"Φυτεμένα Δώματα": Αναγκαιότητα στις μεγαλουπόλεις

Μία νέα στροφή στη σύγχρονη Αρχιτεκτονική, που την εκλαΐκευσε  ο σπουδαίος Αυστριακός Αρχιτέκτονας Hundertwasser , αποτελεί ο βιοκλιματικός-οικολογικός σχεδιασμός των δωμάτων των κτιρίων.

Τα φυτεμένα δώματα στα κτίρια εκτός από τη λειτουργική τους αξία, εξυπηρετούν τον άνθρωπο κάθε ηλικίας και ιδιαιτερότητας (παιδιά, γέροντες, αναπήρους, εργαζόμενους κλπ) σε έναν χώρο που αποτελεί καθημερινό καταφύγιο του ελεύθερου χρόνου με έντονη αναφορά σε στοιχεία εξοχικής κατοικίας και μάλιστα…μέσα στο σπίτι ή το χώρο εργασίας!


Οι ταρατσόκηποι ή καλύτερα «φυτεμένα δώματα»  αποτελούν σημαντικό πεδίο εφαρμογής για χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας αλλά και ειδικών εφαρμογών εξοικονόμησης νερού και ενέργειας. Εδώ και πολλά χρόνια στην Ευρώπη, αποτελούν αναπόσπαστο στοιχείο του βιοκλιματικού σχεδιασμού κτιρίων.

-Περιβαλλοντικά οφέλη

Οι πράσινες στέγες αποτελούν φυσικές μονάδες οξυγόνου γιατί αφενός μειώνουν την ατμοσφαιρική ρύπανση λόγω της φωτοσύνθεσης και αφετέρου δημιουργούν μία «ασπίδα προστασίας» με οξυγόνο για τους ενοίκους του κτιρίου, καθώς ο οξυγονωμένος αέρας γίνεται βαρύτερος και κατεβαίνει προς τα κάτω.

Οι σωστά κατασκευασμένοι ταρατσόκηποι μπορούν να κρατήσουν το βρόχινο νερό σε μεγάλο ποσοστό και να εμποδίσουν φαινόμενα πλημμύρων από ραγδαίες καταιγίδες. Αυτή είναι και η βασική εφαρμογή τους στις χώρες της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης.

Στην επιφάνεια των φυτών ενός ταρατσόκηπου κατακρατούνται σωματίδια σκόνης και άλλων ρυπογόνων στοιχείων. Ο καθαρισμός της ατμόσφαιρας βοηθάει τους ανθρώπους που υποφέρουν από αναπνευστικές παθήσεις, ενώ μειώνει άμεσα και άλλες μορφές ατμοσφαιρικής ρύπανσης

-Ενεργειακά-οικονομικά οφέλη

Οι πράσινες στέγες προσφέρουν εξαιρετική θερμομόνωση, υγρομόνωση και ηχομόνωση. Σε ένα καλά μονωμένο κτίριο η χρήση του κλιματιστικού και του καλοριφέρ μειώνεται. Μια πράσινη στέγη προστατεύει επίσης την ταράτσα από εξωτερικούς φθοροποιούς παράγοντες και επιμηκύνει τη διάρκεια ζωής της.

-Κοινωνικά οφέλη

Οι πράσινες στέγες, αξιοποιώντας αχρησιμοποίητους χώρους (ταράτσες), παρέχουν μέρη για ψυχαγωγία, χαλάρωση ή/και κοινωνικοποίηση. Αυτή ήταν και η φιλοσοφία του  Hundertwasser, να δημιουργήσει χώρο αναψυχής για το διάλειμα των εργαζομένων εκεί που δεν υπήρχε…

-Αισθητικά οφέλη

Οι πράσινες στέγες ομορφαίνουν τα κτίρια στις αποκρουστικές πόλεις και δημιουργούν ιδανικότερες συνθήκες για καλύτερη ποιότητα ζωής

* Γράφει ο Νίκος Θυμάκης, Γεωπόνος/Σύμβουλος πρασίνου και κηποτεχνίας, (thymakis@agroartistico.com)
- See more at: http://www.sigmalive.com/news/environment/59761#sthash.oPx3edkl.dpuf
15/8/13
--
-
ΣΧΕΤΙΚΑ:

• ΦΥΤΕΜΕΝΟ ΔΩΜΑ ΜΙΑ ΔΥΣΚΟΛΗ ΑΠΟΦΑΣΗ

• Οι «Πράσινες Στέγες»

• Τα Φυτεμένα Δώματα «Ανάσα» Ζωής για τους Κατοίκους του Πυκνοδομημένου Κέντρου της Θεσσαλονίκης

• Πράσινη στέγη σχολείου λειτουργεί και ως... στίβος...

«GREENPARTY» Ενεργοί πολίτες πρασινίζουν τα σπίτια και τη γειτονιά

Το καταπράσινο αμπέλι, ηλικίας άνω των είκοσι ετών, το οποίο έχει σκαρφαλώσει στους τοίχους της διώροφης κατοικίας της οδού Βούλγαρη, προσελκύει τα βλέμματα των περαστικών, αποτελώντας πλέον σημείο αναφοράς για ολόκληρη την περιοχή του Αγίου Ελευθερίου. (ΦΩΤΟ: makthes.gr)

--

Της Βαρβάρας Ζούκα
«Για εμάς το αμπέλι αυτό είναι ένα φυσικό κλιματιστικό, μια φυσική τέντα. Μας δροσίζει, μας προσφέρει σκιά, ρίχνει τη θερμοκρασία ακόμη και μέσα στα δωμάτια», αναφέρει χαρακτηριστικά η Λία Καμινάρη, στην οικογένεια της οποίας ανήκει η συγκεκριμένη κατοικία. Όπως θυμάται η ίδια, το αμπέλι αυτό το φύτεψε η μητέρα της πριν από δεκαετίες. «Όλα αυτά τα χρόνια το περιποιούμαστε και πλέον έχει καταπρασινίσει και τους δύο ορόφους του σπιτιού, αποτελώντας μια ‘ανάσα’ δροσιάς», προσθέτει η κ. Καμινάρη.
Με την πράσινη κατοικία της οδού Βούλγαρη, η Λία Καμινάρη συμμετέχει στον διαγωνισμό, τον οποίο οργανώνει ο δήμος Θεσσαλονίκης για την ανάδειξη του πιο όμορφου μπαλκονιού μέσα στην πόλη, στο πλαίσιο του «Greenparty», του οικολογικού θεσμού που καθιερώθηκε με την ευκαιρία του εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος.........
ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΣΤΗΝ makthes.gr
1/6/13

Πράσινη στέγη σχολείου λειτουργεί και ως... στίβος...

Ο άξονας του τετραώροφου σχολείου θα είναι ένας κενός πυρήνας, ο οποίος προσφέρεται για τη διοργάνωση περισσότερων δραστηριοτήτων, ενώ τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό τμήμα του «δακτυλίου», οι αίθουσες των τάξεων και των γραφείων θα διαθέτουν τεράστια παράθυρα επιτρέποντας την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση του φυσικού φωτισμού.
-
Μια ριζοσπαστική πρόταση για το νέο κτηριακό συγκρότημα που θα στεγάζει ένα δημοτικό σχολείο στην Κίνα υπέβαλε αρχιτεκτονική εταιρεία με έδρα το Χανγκζού. Στην προσπάθειά τους να αξιοποιήσουν το χώρο όσο το δυνατόν καλύτερα, οι αρχιτέκτονες σκέφτηκαν να μετατρέψουν τη στέγη του σχολείου... σε στίβο περιμέτρου 200 μέτρων.

Οι δημιουργοί της εταιρείας LYCS, που μέσα στα μόλις τρία χρόνια λειτουργίας της έχει αποσπάσει πολλά βραβεία για τα πράσινα κτίσματά της, σκέφτηκαν ότι με τον τρόπο αυτό θα εμπνεύσουν τους μικρούς μαθητές να ασχοληθούν με τον αθλητισμό σε ένα εντελώς διαφορετικό περιβάλλον, ενώ παράλληλα θα εξοικονομήσουν χώρο μειώνοντας το αποτύπωμα του κτηριακού συγκροτήματος.

Ο άξονας του τετραώροφου σχολείου θα είναι ένας κενός πυρήνας, ο οποίος προσφέρεται για τη διοργάνωση περισσότερων δραστηριοτήτων, ενώ τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό τμήμα του «δακτυλίου», οι αίθουσες των τάξεων και των γραφείων θα διαθέτουν τεράστια παράθυρα επιτρέποντας την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση του φυσικού φωτισμού.

«Το σχέδιο επικεντρώνεται στη σχέση μεταξύ αρχιτεκτονικής και τοποθεσίας, τοποθεσίας και πόλης, μορφής και λειτουργίας», αναφέρουν οι αρχιτέκτονες στην ιστοσελίδα της LYCS. «Λόγω του πολύ μικρού χώρου που είναι διαθέσιμος, ο στίβος προβλέπεται να κατασκευαστεί στην οροφή, δίνοντας άλλα 3.000 και πλέον τ.μ. αξιοποιήσιμου χώρου στο ισόγειο, ενώ το οβάλ σχήμα του σχολικού κτηρίου δημιουργεί μια αίσθηση ‘εσωτερικότητας’ και ασφάλειας για τους μαθητές.»

Οι αρχιτέκτονες υποστηρίζουν ότι, πέρα από την εξοικονόμηση χώρου, το σχολείο θα δει μείωση και των τιμολογίων του, χάρη στις μονωτικές ιδιότητες της πράσινης οροφής. Ισχυρίζονται επίσης ότι η «ζωντανή» οροφή λειτουργεί και ως «απορροφητήρας» ομβρίων υδάτων, ενώ παράλληλα περιορίζει το φαινόμενο της αστικής θερμονησίδας.
.naftemporiki.gr
19/4/13

Τα Φυτεμένα Δώματα «Ανάσα» Ζωής για τους Κατοίκους του Πυκνοδομημένου Κέντρου της Θεσσαλονίκης

Ολοκληρώθηκε με επιτυχία και μεγάλη προσέλευση η ημερίδα που διοργανώθηκε στο Δημαρχείο της Θεσσαλονίκης στα πλαίσια του έργου “δώμαTHESS” με σκοπό την παρουσίαση των ενθαρρυντικών αποτελεσμάτων της προσομοίωσης Φυτεμένων Δωμάτων στο Δ. Θεσ/νίκης με σκοπό τη βελτίωση των περιβαλλοντικών συνθηκών. Το έργο “δώμαTHESS” είναι χρηματοδοτούμενο από το Πράσινο Ταμείο και υλοποίησε για τον Δ. Θεσσαλονίκης η ομάδα δώμαTHESS, με υπεύθυνο τον καθηγητή του ΑΠΘ, Μιχάλη Καρτέρη.

Στην ημερίδα παρευρέθησαν διακεκριμένοι ομιλητές από το ΑΠΘ, ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης κ. Μπουτάρης, ο Πρόεδρος του Πράσινου Ταμείο κ. Σερράος, ο Πρόεδρος του ΤΕΕ-ΤΚΜ κ. Κονακλίδης και ο Προϊστάμενος του Τμήματος Δεντροστοιχιών, Αλσών και Φυτωρίων του Δ. Θεσ/νίκης κ. Σωτηριάδης.
Στο πλαίσιο της ημερίδας συζητήθηκαν ενδιαφέροντα θέματα όπως:
- Η ποιότητα αέρα στη Θεσσαλονίκη, υφιστάμενη κατάσταση και προοπτικές
- Ενεργειακή αναβάθμιση δημοσίων κτιρίων και βιώσιμες πόλεις
- Η συμβολή των φυτεμένων δωμάτων στο φυσικό δροσισμό των κτιρίων
- Φυτεμένα δώματα - Μια περιβαλλοντική και αισθητική προσέγγιση αναβάθμισης των αστικών τοπίων
Τα αποτελέσματα του έργου έδειξαν ότι τα φυτεμένα δώματα μπορούν να δώσουν μια «ανάσα» ζωής στους κατοίκους του πυκνοδομημένου αστικού κέντρου της Θεσσαλονίκης.
Ειδικότερα μπορούν να καλύψουν το 55% περίπου των δωμάτων των πολυκατοικιών, αυξάνοντας μέχρι και 7 φορές την επιφάνεια πρασίνου ανά κάτοικο, κατακρατώντας το 33% των όμβριων υδάτων σε περιοχές με συχνά πλημμυρικά φαινόμενα και μεγιστοποιώντας με τα φυτά το ρυθμό συσσώρευσης διοξειδίου του άνθρακα.
Η προσομοίωση της εφαρμογής των φυτεμένων δωμάτων έγινε με τη χρήση Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών και Τηλεπισκόπησης. Στην ουσία, «σκαναρίστηκαν» από ψηλά οι ελεύθερες επιφάνειες των κτιρίων και εμπλουτίστηκαν αυτά τα στοιχεία με δεδομένα της Στατιστικής Υπηρεσίας που αφορούσαν, για παράδειγμα, τα έτη κατασκευής των οικοδομών και το σύστημα δόμησης.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του έργου, εμφανίζονται διαφοροποιήσεις ανά περιοχή του δήμου σχετικά με τη δυνατότητα εφαρμογής των φυτεμένων δωμάτων λόγω της παλαιότητας των κτιρίων και των διαφόρων αρχιτεκτονικών διαμορφώσεων των δωμάτων. Διαπιστώνεται δηλαδή, μειωμένη δυνατότητα παρεμβάσεων σε κέντρο (1ο Δημοτικό Διαμέρισμα) και Άνω Πόλη (3ο Δημοτικό Διαμέρισμα) εξαιτίας κυρίως των ρετιρέ, των απολήξεων κλιμακοστασίων και μηχανοστασίων ανελκυστήρων και ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων.
Ωστόσο, η εφαρμογή των φυτεμένων δωμάτων μπορεί να αυξήσει σημαντικά το ποσοστό πρασίνου ανά κάτοικο με χαρακτηριστική περιοχή την Τούμπα όπου από 1,4 τετραγωνικά μέτρα που είναι τώρα, μπορεί να αυξηθεί σε 9,4. Στο κέντρο της πόλης μπορεί να αυξηθεί από 4,6 σε 13,2, στην Ξηροκρήνη από 2,3 σε 11,2 και στην περιοχή του Ντεπώ, από 1,8 σε 8,5.
Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το γεγονός ότι τα φυτεμένα δώματα σε κάθε οικοδομικό τετράγωνο του Δ. Θεσσαλονίκης μπορούν να μειώσουν τόσο τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα όσο απορροφούνται από 50 στρέμματα δάσους ανά χρόνο, ενώ τα αρωματικά φυτά στις ταράτσες απορροφούν αντίστοιχα τόσες εκπομπές που ισοδυναμούν με την ποσότητα που παράγεται από 1420 αυτοκίνητα ετησίως στο Δ. Θεσσαλονίκης!
Πάντως τα μεγαλύτερα ενεργειακά οφέλη παρατηρούνται σε κτίρια μη θερμομονωμένα, με έτος κατασκευής πριν το 1980, σε συνεχές σύστημα δόμησης, με λιγότερους ορόφους, με υψηλό ποσοστό αξιοποίησης του δώματος και μικρότερη στεγασμένη επιφάνεια.
Όσων αφορά τη συγκράτηση όμβριων υδάτων, με τις φυτεύσεις μπορεί γενικότερα να κατακρατηθεί σε όλη την έκταση του Δήμου το 45% της υφιστάμενης απορροής από τα δώματα.
Τέλος, παρουσιάζεται χωρική μεταβλητότητα ως προς τις ωφέλειες της εφαρμογής των ΦΔ, συνεπώς απαιτούνται στοχευμένες δράσεις ανάπτυξης των ΦΔ ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες του κάθε Δημοτικού Διαμερίσματος του Δ. Θεσσαλονίκης.
Αναλυτικότερα τα παραδοτέα του έργου “δώμαTHESS” και εικόνες με τρισδιάστατη απεικόνιση των αποτελεσμάτων της προσομοίωσης φυτεμένων δωμάτων στο Δ. Θεσσαλονίκης είναι διαθέσιμα στην ιστοσελίδα του έργου (http://www.domathess.gr) 
 http://www.energia.gr/article.asp?art_id=63887
16/11/12

Οι «Πράσινες Στέγες»

Η ιδέα φύτευσης των ταρατσών ώστε να λειτουργούν ως φυσικά φίλτρα και ως πνεύμονες πρασίνου μέσα στον αστικό ιστό, κερδίζει συνεχώς έδαφος σε πολλές χώρες του κόσμου. Σε κάποιες πόλεις μάλιστα, οι πράσινες στέγες επιβάλλονται και από τη νομοθεσία. Τα κόστη δεν είναι απαγορευτικά, αντίθετα τα οφέλη είναι αναμφισβήτητα.

Γιατί είναι χρήσιμες οι πράσινες στέγες;

Η κατασκευή μιας πράσινης στέγης προσφέρει μια σειρά από οφέλη τόσο στο ίδιο το κτίριο που θα την φιλοξενήσει όσο και γενικότερα στο περιβάλλον. Πέρα από την όμορφη αισθητική των πράσινων στεγών, υπάρχουν συγκεκριμένα κοινωνικο-οικονομικά οφέλη.

Αισθητικά οφέλη

Οι πράσινες στέγες ομορφαίνουν κτίρια και γειτονιές.

Ενεργειακά-οικονομικά οφέλη

Οι πράσινες στέγες προσφέρουν εξαιρετική θερμομόνωση, υγρομόνωση και ηχομόνωση. Κατά την διάρκεια του καλοκαιριού, μειώνεται πολύ η απορρόφηση της ηλιακής ακτινοβολίας από την στέγη με αποτέλεσμα την μείωση της διείσδυσης της θερμότητας από το εξωτερικό περιβάλλον προς το κτίριο. Σε ένα καλά μονωμένο κτίριο η χρήση του κλιματιστικού και του καλοριφέρ μειώνεται. Η μείωση της κατανάλωσης πετρελαίου θέρμανσης υπολογίζεται σε 2 λίτρα για κάθε τετραγωνικό μέτρο πράσινης ταράτσας κάθε χρόνο.

Μια πράσινη στέγη προστατεύει επίσης την ταράτσα από εξωτερικούς φθοροποιούς παράγοντες (ηλιακές ακτίνες UV, απότομες μεταβολές θερμοκρασίας, χαλάζι, ρύποι κλπ) και επιμηκύνει τη διάρκεια ζωής της κατά τουλάχιστον 40 χρόνια.

Αποφεύγονται τα προβλήματα στην αποχέτευση του νερού καθώς συγκρατείται από την βλάστηση της πράσινης στέγης και δεν πέφτει με ορμή στην αποχέτευση ομβρίων του σπιτιού κατά την διάρκεια μιας νεροποντής. Γίνεται καλύτερη αξιοποίηση της έκτασης του οικοπέδου του κτίσματος καθώς μια επιπλέον έκταση είναι καλύτερα αξιοποιήσιμη.

Περιβαλλοντικά οφέλη

Οι πράσινες στέγες βελτιώνουν την ποιότητα του εισπνεόμενου αέρα (παράγουν οξυγόνο, φιλτράρουν τη σκόνη), συμβάλλουν στην άμβλυνση του φαινομένου της αστικής νησίδας θερμότητας (το φαινόμενο της αύξησης της θερμοκρασίας στο κέντρο της πόλης σε σχέση με τα προάστια λόγω απουσίας πράσινου και υπερβολικής παρουσίας τσιμέντου και ασφάλτου), συμβάλλουν στην ορθολογική διαχείριση του νερού και παρέχουν χρήσιμο χώρο στην εκτοπισμένη από τις πόλεις άγρια ζωή.

Η ηχομόνωση του δικού μας κτηρίου μπορεί να βελτιωθεί έως 8db προσφέροντας παράλληλα μείωση του θορύβου της πόλης καθώς ο ήχος απορροφάται από την μαλακή επιφάνεια της πράσινης ταράτσας και δεν αντανακλάται. Η ύπαρξη πράσινων στεγών σε μια πόλη είναι μεγαλύτερης αξίας από την ύπαρξη πάρκων αναφορικά με την επίτευξη θερμικής άνεσης στην πόλη.

Επιστρέφουμε ένα μικρό μέρος του φυσικού περιβάλλοντος στην φύση για να φιλοξενήσει έντομα και φυτά.

Το βρόχινο νερό που πέφτει στην πράσινη στέγη επιστρέφει στο έδαφος καθαρισμένο από βαρέα μέταλλα και άλλους ρύπους.

Κοινωνικά οφέλη

Οι πράσινες στέγες, αξιοποιώντας αχρησιμοποίητους χώρους, παρέχουν μέρη για ψυχαγωγία, χαλάρωση ή/και κοινωνικοποίηση

Τύποι πράσινης στέγης

Χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες, ανάλογα με το βάθος φύτευσης και την ανάγκη συντήρησης που τους αρμόζει.

• Εντατικός τύπος (Intensive): Περιλαμβάνει υπόστρωμα πάχους 12-100 εκατοστών και μπορεί να φιλοξενήσει χλοοτάπητα, φυτά, θάμνους έως και δέντρα. Απαιτεί αντίστοιχη τακτική συντήρηση για άρδευση και λίπανση.
• Ημιεντατικός τύπος (Semi-intensive ): Μία μέση κατάσταση με υπόστρωμα τυπικού πάχους 10-25 εκατοστών, όπου μπορούμε να έχουμε χλοοτάπητα, φυτά και θάμνους. Απαιτεί μια μικρή συντήρηση.
• Εκτατικός τύπος (Extensive): Αποτελούν μια εύκολη και χαμηλού κόστους προσέγγιση. Πρακτικά δεν χρειάζονται καθόλου η χρειάζονται ελάχιστη συντήρηση. Τυπικό πάχος υποστρώματος 8-15 εκατοστά. Φιλοξενούν χλοοτάπητα και φυτά χαμηλής βλάστησης.

Ένας άλλος τρόπος διάκρισης των πράσινων ταρατσών είναι η κλίση της στέγης

Κεκλιμένες

Οι κεκλιμένες οροφές καλύπτονται συνήθως από κεραμίδια η αντίστοιχο υλικό και δεν έχουν την ίδια μεγάλη ανάγκη φύτευσης όσο μια επίπεδη οροφή. Έχουν όμως φυσικό τρόπο (λόγω κλίσης) αποχέτευσης του νερού και συνεπώς το σχετικό κόστος τους είναι χαμηλότερο. Συνήθως – όμως είναι δύσκολα εκμεταλλεύσιμη η επιφάνειά τους για χρήση.

Επίπεδες

Η κλασσική ελληνική ταράτσα. Ασχέτως ύπαρξης μόνωσης, μπορούν εύκολα να φιλοξενήσουν μια πράσινη στέγη και να προσφέρουν εκμεταλλεύσιμο χώρο. Μπορεί να θελήσετε να έχετε και μια πέργκολα επάνω από την πράσινη στέγη σας για να μπορείτε να την χαίρεστε περισσότερο τους καλοκαιρινούς μήνες.

Ορολογία

Μια τέτοια λύση αναφέρεται σαν πράσινη στέγη, πράσινη ταράτσα, οροφόκηπος, οικοστέγη, φυτεμένο δώμα, οικολογική στέγη ή ταρατσόκηπος. Η επικρατέστερη αγγλική ορολογία είναι greenroof (green roof) και σπανιότερα live roof ή living roof.

Πηγή: www.design-district.gr, www.agrodata.gr, www.greenroofs.gr

pemptousia.gr

12/9/12
-------

• ΦΥΤΕΜΕΝΟ ΔΩΜΑ ΜΙΑ ΔΥΣΚΟΛΗ ΑΠΟΦΑΣΗ

• Πράσινες στέγες: οι ενεργειακές παράμετροι και τα οφέλη

 

Εσπρέσο σε φυτεμένο δώμα

Υπακούοντας στη νέα φιλοσοφία των πράσινων κτιρίων, η καφετέρια στον πιο πολυσύχναστο εμπορικό δρόμο της Αγίας Παρασκευής, διαθέτει την δική της πράσινη στέγη.Στην Αγίου Ιωάννου, η συγκεκριμένη καφετέρια ξεχωρίζει για το «πράσινο» προφίλ της.

Το αρχιτεκτονικό γραφείο που σχεδίασε το συγκεκριμένο έργο έχει υλοποιήσει αρκετά ανάλογα έργα σε κατοικίες, εταιρικά κτίρια, ξενοδοχεία, χώρους αναψυχής και κοινωφελείς χώρους.

Το συγκεκριμένο πράσινο δώμα, είναι, ίσως το πρώτο που υλοποιήθηκε σε έναν τέτοιο επαγγελματικό χώρο της Αθήνας.

«Είναι μια κατασκευή που εξυπηρετεί και το χρηστικό κομμάτι γιατί η στέγη αυτή υπήρχε σαν λοξό δομικό στοιχείο. Δηλαδή εκτός από την καινοτομία, για λόγους περιβαλλοντικούς επιλέχτηκε αυτή η λύση και για λόγους αισθητικούς» λέει ο κ. Κάρολος Χανικιάν, Αρχιτέκτονας Τοπίου.

Η πράσινη στέγη στην καφετέρια «Stars» κάνει παρακράτηση των ομβρίων. Συγκρατεί περίπου το 60% του νερού, που σημαίνει ότι έχουμε πολύ λίγα όμβρια σε ένα δομημένο περιβάλλον.

Δημιουργεί επιπλέον και ένα μικρό-κλίμα μειώνοντας τη μέσηθερμοκρασία του περιβάλλοντος.
Όπως μας λέει ο κ. Χανικιάν, αρκετοί είναι οι επιχειρηματίες που έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για ανάλογες κατασκευές, μετά το τέλος του έργου της Αγίου Ιωάννου.

Η “προβολή” του περιβάλλοντος, ο άνετος και ευχάριστος χώρος για τους θαμώνες αλλά και αντικατάσταση του τσιμέντου με χώρους πρασίνου, όπου αυτό είναι εφικτό, δίνει πολλαπλά οφέλη.

Το αρχιτεκτονικό γραφείο Greenways έχει κατασκευάσει παρόμοιο έργο,«πράσινο τοίχο» στην καφετέρια Μιράν, στην οδό Ευριπίδου, στο Κέντρο.

«Όλη η όψη είναι πράσινη. Είναι η νέα αρχιτεκτονική μόδα να δημιουργούμε πράσινα κτήρια» λέει ο κ. Χανικιάν.
   
newsit.gr

Short URL: http://www.greenspot.gr/?p=11610

ΦΥΤΕΜΕΝΟ ΔΩΜΑ ΜΙΑ ΔΥΣΚΟΛΗ ΑΠΟΦΑΣΗ

Το "φυτεμένο δώμα" αποτελεί τύπο "πράσινης στέγης" και ορίζεται ως η οριζόντια επιστέγαση κτιρίου που σε ένα μέρος ή στο σύνολο της επιφάνειάς της καλύπτεται με χώμα στο οποίο αναπτύσσονται φυτά.
 

Τα φυτεμένα δώματα αποτελούν εργαλείο της λεγόμενης “βιώσιμης αρχιτεκτονικής” (sustainable architecture) στο μέτρο που συμβάλλουν στη βελτίωση της ενεργειακής και περιβαλλοντικής συμπεριφοράς των κτιρίων στα οποία εφαρμόζονται.

Τα φυτεμένα δώματα, όπως και όλα τα εργαλεία σχεδιασμού και κατασκευής βιώσιμων κτιρίων, έχουν πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Πρωταρχικό κριτήριο αξιολόγησης των πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων τους είναι οι κλιματικές και εν γένει περιβαλλοντικές συνθήκες του τόπου αναφοράς.

Το άρθρο εξετάζει τις συνέπειες που έχουν τα φυτεμένα δώματα για την ενεργειακή και περιβαλλοντική συμπεριφορά των κτιρίων στα οποία εφαρμόζονται. Έμφαση δίνεται στο σχολιασμό των ιδιοτήτων τους με γνώμονα τις ιδιαίτερες περιβαλλοντικές συνθήκες στην Ελλάδα.
Κύρια χαρακτηριστικά των φυτεμένων δωμάτων.
Τα τεχνικά χαρακτηριστικά των φυτεμένων δωμάτων διαφέρουν από κτίριο σε κτίριο. Θεωρητικά, κάθε τύπος δώματος θα μπορούσε να λειτουργήσει ως υπόβαθρο φυτεμένου δώματος υπό τις εξής τρεις βασικές προϋποθέσεις:

α. Είναι στατικά επαρκής να δεχθεί τα πρόσθετα φορτία του χώματος και των
    φυτεύσεων.
β. Έχει καλή υδατοστεγανότητα και υγρομόνωση ώστε να εξασφαλίζει την
    προστασία της κατασκευής από τα νερά και τις υψηλές τιμές υγρασίας που
    συνδέονται με την ανάπτυξη και συντήρηση των φυτεύσεων.
γ. Είναι ανθεκτικός σε βιολογικούς και χημικούς παράγοντες που συνδέονται
    με την ανάπτυξη και συντήρηση των φυτεύσεων (π.χ. ρίζες, ζωύφια,
    φυτοφάρμακα).
­­­
Η (απλοποιημένη) διαστρωμάτωση ενός τυπικού φυτεμένου δώματος, ξεκινώντας από την πλάκα του μπετόν, περιλαμβάνει τη θερμομόνωση, τη στρώση κλίσεων, την υγρομόνωση και, πάνω από αυτή, ένα αποστραγγιστικό στρώμα και το χώμα με τις φυτεύσεις. Συνήθως, το αποστραγγιστικό στρώμα (drainage) παρεμβάλλεται μεταξύ μιας στρώσης διήθησης του νερού (π.χ. γεωύφασμα) και μιας στρώσης συγκράτησης των ριζών. Η περιγραφή ταιριάζει σε ένα τυπικό "θερμό" λεγόμενο, βατό δώμα όπου το δάπεδο αντικαθίσταται από το χώμα με τις φυτεύσεις και τις μονώσεις που υποστηρίζουν τη "λειτουργία" του.

Ιδιότητες φυτεμένων δωμάτων
Στα φυτεμένα δώματα αποδίδονται πολλές και ενδιαφέρουσες ιδιότητες που συνδέονται με την ενεργειακή και περιβαλλοντική συμπεριφορά των κτιρίων στα οποία εφαρμόζονται.
Μια σύνοψη των ιδιοτήτων που αναφέρονται σε διάφορες πηγές (κυρίως από την τεχνική βιβλιογραφία) προτείνει για αυτά ότι:
    •    προσφέρουν καλή θερμομόνωση
    •    προσθέτουν θερμική μάζα στο κέλυφος
    •    αποβάλουν ευκολότερα τη θερμότητα
    •    μειώνουν τον κίνδυνο πλημμύρας σε περίπτωση ραγδαίας
        βροχόπτωσης
    •    προσφέρουν προστασία από την ηλιακή ακτινοβολία
    •    προσφέρουν καλή ηχομόνωση
    •    βελτιώνουν την αισθητική του κτιρίου
    •    μειώνουν την ατμοσφαιρική ρύπανση
    •    δροσίζουν τον αέρα
    •    προσφέρουν ευχάριστο περιβάλλον (π.χ. για ελεύθερο χρόνο)
    •    αποτελούν καταφύγιο πανίδας
Εξετάζοντες τις ιδιότητες αυτές, παρατηρούμε: 
Η θερμομονωτική ικανότητα του χώματος δεν είναι μεγάλη. Ο συντελεστής
θερμικής αγωγιμότητάς του, ανάλογα με τη σύσταση και την
περιεκτικότητά του σε υγρασία, κυμαίνεται από 0,3 μέχρι 1,5 W/mK όταν
ένα απλό θερμομονωτικό υλικό (π.χ. πολυστερίνη) έχει αντίστοιχο
συντελεστή περίπου 0,03 W/mK. Ώστε, η όποια συνεισφορά του χώματος
που φιλοξενεί τις φυτεύσεις του δώματος στη θερμομόνωσή του είναι
αμελητέα, συγκρίσιμη με αυτή των λοιπών μη μονωτικών δομικών υλικών
(π.χ. των υλικών της στρώσης διαμόρφωσης κλίσεων) και, εν πάσει
περιπτώσει, μπορεί να ισοφαριστεί με μικρή αύξηση του πάχους των
συμβατικών θερμομονωτικών υλικών του υπόβαθρου. Επί πλέον, η
αποσπασματική ενίσχυση της θερμομόνωσης του κελύφους ενός κτιρίου σε
τμήματά του είναι αμφίβολης αποτελεσματικότητας. 

Η μεγάλη θερμική μάζα, ως ιδιότητα του κελύφους ενός κτιρίου, δεν είναι a
priori ευεργετική για την ενεργειακή συμπεριφορά του. Πάντως, στην
περίπτωση που είναι επιθυμητή, η αύξηση της θερμικής μάζας του
δώματος που προκύπτει από τη μάζα των χωμάτων που φιλοξενούν τις
φυτεύσεις, είναι μικρής αξίας στο μέτρο που συμβαίνει εξωτερικά της
θερμομόνωσης. Αλλά, ακόμη και αν παραβλέψουμε αυτό το γεγονός, η
θερμοχωρητικότητα του χώματος κυμαίνεται σε τιμές που δε διαφέρουν
σημαντικά από τις αντίστοιχες των συμπαγών, συμβατικών δομικών υλικών
(για παράδειγμα, μόνο με υψηλά ποσοστά υγρασίας ξεπερνά τη
θερμοχωρητικότητα του τσιμέντου). Ώστε, ως υλικό αύξησης της θερμικής
μάζας δεν παρουσιάζει κάποιο πλεονέκτημα. Μάλιστα, θα μπορούσε
κάποιος να ισχυριστεί ότι η αύξηση της θερμικής μάζας του δώματος που
προκαλείται από τη μάζα των χωμάτων που φιλοξενούν τις φυτεύσεις είναι
συγκρίσιμη με αυτή που θα προκαλούσε το δάπεδο του δώματος αν αυτό
δεν ήταν φυτεμένο, αλλά απλά βατό.

Πολλοί κατατάσσουν τα φυτεμένα δώματα στην κατηγορία των "ψυχρών"
λεγόμενων δωμάτων επικαλούμενοι ότι ανακλούν μεγάλο μέρος της
προσπίπτουσας ηλιακής ακτινοβολίας και ευνοούν την αποβολή
θερμότητας. Σχετικά, αξίζει να σημειώσουμε ότι ένα ψυχρό δώμα έχει
θετική συνεισφορά στο ενεργειακό ισοζύγιο του κτιρίου κατά τη θερμή
περίοδο, όταν δεν είναι ευπρόσδεκτα τα μεγάλα θερμικά φορτία που
δέχεται από τον ήλιο, και αρνητική κατά την ψυχρή περίοδο. Επί πλέον,
ορισμένες συμπεριφορές των ψυχρών δωμάτων αντιστρατεύονται την
απόδοσή τους ως στοιχείων θερμικής μάζας. Εν πάσει περιπτώσει, αν
δεχθούμε ότι για τα κλιματικά δεδομένα στην Ελλάδα τα ψυχρά δώματα
αποτελούν, από ενεργειακής άποψης, εύστοχη επιλογή, αξίζει να
εξετάσουμε σε ποιο βαθμό τα φυτεμένα δώματα ανήκουν σε αυτή την
κατηγορία. Σχετικά, η ψύξη των φυτεμένων δωμάτων μπορεί να
δικαιολογηθεί ως αποτέλεσμα:
(α) της υψηλής ανακλαστικότητας των υλικών,
(β) της σκίασης από το φύλλωμα και
(γ) της εξατμισοδιαπνοής που λαμβάνει χώρα στην επιφάνεια του φυλλώματος.
Ειδικότερα:
α. Η λευκάγεια (albedo) ως μέτρο της ανακλαστικότητας των επιφανειών των υλικών των φυτεμένων δωμάτων δεν είναι υψηλή. Τόσο το γυμνό χώμα όσο και η βλάστηση σε διάφορες μορφές έχουν τιμές λευκάγειας μικρότερες από την αντίστοιχη των περισσότερων υλικών επικάλυψης στεγών (π.χ. κεραμίδια) και σημαντικά μικρότερες από τις τελικές επικαλύψεις των τυπικών ψυχρών δωμάτων.

β. Η σκίαση που προκαλείται από το φύλλωμα των φυτεμένων δωμάτων εμποδίζει τις ακτίνες του ήλιου να προσπέσουν στην επιφάνεια του χώματος και να το θερμάνουν. Η διεργασία αυτή, πράγματι, αποδίδει όταν το φύλλωμα είναι πυκνό. Όμως, το πυκνό φύλλωμα έχει και αντίθετο αποτέλεσμα στο μέτρο που "εγκλωβίζει" την όποια θερμότητα συσσωρεύεται από κάτω του εμποδίζοντας την ακτινοβόλησή της και την κυκλοφορία του αέρα για την απομάκρυνσή της (πρόκειται για το συμπληρωματικό του "φαινομένου του θερμοκηπίου" μηχανισμό που συνεπάγεται υψηλές θερμοκρασίες στο εσωτερικό των θερμοκηπίων).

γ. Η εξατμισοδιαπνοή στο φύλλωμα καθώς και η εξάτμιση της υγρασίας του (υγρού) χώματος ενός φυτεμένου δώματος είναι εσώθερμες διεργασίες, δηλαδή, απορροφούν θερμότητα από το περιβάλλον μειώνοντας έτσι τη θερμοκρασία του. Ως αποτέλεσμα, οι επιφάνειες των φυτεμένων δωμάτων (φυτών και χώματος), καθώς και ο αέρας κοντά σε αυτές, είναι σχετικά ψυχρές. Η προκαλούμενη ψύξη που, ανάλογα με την ένταση των φαινομένων αλλά και τις επικρατούσες συνθήκες, μπορεί να φτάσει και μερικούς °C, είναι αμφίβολο ότι, πρακτικά, επηρεάζει τους εσωτερικούς χώρους του κτιρίου. Αυτό υποστηρίζεται αφενός από το γεγονός ότι οι διεργασίες θερμικής μετάβασης στο οριακό στρώμα (δηλαδή οι ανταλλαγές θερμότητας μεταξύ της επιφάνειας των δομικών στοιχείων και του αέρα) δεν αποτελούν ισχυρό μηχανισμό μετάδοσης θερμότητας και αφετέρου, κυρίως, επειδή η όποια ψύξη συμβαίνει σε στρώσεις εξωτερικά της θερμομόνωσης. Ακόμη, θα πρέπει να υπολογίσουμε ότι ο ψυχρότερος, λόγω της εξατμισοδιαπνοής, αέρας στην επιφάνεια του δώματος απομακρύνεται, ακόμη και από μικρής ταχύτητας ρεύματα αέρα που κυκλοφορεί μεταξύ των φυλλωμάτων, συμβάλλοντας έτσι στη διάχυση του ψύχους σε ευρύτερη έκταση.

Ένα φυτεμένο δώμα, σε περίπτωση ραγδαίας βροχόπτωσης, απορροφά μέρος του νερού και βοηθά στην εξομάλυνση της απορροής του. Η ιδιότητα αυτή είναι χρήσιμη στην περίπτωση που το σύστημα απορροής του δώματος (κατανομή και διατομές υδρορροών) δεν είναι ικανό να ανταποκριθεί σε υψηλές παροχές βροχόπτωσης. Πάντως, σε ραγδαίες βροχοπτώσεις, αυξάνει ο κίνδυνος οι παρασύρσεις των χωμάτων να φράξουν τα στόμια των υδρορροών απορροής.

Η προστασία από την ηλιακή ακτινοβολία και πιο ειδικά από την υπεριώδη ακτινοβολία που προσφέρει το φυτεμένο δώμα στο υπόβαθρό του, έχει αξία μόνο για τις μονώσεις (θερμομόνωση, υγρομόνωση) και μόνο για την περίπτωση που διαφορετικά (αν δηλαδή δεν υπήρχε η φυτεμένη επικάλυψη) αυτές θα έμεναν εκτεθειμένες. Η εκδοχή όμως των εκτεθειμένων μονώσεων συνιστά κατασκευαστική ατέλεια. Κάθε τύπος δώματος οφείλει να έχει μια επικάλυψη (π.χ. δάπεδο, κροκάλες) που να προστατεύει αποτελεσματικά τις μονώσεις του από τις περιβαλλοντικές επιδράσεις.  
Παρόλο που η οροφή ενός κτιρίου είναι η λιγότερο εκτεθειμένη σε θορύβους πλευρά του, η ηχομόνωσή της είναι χρήσιμη. Σε ειδικές μάλιστα περιπτώσεις είναι και επιβεβλημένη (π.χ. κοντά σε αεροδρόμια για το θόρυβο των αεροπλάνων). Τα φυλλώματα, γενικώς, όταν παρεμβάλλονται στη διάδοσή των ηχητικών κυμάτων, προσφέρουν εξαιρετική ηχομόνωση. Επίσης, και το στρώμα του χώματος του φυτεμένου δώματος προσφέρει λόγω της πορώδους υφής του ηχομόνωση, ιδιαίτερα από περιβαλλοντικούς θορύβους υψηλότερων συχνοτήτων. Πάντως, η ηχομονωτική ικανότητα των στοιχείων του φυτεμένου δώματος (φυτά και στρώμα χώματος) μπορεί να ισοφαριστεί με αύξηση του πάχους αντίστοιχων από πλευράς ηχομονωτικής συμπεριφοράς στρώσεων συμβατικών δωμάτων (π.χ. θερμομόνωσης) ενώ το αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι ακόμη καλύτερο με την εφαρμογή κατάλληλων, ειδικών ηχομονωτικών στρώσεων.

Tα παραπάνω σχόλια γεννούν αμφιβολίες για τη συνεισφορά των φυτεμένων δωμάτων στη διαχείριση των περιβαλλοντικών επιδράσεων στο κτίριο. Μολονότι οι αντίστοιχες ιδιότητές γενικά ισχύουν, η αποτελεσματικότητά τους είναι μάλλον μικρή, σε κάποιες περιπτώσεις ασαφής ή εκδηλώνεται υπό προϋποθέσεις. Ακόμη, θα μπορούσαμε να εντοπίσουμε ιδιότητες με αρνητική συμβολή στη διαμόρφωση της ενεργειακής και περιβαλλοντικής συμπεριφοράς των κτιρίων (π.χ. υψηλή υγρασία, κίνδυνος πυρκαγιάς, παράσυρση σαθρών υλικών από τον άνεμο και τα νερά). Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός ότι ορισμένες από τις επιθυμητές ιδιότητες των φυτεμένων δωμάτων μπορούν να εξυπηρετηθούν, ίσως και καλύτερα, με πιο συμβατικές επιλογές.

Στις παρατηρήσεις αυτές αξίζει να συμπληρώσουμε ότι ένα φυτεμένο δώμα έχει υψηλό κόστος κατασκευής και χρειάζεται συντήρηση (π.χ. πότισμα, κηπουρικές εργασίες). Η συντήρηση συνεπάγεται τρέχον κόστος και πρόσθετες απαιτήσεις (εξοπλισμός, αποθηκευτικός χώρος κλπ) αλλά και, ενδεχόμενα, σε κάποιες περιπτώσεις, εξειδικευμένες γνώσεις (π.χ. για αντιμετώπιση ασθενειών φυτών). Ακόμη, θα πρέπει να υπολογίσουμε ότι το φυτεμένο δώμα, ως σύνθετη κατασκευή με αλλεπάλληλες μονωτικές στρώσεις, έχει αυξημένο κίνδυνο αστοχιών, αυξημένη δυσκολία επιδιορθώσεων και μη προβλέψιμες συμπεριφορές στη λειτουργία του ως κέλυφος του κτιρίου. Η τελευταία παρατήρηση σε συνδυασμό με τη μεταβλητότητα στη συμπεριφορά του (ως αποτέλεσμα μεταβολών στο φύλλωμα, στα ποσοστά υγρασίας κλπ) περιορίζει ακόμη περισσότερο τη δυνατότητα πρόβλεψης και προσομοίωσής της.

Σε αντίθεση με τις ιδιότητες των φυτεμένων δωμάτων που αφορούν τη διαχείριση των περιβαλλοντικών επιδράσεων στα κτίρια (θερμότητα, ηλιακή ακτινοβολία κλπ), η δεύτερη κατηγορία ιδιοτήτων, που αφορά συνεισφορά τους στην ποιοτική αναβάθμιση του περιβάλλοντος, είναι αδιαμφισβήτητη. Τα φυτεμένα δώματα αυξάνουν το πράσινο σε ένα τόπο συμβάλλοντας έτσι στη βελτίωση του τοπικού μικροκλίματος. Η συμβολή τους συνίσταται σε απορρύπανση του αέρα, δροσισμό, απορρόφηση του περιβαλλοντικού θορύβου και μείωση της ταχύτητας του ανέμου. Συνεισφέρουν ακόμη στην αισθητική αναβάθμιση του τοπίου και προσφέρουν περιβάλλον για αναψυχή και καταφύγιο πανίδας. Οι ιδιότητες αυτές είναι ιδιαίτερα χρήσιμες σε αστικό περιβάλλον όπου οι "θεραπευόμενοι" παράγοντες είναι συχνά επιβαρυμένοι. Μάλιστα, σε ανάλογο περιβάλλον, η εφαρμογή και διάδοσή τους αναμένεται να είναι πολλαπλάσια ωφέλιμη εφόσον ακολουθεί ένα ευρύτερο σχεδιασμό αύξησης του αστικού πράσινου.

Τα οφέλη που συνεπάγονται τα φυτεμένα δώματα για το περιβάλλον αντιστοιχούν κατά βάση στο πράσινο που αναπτύσσεται σε αυτά. Με αυτό το δεδομένο, αξίζει να διερευνηθούν εναλλακτικές επιλογές που ενδεχόμενα θα περιόριζαν κάποια από τα προβλήματα που αναφέρθηκαν. Σε μη αστικό περιβάλλον, παρόμοιες επιλογές είναι πιο εύκολες (π.χ. δημιουργία κήπων, φύτεμα δένδρων). Αλλά, ακόμη και σε αστικό περιβάλλον, η καλλιέργεια φυτών σε γλάστρες και ζαρντινιέρες μπορεί να προσφέρει πολλά από τα πλεονεκτήματα των φυτεμένων δωμάτων και παράλληλα να μειώσει τα μειονεκτήματά τους.
   
Συμπεράσματα
Συνοψίζοντας τα παραπάνω, μπορούμε να προτείνουμε ότι τα φυτεμένα δώματα δεν αποτελούν πάντοτε καλή επιλογή στέγασης για τα ίδια τα κτίρια στα οποία εφαρμόζονται. Η ανάλυση που προηγήθηκε, χωρίς να είναι επιστημονικά άρτια, υποστηρίζει την εκτίμηση ότι τα όποια πλεονεκτήματα προσφέρουν δεν υπερτερούν σαφώς των μειονεκτημάτων τους.

Αντίθετα, αποτελούν καλή λύση για το ρόλο τους στην ποιοτική αναβάθμιση του περιβάλλοντος, ιδιαίτερα του αστικού, όπου τα περιθώρια για ανάπτυξη πράσινου είναι περιορισμένα.

Εν τοιαύτει περιπτώσει, τα φυτεμένα δώματα συνιστούν, κυρίως, πρωτοβουλίες οικολογικής συνείδησης και κατ' επέκταση κοινωνικής προσφοράς και σαν τέτοια μάλλον πρέπει να αντιμετωπίζονται.

 

Νίκος Παπαμανώλης
Αν. Καθηγητή Αρχιτεκτονικής Πολυτεχνείου Κρήτης

econ3.gr