήρησε ως σήμερα, κινδυνεύει να χαθεί για πάντα.

Οι οργανισμοί από τους οποίους κινδυνεύει το ξύλο μέσα στη θάλασσα ανήκουν κυρίως στα μαλάκια και στα καρκινοειδή. Να σημειωθεί όμως ότι το ξύλο ως αρχαιολογικό εύρημα μπορεί να προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες για την αξιοποίηση της ξυλείας από τον άνθρωπο σε διάφορες εποχές και κατά συνέπεια μπορεί να συμβάλλει ουσιαστικά στη μελέτη και την ερμηνεία του φυσικού, κοινωνικού και οικονομικού περιβάλλοντος.

Μόνο στη Μεσόγειο άλλωστε έχουν καταγραφεί πάνω από 2000 αρχαία ναυάγια ενώ η UNESCO υπολογίζει, ότι υπάρχουν περίπου 3 εκατομμύρια ναυάγια σε όλο τον κόσμο, που δεν έχουν ακόμα ανακαλυφθεί. Οσο κι αν φαντάζεται κανείς όμως, ότι πρωτίστως τα ναυάγια αποκαλύπτονται από τις αρχαιολογικές έρευνες, η αλήθεια είναι, ότι αυτό συντελείται συνήθως από την μετακίνηση ιζημάτων λόγω αλλαγής του υδροδυναμικού καθεστώτος του υποθαλάσσιου χώρου, που οφείλεται σε φυσικούς παράγοντες: τεκτονικά ρήγματα, ένταση και διεύθυνση ρευμάτων, σύσταση ιζήματος, γεωμορφολογία κ. λ. π.
Η επόμενη αιτία είναι οι ανθρωπογενείς επεμβάσεις τόσο στο παράκτιο όσο και στο υποθαλάσσιο περιβάλλον (κατασκευαστικά έργα σε λιμάνια, φράξιμο χειμάρρων, τουρμπίνες πλοίων, αλιεία κ. λ. π). Οσο για τις αρχαιολογικές υποβρύχιες έρευνες, κι αυτές μπορεί να εκθέτουν για μεγάλα χρονικά διαστήματα τα ναυάγια εκτός ιζήματος.

Ο μεγάλος όγκος των ξύλινων ναυαγίων που ανακαλύπτονται αποτελεί έτσι, ένα σημαντικό πρόβλημα όσον αφορά στην προστασία και στη συντήρησή τους. Για το λόγο αυτό μάλιστα η προστασία της υποβρύχιας πολιτιστικής κληρονομιάς αποτελεί βασική προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Ενωσης αλλά και διεθνών οργανισμών (ICOMOS, UNESCO).
Ολοι αυτοί οι οργανισμοί δίνουν έμφαση στη διαχείριση και προστασία των ναυαγίων in situ, κυρίως επειδή στις μέρες, στα περισσότερα κράτη του κόσμου η ανέλκυση, συντήρηση και έκθεση ένυδρης αρχαιολογικής ξυλείας μεγάλου όγκου, δεν είναι οικονομικά εφικτή.

«Υπάρχουν διάφορες προσεγγίσεις που ακολουθούνται στην Μεσόγειο για την in situ προστασία αρχαίων ναυαγίων» είπε η κυρία Πούρνου. «Στο ελλαδικό χώρο όμως έχουν αναπτυχθεί κατ΄ αρχάς η χρήση γεωυφασμάτων, που σε περιβάλλοντα χαμηλής υδροδυναμικής μπορούν να λειτουργούν ως φυσικά φράγματα στην εποίκηση ξύλο - διατρητικών οργανισμών και να δημιουργούν αναερόβιες συνθήκες ταφής και κατά δεύτερον στον εγκιβωτισμό του ξύλινου μέρους των ναυαγίων μέσα στο ίζημα που εξασφαλίζει σταθερές ατοξικές συνθήκες σε περιβάλλοντα υψηλής υδροδυναμικής», κατέληξε.

Θερμού Μαρία

tovima gr

28/12/12 

Κίνδυνος να ξεμείνουν από λιγνίτη 3 μονάδες της ΔΕΗ

Τον κίνδυνο να μείνουν χωρίς λιγνίτη αντιμετωπίζουν τρείς μονάδες της ΔΕΗ σε Αμύνταιο και Φλώρινα λόγω της αδυναμίας συνεννόησης μεταξύ ΔΕΗ και της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας.
Το πρόβλημα περιγράφει αναλυτικά ο ΣΠΑΡΤΑΚΟΣ σε επιστολή του προς τον υπουργό Παιδείας, Κώστα Τζαβάρα, στην οποίο αναφέρονται τα εξής:
"Είναι γνωστό ότι η τοπική εφορία αρχαιοτήτων πραγματοποιεί εδώ και χρόνια σωστικές ανασκαφές στο μέτωπο εξόρυξης της πρώτης τομής του Ορυχείου Αμυνταίου.

Εξαιτίας της αδυναμίας συνεννόησης που φαίνεται πως υπήρχε και υπάρχει ανάμεσα στην ΚΘ΄ΕΠΚΑ και στη ΔΕΗ τον τελευταίο χρόνο έχουν καταγραφεί διακοπές στη λειτουργία του εκσκαφέα του πρώτου μετώπου εξόρυξης, με αποτέλεσμα να έχουν εξαντληθεί οι προπορείες των υπερκείμενων εκσκαφέων, ενώ η συνέχιση της λειτουργίας των άλλων λιγνιτικών εκσκαφέων εγκυμονεί κινδύνους κατολισθήσεων, ενώ αυτή τη στιγμή το Ορυχείο λειτουργεί οριακά.
Εξυπακούεται ότι οι συνέπειες από μια ενδεχόμενη ή πιθανή κατολίσθηση θα είναι τραγικές αφού θα έχουμε:
-Απώλεια κοιτάσματος για την τροφοδοσία των τριών λιγνιτικών σταθμών (ΑΗΣ Μελίτης, ΑΗΣ Αμυνταίου και Φιλώτα)
-Απώλεια πιθανών αρχαιολογικών ευρημάτων που δεν έχουν αποκαλυφθεί ακόμα.
-Καταστροφή του πάγιου εξοπλισμού για τις επιχειρήσεις.
Κυρίως όμως, ένα τέτοιο ενδεχόμενο ενέχει κινδύνους για πιθανή απώλεια εργαζομένων, κινδύνους για τους οποίους καθιστούμε τους εμπλεκόμενους (κυβέρνηση, ΔΕΗ και Αρχαιολογική Υπηρεσία) αποκλειστικά υπεύθυνος έναντι της δικαιοσύνης.
Κύριε Υπουργέ
Η αρμόδια τοπική εφορία αρχαιοτήτων (ΚΘ΄ΕΠΚΑ) σε πρόσφατα έγγραφα της προς τη ΔΕΗ Α.Ε. θεωρεί ότι πρέπει να γίνει νέα σωστική ανασκαφή σε έκταση 110 στρεμμάτων, επειδή εντοπίστηκαν ευρήματα αρχαιολογικού ενδιαφέροντος που καλύπτουν όλη την προϊστορική και ιστορική εποχή.
Σημειώνεται ότι, για την ανασκαφή τούτων των ευρημάτων απαιτούνται ανασκαφικές εργασίες απροσδιόριστης χρονικής διαρκείας (με δεδομένο και το ότι διανύουμε χειμερινή περίοδο), προϋπολογισμού 15 εκατομμυρίων ευρώ περίπου, δεσμεύοντας και παύοντας κάθε εξορυκτική δραστηριότητα στο Ορυχείο από το τέλος Ιανουαρίου του 2013.
Μοναδική μας πρόθεση είναι να εξευρεθεί ο τρόπος που θα διασφαλίζει την συνέχιση της λειτουργίας του Ορυχείου, καθώς μόνον έτσι καθίσταται δυνατόν να υπάρξει ισορροπία στη λειτουργία του συστήματος, μόνο έτσι μπορούν επί της ουσίας να αποσοβηθούν τα αρνητικά/καταστροφικά σενάρια που περιγράψαμε".
 .energypress.gr
3/12/12

Ανάδειξη του Κονώνειου τείχους στην Ακτή Θεμιστοκλέους

Τα τείχη του Πειραιά

Το συγκεκριμένο τμήμα βρίσκεται στην Ακτή Θεμιστοκλέους.

Σημαντικό τμήμα του Κονώνειου Τείχους του Πειραιά, μήκους 450 μέτρων περίπου, πρόκειται να αναδειχθεί, σύμφωνα με μία νέα μελέτη, που ενέκρινε το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο. Το συγκεκριμένο τμήμα βρίσκεται στην Ακτή Θεμιστοκλέους μπροστά στον β' Επιβατικό Σταθμό Κρουαζιέρας του Οργανισμού Λιμένα Πειραιώς (ΟΛΠ) και δίπλα στον νέο εκθεσιακό και συνεδριακό χώρο του.

Οσον αφορά την μελέτη, εκτός από την ανάδειξη των τειχών περιλαμβάνει και την προσβασιμότητα στον εξωτερικό χώρο του Σταθμού Κανέλλου όπως είναι η ονομασία του, που θα επιτευχθεί με την διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου. Ας σημειωθεί μάλιστα, ότι ο συγκεκριμένος σταθμός επεκτάθηκε πρόσφατα, προκειμένου να χρησιμοποιηθεί ως χώρος αναμονής των επιβατών αλλά και για την λειτουργία καταστημάτων, εστιατορίων, γραφείων κλπ.

Ενα γεφυράκι από ξύλο και τζάμι στο κάτω μέρος του θα διέρχεται πάνω από το τείχος προκειμένου να είναι ορατό. Παράλληλα προβλέπεται και μία μικρή επέμβαση στο σημείο όπου υπάρχουν τα πενιχρά κατάλοιπα ενός από τους πύργους του τείχους.

Το Κονώνειο που κατασκευάστηκε το 394 π. Χ. από τον Κόνωνα σώζεται σήμερα σε μήκος δυόμισι χιλιομέτρων ενώ το τμήμα στο οποίο θα γίνουν οι επεμβάσεις αποκαλύφθηκε τελευταία κατά τα έργα ανάπλασης στον Πειραιά με αφορμή τους Ολυμπιακούς Αγώνες. 

tovima gr

15/11/12

Σημαντική προϊστορική θέση στην Κεντρική Ελλάδα

Κατά το τέλος της Εποχής του Χαλκού, στην Κουτρουλού Μαγούλα ένας θολωτός τάφος κατασκευάστηκε στον κορυφή του λόφου, ενώ κατά τα Μεσαιωνικά χρόνια τουλάχιστον ένα άτομο θάφτηκε ανάμεσα στα Νεολιθικά σπίτια. 
Αποκαλύπτοντας μια σημαντική και εντυπωσιακά διατηρημένη αρχαιολογική θέση, ολοκληρώθηκε πριν από μερικές μέρες η τρίτη περίοδος έρευνας πεδίου του προγράμματος αρχαιολογίας και αρχαιολογικής εθνογραφίας στην Κουτρουλού Μαγούλα.

Eνας από τους μεγαλύτερους τεχνητούς λόφους
Κοντά στα χωριά Βαρδαλή και Νέο Μοναστήρι της Φθιώτιδας, η Κουτρουλού Μαγούλα είναι ένας από τους μεγαλύτερους τεχνητούς λόφους που δημιουργήθηκαν στην Ελλάδα, καλύπτοντας μια έκταση περίπου 40 στρεμμάτων και με ύψος 6.6 μέτρα από την πεδιάδα. Κατοικήθηκε κατά τη Μέση Νεολιθική Περίοδο (περίπου 5800-5300 π.Χ.) από μια κοινότητα μερικών εκατοντάδων ανθρώπων, οι οποίοι κατασκεύασαν ιδιαίτερα προσεγμένα σπίτια από πέτρα και πλιθιά, με πέτρινα υποστρώματα δαπέδων.

Μερικοί πέτρινοι τοίχοι διατηρούνται πάνω από ένα μέτρο σε ύψος, κάτι ιδιαίτερα σπάνιο για την περίοδο αυτή.

Μερικοί πέτρινοι τοίχοι διατηρούνται πάνω από ένα μέτρο σε ύψος, κάτι ιδιαίτερα σπάνιο για την περίοδο αυτή, που ίσως υποδηλώνει την ύπαρξη εξ ολοκλήρου πέτρινων τοίχων και όχι απλώς πέτρινων θεμελίων, όπως ήταν η επικρατούσα άποψη μέχρι σήμερα.
Σημαντικά ευρήματα
Η ανασκαφή στη θέση άρχισε το 2001 από την επίτιμη διευθύντρια του ΥΠΑΙΘΠΑ, κα. Νίνα Κυπαρίσση, και από το 2010 διενεργείται στα πλαίσια του νέου προγράμματος συνεργασίας της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και του Πανεπιστημίου του Southampton, μέσω της Βρετανικής Σχολής Αθηνών, με τη συνδιεύθυνση της κας. Κυπαρίσση και του κ. Γιάννη Χαμηλάκη.
Έχει αποδώσει πολλά και σημαντικά ευρήματα, μεταξύ των οποίων πολλά πήλινα ειδώλια, που υπερβαίνουν τα 300. Αναλογικά με την ανασκαμμένη έκταση, ο αριθμός αυτός είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακός, ίσως από τους μεγαλύτερους στη Νεολιθική της Νοτιο-Ανατολικής Ευρώπης.
Η γεωφυσική διασκόπιση και η τοπογραφική έρευνα των τελευταίων τριών χρόνων έδειξαν πως οι κάτοικοι της Μαγούλας κατά τη Νεολιθική Περίοδο είχαν διαμορφώσει το χώρο σε άνδηρα, και φαίνεται πως είχαν κατασκευάσει μια σειρά από κυκλικούς τάφρους που περιέβαλαν τον οικισμό, έργο που θα απαιτούσε την συντονισμένη, συλλογική προσπάθεια ενός σημαντικού αριθμού ατόμων. Αν και μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν μαρτυρίες για την ύπαρξη κεντρικής εξουσίας στο χώρο κατά τη Μέση Νεολιθική, αρκετοί άνθρωποι μπορούσαν να συνεργαστούν και να δουλέψουν συλλογικά για την κατασκευή κοινoτικών και ίσως κοινωνικά ωφέλιμων έργων.
Σημαντικός ιστορικός τόπος
Η Μαγούλα αποτέλεσε σημαντικό ιστορικό τόπο και τους επόμενους αιώνες. Κατά το τέλος της Εποχής του Χαλκού, ένας θολωτός τάφος κατασκευάστηκε στον κορυφή του λόφου, ενώ κατά τα Μεσαιωνικά χρόνια (12-13ος αιώνας μ.Χ.) τουλάχιστον ένα άτομο (μια νεαρή γυναίκα) θάφτηκε ανάμεσα στα Νεολιθικά σπίτια.
Εκτός από την ανασκαφή, το πρόγραμμα πραγματοποιεί εθνογραφική έρευνα στην περιοχή, καθώς και δράσεις δημόσιας αρχαιολογίας, συμπεριλαμβανομένων θεατρικών δρώμενων που γράφτηκαν ειδικά για την ανασκαφή και ανέβηκαν δίπλα στις ανοικτές τομές, όπως οι παραστάσεις «Το Γεύμα» (2011) και «Το Σπίτι» (2012), οι οποίες εξελίχθηκαν σε λαϊκό γλέντι, με την συμμετοχή πολλών κατοίκων από την περιοχή. 
.naftemporiki.gr
10/11/12

Η Αλεξάνδρεια «έβλεπε» την Ανατολή στα γενέθλια του Μεγαλέξανδρου

Μιλάνο 

Η Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου μπορεί να έχει χτιστεί έτσι ώστε να είναι «ευθυγραμμισμένη» με την ανατολή του ηλίου την ημέρα της γέννησης του Μεγάλου Αλεξάνδρου, υποστηρίζει μια νέα μελέτη. 

Σύμφωνα με τον Τζούλιο Μάλι, αρχαιοαστρονόμο στο Πολυτεχνείο του Μιλάνου, η κεντρική αρτηρία της πόλης, που ονομαζόταν Κανοπική Οδός και χρησίμευε ως λεωφόρος επικοινωνίας μεταξύ Ανατολής-Δύσης, δεν «έτρεχε» παράλληλα προς την ακτογραμμή, αλλά την ημέρα των γενεθλίων του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο ήλιος, κατά τον 4^ο π.Χ. αιώνα, βρισκόταν σε σχεδόν τέλεια ευθυγράμμιση με το δρόμο. Ο Αλέξανδρος, ο οποίος, σύμφωνα με το Ιουλιανό ημερολόγιο, γεννήθηκε στις 20 Ιουλίου 356 π.Χ., ήθελε με τον τρόπο αυτό να κάνει ένα ιδιότυπο δώρο γενεθλίων στον εαυτό του.

«Η ευθυγράμμιση της Αλεξάνδρειας με τον ήλιο την ημέρα της γέννησης του Αλεξάνδρου, ήταν ένας τρόπος για να ενσωματωθεί στο αρχιτεκτονικό πρόγραμμα της πόλης μια ξεκάθαρη αναφορά στη εξουσία του», τονίζει ο Μάλι.

Ο ιταλός επιστήμονας και η συνάδελφός του, Λουίζα Φέρο, οι οποίοι κατάφεραν να προσομοιώσουν τη θέση του ήλιου στον 4ο αιώνα π.Χ. χρησιμοποιώντας ένα ειδικό λογισμικό σε ηλεκτρονικό υπολογιστή, υποστηρίζουν πως τα αποτελέσματα των ερευνών τους θα μπορούσαν να βοηθήσουν τους αρχαιολόγους στην εύρεση του τάφου του μακεδόνα στρατηλάτη, που τα αρχαία κείμενα υποστηρίζουν ότι βρίσκεται κάπου γύρω από την Αλεξάνδρεια.

Οι ερευνητές παρουσίασαν την εργασία τους στις 9 Οκτωβρίου στο περιοδικό αρχαιολογίας «Oxford Journal Of Archaelogy» του πανεπιστημίου της Οξφόρδης, προαναγγέλλοντας ότι η μελέτη τους πρόκειται να επεκταθεί και σε άλλες πόλεις που ίδρυσε ο Αλέξανδρος στην Μέση Ανατολή, ώστε να διαπιστωθεί το κατά πόσο συμβαίνει η ίδια ηλιακή ευθυγράμμιση και με τις υπόλοιπες Αλεξάνδρειες. 

 tovima.gr

16/10/12

Οι αρχαιολόγοι για το θέμα της παραχώρησης κτιρίων της μεσαιωνικής πόλης της Ρόδου

Την έκπληξη και ανησυχία του για το γεγονός ότι κατοικίες της μεσαιωνικής πόλης της Ρόδου, μνημείου ενταγμένου στον διαρκή κατάλογο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO, πέρασαν πρόσφατα από την ιδιοκτησία της Κτηματικής Εταιρείας Δημοσίου (ΚΕΔ) και τη διαχείριση του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων (ΤΑΠΑ) στο Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ), εξέφρασε ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων με επιστολή του προς τον πρόεδρο του ΔΣ του ΤΑΠΑ Δημήτρη Δεληπέτρο, την οποία κοινοποίησε στον αναπληρωτή υπουργό ΠΑΙΘΠΑ Κ. Τζαβάρα και τη Γενική Γραμματέα Πολιτισμού Λ. Μενδώνη.
«Εύγλωττη είναι η απορία που δημιουργείται για τον τρόπο και τη σκοπιμότητα μιας τέτοιας πράξης, αφού τα κηρυγμένα μνημεία και τα απαλλοτριωμένα για προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς ακίνητα δεν ανήκουν στις περιπτώσεις εκείνες ακινήτων που δύνανται να μεταβιβαστούν στο ΤΑΙΠΕΔ», αναφέρεται στην επιστολή. Ο ΣΕΑ ενημερώθηκε για το γεγονός από επιστολή του Περιφερειάρχη Νοτίου Αιγαίου Γ. Μαχαιρίδη προς τον Υπουργό Οικονομικών Γ. Στουρνάρα.

Κύκλοι του Υπουργείου Πολιτισμού, πάντως, αναφέρουν πως το θέμα είναι ανύπαρκτο και ότι απλώς γίνεται μια «ανώριμη» συζήτηση στην κυβέρνηση τους τελευταίους μήνες.
http://www.express.gr/news/ellada/644069oz_20120927644069.php3
27/9/12

Ενας θησαυρός στα έγκατα της Θεσσαλονίκης

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΝΤΟΝΙΑ ΚΑΝΙΤΣΑΚΗ

Μια ολόκληρη πόλη, η οποία βρίσκεται... θαμμένη κάτω από την πόλη, εξακολουθεί να αποκαλύπτεται από το μετρό της Θεσσαλονίκης. Οι αρχαιολογικές ανασκαφές που εκτελούνται στο πλαίσιο κατασκευής του μετρό δε σταματούν να φέρνουν στο φως σπουδαία ευρήματα.

Μέχρι σήμερα έχει πραγματοποιηθεί το 74% των ανασκαφών, οι οποίες προβλέπεται να καλύψουν συνολική έκταση 20.000 τ.μ., αποτελώντας τη μεγαλύτερη ανασκαφή που βρίσκεται σε εξέλιξη στην Ελλάδα, αλλά και τη μεγαλύτερη στην ιστορία της Θεσσαλονίκης.

Είναι χαρακτηριστικό ότι τα κινητά ευρήματα που έχουν έρθει μέχρι στιγμής στο φως, κυρίως κατά μήκος της οδού Εγνατία, είναι περισσότερα από 10.000, ανάμεσά τους κι οκτώ εντυπωσιακά χρυσά μακεδονικά στεφάνια!

Τις ανασκαφές εποπτεύουν η 9η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και η 16η Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, ενώ σύμφωνα με την 9η ΕΒΑ, «καθώς οι ανασκαφές πραγματοποιούνται σε περιοχές αδιατάρακτες από τη μεταγενέστερη οικοδομική δραστηριότητα, αφού κατά κανόνα τα κελύφη των σταθμών χωροθετούνται κάτω από το οδόστρωμα των σημερινών οδών Εγνατία και Μοναστηρίου, αποκαλύπτονται αρχαιολογικά κατάλοιπα σε συνεχή αλληλοδιαδοχή, που ανασυνθέτουν κομμάτια από εικόνες της πόλης μέσα από τη μακραίωνη ιστορία της».

Σταθμός Δημοκρατίας

Τα αρχαιολογικά στοιχεία στο σταθμό Δημοκρατίας αφορούν τη δυτική ύπαιθρο χώρα της Θεσσαλονίκης, που μέχρι και τα παλαιοχριστιανικά χρόνια διατηρεί εν μέρει τον ταφικό χαρακτήρα της. Σύμφωνα με την 9η ΕΒΑ, «κατά την παλαιοχριστιανική περίοδο, στις παρυφές του αρχαίου νεκροταφείου, λίγο έξω από τη Χρυσή Πύλη και πάνω εν μέρει στα ερείπια μεγάλου αποθηκευτικού συγκροτήματος της ύστερης αρχαιότητας, ιδρύθηκε παλαιοχριστιανικός ναός με ταφικό πρόσκτισμα στα νότια. Το συγκρότημα φαίνεται ότι καταστρέφεται στις αρχές του 7ου αι., πιθανότατα κατά τις σλαβικές επιδρομές. Κατά την οθωμανική περίοδο την περιοχή χαρακτηρίζει η πλήρης εμπορευματοποίηση του άξονα της Μοναστηρίου με την ανέγερση χανιών και αποθηκών».

Σύμφωνα με τη 16η Εφορεία, «το νεκροταφείο αναπτύσσεται έξω από το δυτικό τείχος της αρχαίας πόλης και στα βόρεια της αρχαίας οδού, η οποία ξεκινούσε από την Πύλη του Βαρδαρίου με κατεύθυνση προς τα δυτικά, προς την ύπαιθρο χώρα και εξυπηρετούσε τις ανάγκες του νεκροταφείου, παράλληλα με αυτές παρακείμενου αποθηκευτικού χώρου πίθων που κατασκευάστηκε μεταγενέστερα στο χώρο. Το οδόστρωμα της αρχαίας οδού αποτελείται από πακτωμένα στο χώμα βότσαλα και μικρούς αργούς λίθους σε μεγάλη πυκνότητα, καθώς επίσης και από τμήματα κεράμων και θραύσματα πήλινων αγγείων κατά τόπους. Αποκαλύφθηκε ένας σημαντικός αριθμός τάφων ποικίλης τυπολογίας (λακκοειδείς με ή χωρίς κάλυψη, κτιστοί κιβωτιόσχημοι, κεραμοσκεπείς, εγχυτρισμοί), αρκετοί εκ των οποίων σηματοδοτούνταν με βωμοειδείς κατασκευές. Βασικές ταφικές πρακτικές αποτελούν ο ενταφιασμός και η καύση, ενώ τους νεκρούς συνόδευαν προσωπικά αντικείμενα και προσφορές των οικείων τους, όπως νομίσματα, αγγεία, λυχνάρια, κοσμήματα, ειδώλια, εργαλεία κ.ά. Κατάλοιπα νεκρικών τελετών αποτυπώνονται σε πλήθος ταφικών πυρών με προσφορές πήλινων αγγείων καθημερινής χρήσης, λυχναριών, καθώς και μεγάλου αριθμού μυροδοχείων».

Σταθμός Βενιζέλου

Εντός του σταθμού Βενιζέλου αποκαλύπτεται ο κεντρικός οδικός άξονας της βυζαντινής πόλης, στρωμένος με χωμάτινα και χαλικόστρωτα καταστρώματα. Ο άξονας εντοπίζεται σε ολόκληρο το πλάτος του (5,50 μ.) να διασταυρώνεται με δύο κάθετους δρόμους. Γύρω από τους δρόμους εκτείνονται πυκνοδομημένα οικοδομικά τετράγωνα, που συνιστούν γειτονιές της βυζαντινής αγοράς της πόλης. Καταστήματα και εργαστήρια προσανατολίζονται με ανοιχτούς προς το δρόμο χώρους για την έκθεση των προς πώληση προϊόντων. Πληθώρα μικροαντικειμένων και κοσμημάτων, όπως επιστήθιοι σταυροί, γυάλινα και χάλκινα βραχιόλια, χάλκινα κυρίως και σπανιότερα ασημένια δακτυλίδια, μαρτυρούν το διαχρονικά εμπορικό χαρακτήρα της περιοχής, με έμφαση κυρίως στον τομέα της αργυροχρυσοχοΐας.

Σταθμός Αγίας Σοφίας

Στο κέντρο της σύγχρονης πόλης και κάτω από τον άξονα της οδού Εγνατία εντοπίστηκε τμήμα του πολεοδομικού ιστού της αρχαίας πόλης, αφού και αυτός ο σταθμός χωροθετήθηκε στην καρδιά της βυζαντινής μητρόπολης.

Χαρακτηριστικό δείγμα αποτελεί ο μαρμάρινος δρόμος ρωμαϊκών χρόνων που αποκαλύφθηκε σε πλάτος 4,00μ. και μήκος 82,50μ. Ο δρόμος είναι στρωμένος με μαρμάρινες πλάκες, οριοθετείται στα νότια από μαρμάρινο κράσπεδο και στυλοβάτη πάνω στον οποίο εδράζονται οι κίονες μίας στοάς που αναπτύσσεται προς τα νότια, παράλληλα προς το δρόμο. Η οδός, λίγο πριν από τη συμβολή της με την κάθετη οδό στο ύψος της σημερινής Αγίας Σοφίας διευρύνεται, διαμορφώνοντας πλακόστρωτη πλατεία με κρήνη για να ξεδιψούν περαστικοί και περίοικοι.

Από τα κτίρια της νότιας οικοδομικής γραμμής των παλαιοχριστιανικών χρόνων εντοπίστηκαν οι όψεις τους και κάποια θυραία ανοίγματα, συνθλιμμένα από την κεντρική πασσαλόπηξη, που πάντως μαρτυρούν την αδιάλειπτη χρήση του χώρου, από τους πρώιμους ελληνιστικούς χρόνους. Σύμπλεγμα κτιστών αποχετευτικών αγωγών κατέληγε σε μεγάλο κεντρικό καμαροσκεπή αγωγό, που διέρχεται κάθετα στο ύψος της σημερινής οδού Πλάτωνος, ενώ πήλινοι και μολύβδινοι αγωγοί εξυπηρετούσαν τις ανάγκες του υδροδοτικού δικτύου της πόλης.

Σταθμός Φλέμινγκ

Στο σταθμό Φλέμινγκ ήρθε στο φως νεκροταφείο των ρωμαϊκών χρόνων (2ος – 4ος αιώνας μ.Χ.). Πρόκειται για απλές ταφικές κατασκευές (κεραμοσκεπείς, λακκοειδείς και κιβωτιόσχημοι τάφοι) που περιείχαν ενταφιασμούς, ενώ χαρακτηριστική είναι η απουσία κτερισμάτων στους περισσότερους από αυτούς. Ιδιαίτερη περίπτωση αποτελεί ένας κιβωτιόσχημος τάφος με τοιχώματα διακοσμημένα με γραπτά γραμμικά μοτίβα.

Από τα ανασκαφικά δεδομένα προκύπτει ότι πρόκειται για ένα μικρό νεκροταφείο, που θα πρέπει να συνδεθεί με κάποιο μικρό οικισμό, αγροτικού πιθανότατα χαρακτήρα, άγνωστο μέχρι στιγμής στη βιβλιογραφία, σε σχετικά κοντινή απόσταση από την αρχαία πόλη της Θεσσαλονίκης.

Αμαξοστάσιο Πυλαίας

Η ανασκαφή στον κεντρικό τομέα της περιοχής όπου πρόκειται να κατασκευαστεί το αμαξοστάσιο του μετρό στην Πυλαία έφερε στο φως τμήμα ενός οργανωμένου προκασσάνδρειου πολίσματος, που αναπτύχθηκε επάνω σε χαμηλό, φυσικό έξαρμα του εδάφους στο μυχό του Θερμαϊκού κόλπου και χρονολογείται από τις αρχές του 4ου έως τις αρχές του 3ου αιώνα π.Χ.

Αποκαλύφθηκαν δύο μεγάλοι, κάθετοι μεταξύ τους δρόμοι, γύρω από τους οποίους αναπτύσσονται τέσσερα οικοδομικά τετράγωνα. Εντός των ορίων των οικοδομικών τετραγώνων ήρθαν στο φως ανοικτοί και στεγασμένοι, ορθογώνιοι χώροι οικιακής, αποθηκευτικής και εργαστηριακής λειτουργίας, που συνδέονται μεταξύ τους με μεσοτοιχίες και μικρότερους δρόμους. Δύο κεραμικοί κλίβανοι, πλήθος άλλων αρχιτεκτονικών καταλοίπων, όπως λιθόστρωτες επιφάνειες, κτιστές κατασκευές, απορριμματικοί λάκκοι, καθώς και σημαντικός αριθμός κινητών ευρημάτων, όπως αλιευτικά και υφαντικά βάρη και μεγάλες ποσότητες θρυμματισμένων οστρέων για την παραγωγή πορφύρας, υποδεικνύουν τις δραστηριότητες των κατοίκων του οικισμού.

Βόρεια του οικισμού και σε απόσταση περίπου 100 μέτρων αποκαλύφθηκε πώρινη σαρκοφάγος, η οποία προφανώς ανήκει στο νεκροταφείο του οικισμού, τμήμα του οποίου είχε ερευνηθεί κατά τη διάρκεια παλαιότερων ανασκαφών της 16ης Εφορείας στην ευρύτερη περιοχή.

agelioforos gr

1/9/12

Θεσσαλονίκη: Η μαρμαρόστρωτη Εγνατία... μεταφέρεται

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΝΤΟΝΙΑ ΚΑΝΙΤΣΑΚΗ
Μια γιγαντιαία επιχείρηση μεταφοράς ενός από τα πιο σπουδαία αρχαιολογικά ευρήματα, που εντοπίστηκαν στις ανασκαφές που γίνονται στους σταθμούς του μετρό της Θεσσαλονίκης, βρίσκεται σε εξέλιξη εδώ και λίγες μέρες, στο σταθμό Αγίας Σοφίας. Πρόκειται για τη μεταφορά τμήματος του μαρμαρόστρωτου δρόμου, που υπήρχε εκεί όπου σήμερα βρίσκεται η οδός Εγνατία.

Η σκαπάνη των αρχαιολόγων και τα ευρήματα, που φέρνουν στο φως, δείχνουν το πέρασμα των αιώνων από τη Θεσσαλονίκη. Αλλωστε στην οδό Εγνατία έχουν αποκαλυφθεί 32 διαφορετικά καταστρώματα.

Η απόσπαση του δρόμου γίνεται τμηματικά, με την όλη επιχείρηση να θυμίζει μεταφορά ενός γιγαντιαίου... παζλ. Κι αυτό καθώς ο δρόμος που μεταφέρεται έχει μήκος περίπου 80 μέτρα, με την απόσπαση να γίνεται κομμάτι-κομμάτι. Κατά κύριο λόγο αποτελείται από μεγάλες μαρμάρινες πλάκες, πάχους 15 εκατοστών.

Σε κάθε κομμάτι που αποσπάται, το οποίο μπορεί να είναι, για παράδειγμα, από μία πέτρα τριών ή και λιγότερων εκατοστών (αφού πολλές από τις πλάκες βρέθηκαν σπασμένες), μέχρι μία πλάκα ενός ή και περισσότερων μέτρων, μπαίνει αρίθμηση. Ετσι τα κομμάτια αυτά, αποτελούν τρόπον τινά τις ψηφίδες ενός παζλ.

Πριν να ξεκινήσει η επιχείρηση απόσπασης του δρόμου, έγινε πλήρης φωτογράφισή του. Σε αυτό το στάδιο, ο δρόμος θα... αποθηκευτεί. Στη συνέχεια, όμως, θα εκτεθεί είτε μέσα στο σταθμό του μετρό, είτε σε κάποιο μουσείο, κάτι το οποίο πάντως θα αποφασιστεί από κοινού από τις αρχαιολογικές υπηρεσίες και τους ιθύνοντες της «Αττικό Μετρό ΑΕ», του φορέα δηλαδή που επιβλέπει την κατασκευή του μετρό της Θεσσαλονίκης. Οι φωτογραφίες, σε συνδυασμό με την αρίθμηση των κομματιών του παζλ, θα συμβάλουν, όταν έρθει η ώρα, στην πιστή ανασύνθεση του δρόμου.

23 αιώνες

Η οδός Εγνατία μετρά 23 αιώνες συνεχούς ζωής, όπως ακριβώς και η πόλη της Θεσσαλονίκης. Πρόκειται, ενδεχομένως, για το μοναδικό δρόμο παγκοσμίως, ο οποίος αποτελεί για τόσο πολλά χρόνια το κέντρο μίας πόλης.

Η μαρμαρόστρωτη οδός, που ήρθε στο φως χάρη στο μετρό, αποτελεί ένα μνημειακό σύνολο της ύστερης αρχαιότητας που χρονολογείται από τα τέλη του 3ου μ.Χ. αιώνα και διατηρήθηκε έως τον 7ο αιώνα. Αποτελούσε βασική αρτηρία της πόλης και επικοινωνούσε με τις πύλες εισόδου της Θεσσαλονίκης, τόσο στα δυτικά, όσο και στα ανατολικά.

Το δρόμο διέσχιζαν άμαξες, τα ίχνη των οποίων είναι μέχρι και σήμερα ορατά. Δεν ήταν όμως μόνον ένας δρόμος, ο οποίος εξυπηρετούσε την κυκλοφορία, αφού πάνω του έπαιζαν τα παιδιά. Παραμένει χαραγμένος ακόμα και σήμερα ένας κύκλος, διαμέτρου περίπου δύο μέτρων, στον οποίο, κατά πώς πιστεύουν οι αρχαιολόγοι, έπαιζαν τρίλιζα μικροί και μεγάλοι! Στη μαρμαρόστρωτη διατηρήθηκαν, επίσης, ίχνη από μία πλατεία, αλλά και ένα οικοδόμημα με βρύση. Στην πλατεία, που βρίσκεται προς την πλευρά της σημερινής οδού Αγίας Σοφίας και δεν καλύπτεται από μάρμαρο, δε διακρίνονται ίχνη από άμαξες. Οσο για την κρήνη, αυτή πιθανώς εξυπηρετούσε τις ανάγκες των περίοικων, αλλά και των περαστικών.

Οι ανασκαφές έφεραν στο φως τμήμα του δρόμου σε μήκος 82,5 μέτρων και πλάτος δέκα μέτρων. Η μαρμαρόστρωτη οριοθετείται με μαρμάρινα κράσπεδα, πλάτους 4,70 μέτρων. Στο νότιο τμήμα η αρχαιολογική σκαπάνη αποκάλυψε ερείπια κτιρίων, ενώ, όπως φάνηκε, το φημισμένο δίκτυο ύδρευσης, αλλά και το αποχετευτικό, εξυπηρετούνταν με αγωγούς, οι οποίοι βρίσκονταν ανάμεσα στο δρόμο και τα κτίρια. Τη μνημειακή εικόνα συμπληρώνει κιονοστοιχία, ενώ πλούσια είναι η συγκομιδή των αρχαιολόγων σε νομίσματα, αλλά και αγγεία.

Από τα ελληνιστικά

Η σημερινή οδός Εγνατία μπορεί να μετρά 23 αιώνες ζωής, όμως, διά μέσου των αιώνων φαίνεται ότι άλλαξε πλάτος, μήκος, χρήση και μορφή. Η μαρμαρόστρωτη χτίστηκε σε προχριστιανικό και ελληνιστικών χρόνων μονοπάτι, τα ίχνη του οποίου διακρίνονται κάτω από την επιφάνεια των μαρμάρων. Πρόκειται για ένα χωματόδρομο από κεραμίδια και πηλόχωμα, πλάτους εννέα μέτρων, ο οποίος χρονολογείται από το 2ο π.Χ. αιώνα, μέχρι και τον 1ο μ.Χ. αιώνα.

Ακολούθησε περίοδος ακμής, οπότε ο δρόμος επιστρώθηκε με μάρμαρο. Το 620 μ.Χ., οπότε και έγιναν καταστροφικοί για τα μνημεία της Θεσσαλονίκης σεισμοί, το πλάτος του μίκρυνε, αφού αρχικά καλύφθηκε με υλικά από τα κτίρια που κατέρρευσαν, ενώ στη συνέχεια άρχισαν οι... καταπατήσεις, αφού χτίστηκαν μικρά μαγαζιά. Κατά την Τουρκοκρατία στένεψε ακόμα περισσότερο και έγινε μονοπάτι.

Το 19ο αιώνα διαπλατύνθηκε, επιστρώθηκε με κυβόλιθους και πάνω του τοποθετήθηκαν οι ράγες του τραμ, που κυκλοφορούσε κατά μήκος του. Μετά από τη φωτιά του 1917, η μαρμαρόστρωτη πήρε πλέον τη σημερινή της μορφή. Απόκτησε το όνομα Εγνατία -δεν σχετίζεται με την Εγνατία Οδό της αρχαιότητας, η οποία ποτέ δεν πέρασε μέσα από τη Θεσσαλονίκη- και το πλάτος της διαμορφώθηκε στα 30 μέτρα.

Η απόσπαση της μαρμαρόστρωτης υπολογίζεται ότι θα διαρκέσει περίπου ένα μήνα, ενώ η ανασκαφή στο βόρειο τμήμα του σταθμού Αγίας Σοφίας αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του έτους. Θα ακολουθήσει ανασκαφή στο νότιο τμήμα του εργοταξίου, αλλά και στα σημεία όπου θα βρίσκονται οι προσβάσεις του σταθμού.

Στο αμαξοστάσιο

Στο μεταξύ, απρόσκοπτα συνεχίζονται οι ανασκαφές στην περιοχή του Makro, όπου θα κατασκευαστεί το αμαξοστάσιο του υπόγειου μέσου σε σταθερή τροχιά της Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για μία περιοχή όπου, σύμφωνα με τα στοιχεία που είχε η «Αττικό Μετρό ΑΕ», δεν αναμένονταν αρχαιολογικά ευρήματα.

Ομως, όχι μόνο βρέθηκαν αρχαιότητες, αλλά, όπως όλα δείχνουν, η σκαπάνη των αρχαιολόγων «σκόνταψε» σε μία από τις σπουδαιότερες αποκαλύψεις που έρχονται στο φως χάρη στο μετρό. Πιο συγκεκριμένα, όλες οι ενδείξεις συνηγορούν στο ότι αποκαλύπτεται ένα από τα 26 πολίσματα (κωμοπόλεις) που υπήρχαν κατά την αρχαιότητα γύρω από το Θερμαϊκό, τα οποία στη συνέχεια, επί βασιλιά Κάσσανδρου, αποτέλεσαν τη Θεσσαλονίκη.

Η ανασκαφή, μέχρι στιγμής, εξελίσσεται σε μία σχετικά μικρή έκταση, σε σχέση με το κομμάτι που πρόκειται να ανασκαφεί στην περιοχή, οπότε αναμένονται περισσότερες πληροφορίες, για να επιβεβαιωθούν ή όχι οι ενδείξεις. Πάντως, στην περιοχή βρίσκονται και Μακεδονικοί τάφοι, τους οποίους οι αρχαιολόγοι συνδέουν με τα ευρήματα στο αμαξοστάσιο. Σε πολύ μικρή απόσταση από την ανασκαφή βρίσκεται το αρχαιότερο και πλέον εντυπωσιακό δείγμα μακεδονικού τάφου της Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για το μακεδονικό τάφο του Φοίνικα, όπου υπάρχουν επίσης ευρήματα και από τους τάφους της ευρύτερης περιοχής, που έχουν αποκαλυφθεί κατά τη διάρκεια ανασκαφών που έγιναν τα τελευταία χρόνια.

Στο εργοτάξιο του αμαξοστασίου, πάντως, τα συνεργεία κατασκευής του μετρό μπήκαν πριν από λίγους μήνες, πάντα, όπως σε όλα τα εργοτάξια, παρουσία των αρχαιολόγων. Με το που ξεκίνησαν να σκάβουν, σε πολύ μικρό βάθος άρχισαν να βρίσκουν αρχαιότητες. Η αρχαιολογική σκαπάνη πολύ γρήγορα άρχισε να φέρνει στο φως τα ίχνη μίας πόλης, ενώ στην περιοχή βρέθηκαν και νομίσματα της κλασικής περιόδου.

Τα πολίσματα της Θεσσαλονίκης ήταν διάσπαρτοι, παράλιοι οικισμοί, τους οποίους ο βασιλιάς της Μακεδονίας Κάσσανδρος ένωσε το 315 π.Χ., δίνοντας στη νέα πόλη το όνομα της γυναίκας του Θεσσαλονίκης, αδελφής του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Η συνέχεια είναι λίγο πολύ γνωστή. Η νέα πόλη, λόγω της γεωπολιτικής της θέσης, άρχισε να αναπτύσσεται με γοργούς ρυθμούς και σταδιακά διαμορφώθηκε σε εμπορικό και αργότερα πολιτιστικό πόλο της ελληνιστικής περιόδου, ενώ από τότε και μέχρι σήμερα, διά μέσου των αιώνων, παρουσιάζει αδιάλειπτη ζωή.

agelioforos gr (φωτογραφίες)

12/8/12

Νέα ευρήματα στη νησίδα Δεσποτικό

Με αρκετά νέα ευρήματα ολοκληρώθηκε η φετινή ανασκαφική περίοδος στη θέση Μάντρα της ακατοίκητης νησίδος Δεσποτικό Αντιπάρου, όπου από το 2001 ανασκάπτεται ένα εκτεταμένο αρχαϊκό ιερό αφιερωμένο στον θεό Απόλλωνα.

Στο επίκεντρο των ερευνών ο ναός και το τελετουργικό εστιατόριο

Μέχρι τώρα, έχουν αποκαλυφθεί δώδεκα κτήρια στο Δεσποτικό και άλλα πέντε στο μικρό νησάκι Τσιμιντήρι.

Η φετινή έρευνα επικεντρώθηκε στο ναό και το τελετουργικό εστιατόριο που προστατεύονταν με τειχισμένο περίβολο, με πρωταρχικό σκοπό την διερεύνηση των διαφορετικών φάσεων των κτισμάτων του ιερού. Στο δάπεδο του προστώου του εστιατορίου αποκαλύφθηκε μαρμάρινος τελετουργικός βόθρος, παρόμοιος με εκείνον που είχε βρεθεί στο αρχαϊκό ιερό των Υρίων Νάξου. Οι ανασκαφές έφεραν επίσης στο φως, τμήμα κτιρίου επιμελημένης τοιχοποιίας μεγάλων διαστάσεων, ακέραια αγγεία που χρονολογούνται στην ύστερη γεωμετρική και πρώιμη αρχαϊκή εποχή, καθώς και μεγάλη ποσότητα γραπτών οστράκων. Ιδιαίτερα σημαντική και αναπάντεχη ήταν η αποκάλυψη ελεύθερης ταφής ενήλικα στην εξωτερική γωνία του ναού, στο επίπεδο της θεμελίωσής του. Ο νεκρός είχε τοποθετηθεί σε συνεσταλμένη στάση χωρίς κτερίσματα. Αν αποδειχθεί ότι ο σκελετός χρονολογείται στην αρχαϊκή περίοδο, ίσως πρόκειται για κάποιον εργάτη που δούλευε στο ιερό και ο οποίος σκοτώθηκε εκεί και θάφτηκε ακριβώς δίπλα στα θεμέλιά του. Αν είναι μεταγενέστερος, πιθανότατα ανήκει σε εκείνους που στην ύστερη αρχαιότητα ή στους βυζαντινούς χρόνους κατέστρεψαν το ναό, για να πάρουν το οικοδομικό υλικό του.

Νέα στοιχεία για τις κατασκευαστικές φάσεις

Η ανασκαφή στο νότιο συγκρότημα, το οποίο αποτελείται από έντεκα δωμάτια, έδωσε νέα στοιχεία για τις διαφορετικές κατασκευαστικές φάσεις του, καθώς και για τα κτίσματα που προϋπήρξαν. Διαπιστώθηκε ότι κάτω από το «τραπεζιόσχημο κτίριο» υπήρχε παλαιότερο κτίσμα που επιβεβαιώνει την ύπαρξη πρωϊμότερης λατρείας στο χώρο.

Εκτός από τα νέα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα, η ανασκαφή έδωσε πληθώρα οστράκων χρηστικών και αποθηκευτικών αγγείων, λεπτή πρώιμη αρχαϊκή κεραμεική και θραύσματα μελαμβαφών σκύφων με εγχάρακτες επιγραφές για τον Απόλλωνα.

Τέλος, σημαντικό εύρημα αποτελεί τμήμα μαρμάρινου αρχαϊκού κούρου φυσικού μεγέθους με ιδιαίτερα μυώδη διάπλαση, το οποίο προστίθεται στα δεκάδες θραύσματα μαρμάρινων αρχαϊκών κούρων που έχουν αποκαλυφθεί τα τελευταία χρόνια και αποδεικνύουν τον πλούτο αυτού του μεγάλου κυκλαδίτικου ιερού, που ιδρύθηκε από την Πάρο στα αρχαϊκά χρόνια, με σκοπό την εδραίωση της κυριαρχίας της στο Αιγαίο. 

naftemporiki gr

Αίγυπτος: Μια ταφική λέμβο των φαραώ, ηλικίας 5000 ετών, ανακάλυψαν Γάλλοι αρχαιολόγοι

Γάλλοι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν μια ταφική λέμβο της φαραωνικής εποχής, ηλικίας περίπου 5.000 ετών, σε ανασκαφές που πραγματοποίησαν στο Άμπου Ράουας, δυτικά του Καΐρου, όπως ανακοίνωσε σήμερα το υπουργείο Αρχαιοτήτων της Αιγύπτου.

Σύμφωνα με τον υπουργό Μοχάμεντ Ιμπραχίμ η ηλιακή λέμβος ανάγεται στην εποχή της βασιλείας του Ουσαφάις (ή Ντεν ή Ντεβέν), ενός από τους φαραώ της 1ης Δυναστείας που κυβέρνησε την Αίγυπτο γύρω στο 3.000 π.Χ.

Η λέμβος, μήκους έξι μέτρων και πλάτους 1,5, είναι σε καλή κατάσταση, διευκρίνισε. Θα γίνουν ωστόσο εργασίες συντήρησης του ξύλινου σκελετού της πριν εκτεθεί το εύρημα στο μουσείο.

Οι φαραώ πίστευαν ότι οι βάρκες που ενταφιάζονταν μαζί τους μπορούσαν να τους μεταφέρουν στον άλλο κόσμο.

Το 1945 ένας Αιγύπτιος αρχαιολόγος ανακάλυψε μια σχεδόν ανέπαφη ηλιακή λέμβο που ενδέχεται να είναι αυτή του φαραώ Χέοπα. Είχε μήκος 43 μέτρα και ήταν κατασκευασμένη από ξύλο κέδρου. Η λέμβος, ηλικίας 4.500 ετών, εκτίθεται κοντά στην πυραμίδα της Γκίζας όπου βρέθηκε.

agelioforos gr

Εντοπισμός έξι αρχαίων ναυαγίων στον Ευβοϊκό

Έξι αρχαία ναυάγια σε καλή κατάσταση εντοπίστηκαν και τεκμηριώθηκαν στη θαλάσσια περιοχή Μακρονήσου - Λαυρεωτικής έπειτα από υποβρύχια αναγνωριστική έρευνα στον Νότιο Ευβοϊκό, που πραγματοποιήθηκε τους μήνες Ιούνιο και Ιούλιο. Τέσσερα από τα ναυάγια αυτά βρίσκονται στη θαλάσσια περιοχή της Μακρονήσου σε βάθη που κυμαίνονται από 37 έως και 47 μέτρα και δύο στις ακτές της Λαυρεωτικής.

Εξαιρετικά σημαντικό για τη σπανιότητα του φορτίου του είναι ναυάγιο που χρονολογείται στα μέσα του 4ου αιώνα μΧ με αμφορείς που προέρχονται από τη βόρεια Αφρική και τη Σικελία. Εξίσου σημαντικό για το μέγεθος και την αρτιότητα του φορτίου του, είναι δεύτερο ναυάγιο με ροδιακούς αμφορείς, που εντοπίστηκε στην ανατολική πλευρά της Μακρονήσου, και χρονολογείται στα τέλη 3ου ή τις αρχές του 2ου αιώνα πΧ. Σε κοντινή περιοχή, εντοπίστηκε το τρίτο ναυάγιο, με μικτό φορτίο από αμφορείς της Ιταλίας και της Ρόδου, χρονολογούμενο στα τέλη του 2ου αιώνα πΧ. Το τέταρτο ναυάγιο της Μακρονήσου ανήκει σε μικρό πλοίο του 1ου αιώνα μΧ που επίσης μετέφερε αμφορείς.

Στις ακτές βόρεια του Θορικού (Λαυρεωτική) εντοπίστηκαν δύο ακόμα ναυάγια, το πρώτο του 1ου-2ου αιώνα μΧ, που μετέφερε οικοδομικό υλικό (κεράμους και πλίνθους) και το δεύτερο, με αμφορείς της ελληνιστικής περιόδου.

Η έρευνα διενεργήθηκε υπό τη διεύθυνση του καταδυόμενου αρχαιολόγου, της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων, Γιώργου Κουτσουφλάκη, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Εναλίων Αρχαιολογικών Ερευνών.

Ο εντοπισμός και η καταγραφή των έξι ναυαγίων της Μακρονήσου - Λαυρεωτικής έρχεται να προστεθεί στα ήδη δεκαοκτώ εντοπισμένα ναυάγια του Νότιου Ευβοϊκού. Η παρουσία των ναυαγίων υποδηλώνει την ύπαρξη θαλάσσιου δρόμου μεγάλης σημασίας, με τον οποίο ενώνονταν το βόρειο με το νότιο Αιγαίο. Η μελέτη των ναυαγίων και της διασποράς τους αναμένεται να ρίξει νέο φως στους θαλάσσιους δρόμους και τη διακίνηση προϊόντων κατά την αρχαιότητα.

.kathimerini.com.cy

Βρετανική «Ατλαντίδα» στο βυθό της Βόρειας Θάλασσας

Φωτογραφίες από τις έρευνες Βρετανών ειδικών

Η «Ατλαντίδα» της Βρετανίας, ένας κρυμμένος υποβρύχιος κόσμος που χάθηκε στα νερά της Βόρειας Θάλασσας, ανακαλύφθηκε από ομάδα δυτών και επιστημόνων από το Πανεπιστήμιο St Andrews.

Η «Doggerland», μία τεράστια έκταση που εκτεινόταν από τη Σκωτία ως τη Δανία, βυθίστηκε σταδιακά κάτω από το νερό το διάστημα από 18.000 χρόνια έως 5.500 χρόνια προ Χριστού.

Δύτες πετρελαϊκών εταιρειών εντόπισαν απομεινάρια ενός «βυθισμένου κόσμου» με πληθυσμό δεκάδων χιλιάδων, ο οποίος μπορεί να ήταν κάποτε η πραγματική «καρδιά» της Ευρώπης.

Ομάδα κλιματολόγων, αρχαιολόγων και γεωφυσικών έχουν χαρτογραφήσει την περιοχή χρησιμοποιώντας νέα στοιχεία και αποκάλυψαν την πραγματικής έκταση της χαμένης γης που κάποτε φιλοξενούσε… μαμούθ.

Οι ερευνητές υποστηρίζουν πως η περιοχή χτυπήθηκε από ένα καταστροφικό τσουνάμι.

Το πρόγραμμα υλοποιείται σε συνεργασία με τα πανεπιστήμια Aberdeen, Birmingham, Dundee και Wales Trinity St David.

Δείτε τις φωτογραφίες...

newsbeast.gr