Άμεσα μέτρα δροσισμού που έχουν μικρό κόστος. Φυσικός αερισμός του σπιτιού με ανεμιστήρες, σκίαση και νέοι λαμπτήρες

Tου ΓΙΑΝΝΗ ΕΛΑΦΡΟΥ

Με το θερμόμετρο να πιάνει 40 βαθμούς Κελσίου και πάνω η αναζήτηση δροσιάς μοιάζει με το κυνήγι του χαμένου θησαυρού. Πολύ περισσότερο όταν η βαριά χρήση κλιματισμού, η πιο διαδεδομένη απάντηση στη ζέστη την τελευταία δεκαπενταετία, αποδεικνύεται οικονομικά και οικολογικά ασύμφορη; Βεβαίως, μαγικές απαντήσεις δεν υπάρχουν. Ειδικά σε συνθήκες καύσωνα και πολύ περισσότερο μέσα στην Αθήνα και πολλές ακόμα ελληνικές πόλεις, που έχουν κτιστεί με τρόπο που δημιουργεί συνθήκες τοπικού θερμοκηπίου.

Τι μπορούμε να κάνουμε λοιπόν; Καταρχήν, ας δούμε τα μέτρα που μπορούν να εφαρμοστούν άμεσα. Αναμφίβολα, το πρώτο είναι ο φυσικός δροσισμός του σπιτιού μας. Πολύ απλά, προσπαθούμε να κρατήσουμε εκτός οικίας -όσο είναι δυνατό- τον ζεστό αέρα του μεσημεριού και των πρώτων ωρών του απογεύματος και δημιουργούμε συνθήκες για ανανέωση του αέρα τις βραδινές ώρες, που η θερμοκρασία του εξωτερικού αέρα πέφτει. Ανοίγοντας πόρτες και παράθυρα, δημιουργούμε συνθήκες για αέρια ρεύματα, για να πάρει η νύχτα ένα μέρος έστω του πυρετού της ημέρας. Σε αντίθεση με τα κλιματιστικά, ο φυσικός δροσισμός έχει ήπιο τρόπο ανταλλαγής θερμότητας με το εξωτερικό περιβάλλον.

Η ανακούφιση από τον δροσισμό μπορεί να γίνει πολύ μεγαλύτερη με τη χρήση ανεμιστήρων, ιδιαίτερα ανεμιστήρων οροφής. Οι ανεμιστήρες ενισχύουν το φαινόμενο του φυσικού αερισμού, με ελάχιστη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας. Οι ανεμιστήρες έχουν πολύ μικρότερο κόστος αγοράς από τα κλιματιστικά, καταναλώνουν πολύ λιγότερο ρεύμα (μόλις το 3% - 7% του ενεργοβόρου κλιματιστικού), δεν εκπέμπουν θερμότητα στον περιβάλλοντα χώρο, ούτε έχουν μεγάλη συνεισφορά στο φαινόμενο του θερμοκηπίου (από 15 έως 30 φορές λιγότερο). Η χρήση τους συμφέρει δηλαδή και την τσέπη μας και το περιβάλλον. Ακόμα και σε υψηλές θερμοκρασιακές συνθήκες μπορούν να εξαλείψουν την αναγκαιότητα κλιματισμού ή να την περιορίσουν στο ελάχιστο. Στα υπέρ τους είναι η πολύ καλή αίσθηση δροσιάς που δημιουργούν, ειδικά οι οροφής, καθώς δημιουργούν μια δροσερή αύρα που ανακουφίζει παίρνοντας θερμότητα από το σώμα και ανανεώνοντας ήπια τον αέρα του χώρου. Οι ανεμιστήρες οροφής ανακατανέμουν και τον αέρα εντός του δωματίου, ανεβάζοντας ψηλά τα ψυχρότερα στρώματα αέρα που βρίσκονται κοντά στο πάτωμα.

«Πρακτικά, η χρήση ανεμιστήρων οροφής μειώνει την αναγκαιότητα χρήσης κλιματιστικών συστημάτων στα κτίρια. Από μελέτες σε κτίρια κατοικιών και σχολείων στην Ελλάδα προκύπτει ότι η χρήση ανεμιστήρων οροφής σε κτίρια που εφαρμόζουν κατάλληλες τεχνικές φυσικού δροσισμού (επαρκή σκίαση και νυχτερινό αερισμό) πρακτικά καταργεί την ανάγκη εγκατάστασης κλιματιστικού συστήματος, καθώς συντελεί στη δημιουργία συνθηκών θερμικής άνεσης σε σχετικά υψηλές μεν θερμοκρασίες, οι οποίες, όμως, στα φυσικά δροσιζόμενα κτίρια είναι αρκετά χαμηλότερες από τις εξωτερικές», σημειώνει μελέτη του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ).

Στους 29 βαθμούς

Σε περίπτωση που η χρήση κλιματισμού θεωρηθεί αναπόφευκτη είναι σημαντικό να ληφθούν μέτρα για την μέγιστη απόδοσή του, χωρίς θερμοκρασιακές υπερβολές. Το να κατεβάζουμε τον θερμοστάτη και να δημιουργούμε συνθήκες Σιβηρίας εσωτερικά, ενώ έξω επικρατεί «Σαχάρα» δεν προσθέτει σε άνεση, απεναντίας. Η ρύθμισή του στους 29 βαθμούς Κελσίου (και όχι βεβαίως στους 26) είναι ικανή για να μας ανακουφίσει από τη ζέστη.

Στα άμεσα μέτρα αντιμετώπισης του καύσωνα περιλαμβάνεται η σκίαση των επιφανειών, είτε με τεχνητό τρόπο (τέντες), είτε με την ανάπτυξη φυσικής σκίασης, που είναι και η πιο αποτελεσματική. Η ύπαρξη φυσικής σκίασης, στον καυτό μεσογειακό Νότο, αποτελεί βασική πλευρά μιας βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής. Ομως, η ανάπτυξη δέντρων, που με τα φυλλώματά τους θα σκιάζουν την οικία, δεν είναι προφανώς υπόθεση ενός ή δύο χρόνων, απαιτεί σχεδιασμό. Πολύ λιγότερο χρόνο απαιτεί η δημιουργία μιας πυκνής φυλλωσιάς σε μια πέργκολα. Επιπλέον, θετικά λειτουργεί στη μείωση της ζέστης η αντικατάσταση των λαμπτήρων πυρακτώσεως από τους νέους λαμπτήρες εξοικονόμησης ενέργειας.

Αλλά να μην ξεχνάμε, η αντιμετώπιση του καύσωνα απαιτεί ψυχραιμία, συχνά ντους, ελαφρύ φαγητό. Η ζέστη μάς θέλει... cool.

Βιοκλιματικά κτίρια, ασπίδα σε υψηλές θερμοκρασίες

Η μεσοπρόθεσμη αντιμετώπιση των περιστατικών καύσωνα και των νησίδων υψηλής θερμοκρασίας στις πόλεις απαιτεί μέτρα ευρύτερα, πολιτικές παρεμβάσεις και τεχνολογικές εφαρμογές για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Η μεγάλη ανάπτυξη του αστικού, αλλά και του περιαστικού πρασίνου στις ελληνικές τσιμεντουπόλεις, η δημιουργία πράσινων ρευμάτων ανανέωσης του αέρα εντός των οικιστικών συγκροτημάτων αποτελούν ορισμένα μόνο από τα μέτρα που πρέπει να λάβει η πολιτεία.

Μεγάλη μπορεί να είναι η συνεισφορά του βιοκλιματικού οικοδομικού σχεδιασμού, δηλαδή του σχεδιασμού που λαμβάνοντας υπόψη το κλίμα κάθε περιοχής, στοχεύει στην εξασφάλιση των ποιοτικών συνθηκών εντός της οικίας (θερμική και οπτική άνεση, ποιότητα αέρα) με την ελάχιστη δυνατή κατανάλωση ενέργειας, αξιοποιώντας την ίδια τη φύση.

Ο βιοκλιματικός σχεδιασμός ξεκινά από τον προσανατολισμό του κτιρίου, τον συνδυασμό φυσικής και τεχνητής σκίασης, την αποτελεσματική μόνωση (οροφή, τοίχοι, ανοίγματα). Από μετρήσεις του ΚΑΠΕ σε βιοκλιματικά δροσιζόμενες κατοικίες στην Ελλάδα προκύπτει ότι η θερμοκρασία μέσα στα κτίρια είναι σημαντικά χαμηλότερη από την εξωτερική θερμοκρασία (ώς και 10 °C ), ενώ παράλληλα παρατηρούνται συνθήκες άνεσης σε πολύ υψηλότερες θερμοκρασίες (ώς και 31,5 °C ), καθώς λόγω των δροσερών δομικών στοιχείων και των ρευμάτων αέρα μέσα στους χώρους η παραμονή γίνεται ευχάριστη.

Βιοκλιματικές επεμβάσεις μπορούν να γίνουν όμως ακόμα κι όταν ένα κτίριο δεν έχει κατασκευαστεί εξαρχής με αυτό τον τρόπο.

Η βαφή των εξωτερικών τοίχων με άσπρο χρώμα, αποτελεί ένα πρώτο βήμα γα την αντιμετώπιση της καλοκαιρινής ζέστης. Η υψηλής ποιότητας θερμομόνωση, που κρατά το σπίτι δροσερό το καλοκαίρι και ζεστό τον χειμώνα, είναι μια δαπάνη που πιάνει τόπο.

Ακόμα καλύτερα αποτελέσματα φέρνουν τα λεγόμενα «ψυχρά υλικά», τα οποία μπορούν να μειώσουν τις ανάγκες κλιματισμού από 20% - 40% και να κατεβάσουν τη θερμοκρασία περιβάλλοντος στα αστικά κέντρα από 1,5 έως 2 βαθμούς Κελσίου.

Τα «ψυχρά υλικά» κατακρατούν λιγότερη θερμότητα, καθώς αντανακλούν την ηλιακή ακτινοβολία σε μεγαλύτερα ποσοστά. Ξεχωρίζουν τα υλικά της ψυχρής οροφής. Πρόκειται για λευκά υλικά επικάλυψης, μεγάλης ανακλαστικότητας, που επιτρέπουν την κατακόρυφη μείωση της θερμοκρασίας των επιφανειών, άρα και της ανάγκης ψύξης και κλιματισμού. Η ποικιλία των ψυχρών υλικών είναι σήμερα πολύ μεγάλη: ψυχρή άσφαλτος, ψυχρές πλάκες πεζοδρομίων, ψυχρά υλικά επικάλυψης. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι πολλά απ' αυτά παράγονται στην Ελλάδα.

Στη μάχη κατά των υψηλών θερμοκρασιών μπορούν να χρησιμοποιηθούν και τα θερμοχρωμικά υλικά, τα οποία αλλάζουν χρώμα, ανάλογα με τη θερμοκρασία περιβάλλοντος. Τα υλικά αυτά είναι τον χειμώνα έγχρωμα (απορροφώντας μεγαλύτερη θερμότητα) και το καλοκαίρι λευκά, λειτουργώντας ως ψυχρά υλικά.

kathimerini gr

Το ΙΝΚΑ Ηπείρου ενόψει… καύσωνα...χρήσιμες συμβουλές για περισσότερη δροσιά

Τρώτε με μέτρο και κλείστε τη ζέστη έξω απ’ το σπίτι σας...

• Ιδιαίτερα θερμό αναμένεται να είναι αυτό το Σαββατοκύριακο που ήδη διανύουμε, όπως εξάλλου και οι μέρες που ακολουθούν. Και μπορεί τα Σάββατα και τις Κυριακές να έχει κανείς την εναλλακτική λύση της δροσιστικής βουτιάς στα νερά κάποιας κοντινής παραλίας, όμως η περίοδος της ζέστης δυστυχώς δεν κρατά όσο και οι αργίες ή οι ημέρες των διακοπών μας.
Τι μπορούμε λοιπόν να κάνουμε για να προστατευόμαστε από τον καύσωνα, καθ’ όλη την διάρκειά του;
Το ΙΝΚΑ Ηπείρου δίνει σε ανακοίνωσή του ορισμένες χρήσιμες συμβουλές για να περάσουμε πιο άνετα τις ημέρες που το θερμόμετρο θα δείχνει… κόκκινο. Αξίζει τον κόπο να δούμε τι προτείνει.

Περί ρούχων
Ο ήλιος, επισημαίνει το ΙΝΚΑ, καίει τα σημεία του σώματος που είναι εκτεθειμένα. Πρέπει λοιπόν να κρύβουμε το σώμα μας στην διάρκεια της μεγάλης ηλιοφάνειας, προτιμώντας ρούχα από ελαφριά υφάσματα, κυρίως βαμβακερά.
Τα συνθετικά υφάσματα, όπως επισημαίνει αντενδείκνυνται για τις ώρες της μεγάλης ζέστης, γιατί προκαλούν έντονη εφίδρωση, δεν απορροφούν τον ιδρώτα και μυρίζουν άσχημα. Παράλληλα συνίσταται να αποφεύγουμε τα σκούρα ρούχα και ειδικά το μαύρο χρώμα.

Πιο ελαφριά φαγητά
Τα λιπαρά φαγητά θεωρούνται βαριά για το καλοκαίρι, σύμφωνα με το ΙΝΚΑ Ηπείρου, γιατί η πέψη τους κρατά τρεις περίπου ώρες. Αντίθετα, η πέψη των πρωτεϊνών κρατά δύο ώρες και των υδατανθράκων μία με μιάμιση ώρα., οπότε συνίσταται η κατανάλωση πιο ελαφριών φαγητών, ενώ καλό είναι να αποφεύγουμε τις μεγάλες ποσότητες και τις βαριές σάλτσες.
«Μην καταργείτε το αλάτι», τονίζει επίσης το Ινστιτούτο Καταναλωτών, καθώς, όπως αναφέρει, είναι πολύτιμο το καλοκαίρι, αφού κατακρατά νερό στον οργανισμό, βοηθώντας μας να μην ιδρώνουμε υπερβολικά. Αυτό δεν σημαίνει πως πρέπει να το παρακάνουμε, ενώ προσοχή πρέπει να δείχνουν οι υπερτασικοί.

Ποτά - αναψυκτικά
Τα οινοπνευματώδη ποτά πρέπει να αποφεύγονται, ειδικά σε ώρες μεγάλης ζέστης και κυρίως στην παραλία, επισημαίνει το ΙΝΚΑ. Κι αυτό γιατί προκαλούν μεγαλύτερη έξαψη και εφίδρωση, αφού 1gr αλκοόλης δίνει 7 θερμίδες. Ένα ποτήρι χυμού φρέσκων φρούτων ανακουφίζει πάντως από την ζέστη. Βέβαια, το καλύτερο αναψυκτικό για την αντιμετώπιση της δίψας είναι το νερό, αν και το «παγωμένο» πιθανώς να προκαλεί σύσπαση των αγγείων του στομάχου.
Τα σακχαρούχα αναψυκτικά και τα δροσερά γλυκά ικανοποιούν τις «γλυκές» μας επιθυμίες, αλλά δεν ξεδιψάνε όσο νομίζουμε. Γι’ αυτό και ζητάμε νερό εκ των υστέρων…

Άφθονα υγρά
Το καλοκαίρι, σημειώνει το Ινστιτούτο Καταναλωτών Ηπείρου, η ζέστη βοηθά να ιδρώνουμε πολύ και να χάνουμε πολλά υγρά από τον οργανισμό μας. Για να υπάρξει «ισορροπία» πρέπει να αντικαθιστούμε όσα χάνουμε πίνοντας άφθονα υγρά. Επισημαίνεται, για παράδειγμα, πως όταν ένα άτομο χάνει δύο λίτρα νερού την ημέρα από τον οργανισμό του διψά πολύ. Από αφυδάτωση κινδυνεύουμε όλοι, πιο επιρρεπείς όμως είναι οι ηλικιωμένοι, στους οποίους πρέπει να χορηγούνται συνεχώς υγρά.
Τα συμπτώματα της αφυδάτωσης είναι, σύμφωνα με το ΙΝΚΑ, τα εξής: Μάτια μέσα στις κόγχες, ξερή γλώσσα και δέρμα ή δέρμα που χάνει την ελαστικότητά του και συχνά αλλά όχι πάντα ακατανίκητη δίψα. Επίσης, σε περίπτωση έντονης αφυδάτωσης  έχουμε πτώση της συστολικής πίεσης, υψηλούς σφυγμούς, ολιγωρία και απάθεια.

Οδηγίες για πιο πολλή δροσιά στο σπίτι
* Κλείστε την ζέστη έξω από το σπίτι σας, πριν ανέβει η θερμοκρασία κατά την διάρκεια της ημέρας, ασφαλίζοντας τζάμια και παντζούρια. Έτσι θα είστε πιο δροσερά.      
* Κάντε συχνά στη διάρκεια της ημέρας χλιαρά –όχι παγωμένα– ντους.
* Αποφεύγετε την χρήση φαρμάκων. Αν είναι αναγκαία, τότε συζητήστε το με τον γιατρό σας.
* Αν έχετε αιρ - κοντίσιον, μην κάθεστε ακριβώς από κάτω, όταν μάλιστα είστε ιδρωμένοι ή με βρεγμένα μαλλιά, γιατί κινδυνεύετε το λιγότερο από ψύξη. Το ίδιο ισχύει και για τους ανεμιστήρες.
* Σε κάθε περίπτωση, είτε έχετε κλιματισμό, είτε όχι, πρέπει να προστατέψετε το κτίριό σας από τον καλοκαιρινό ήλιο και την υπερβολική ζέστη. Έτσι θα μειωθεί σημαντικά η ενέργεια που θα χρειαστεί να ξοδέψετε για να δροσιστείτε.
* Σκιάστε όλα σας τα παράθυρα. Επιλέξτε το κατάλληλο σύστημα σκιασμού ανάλογα με τον προσανατολισμό του παραθύρου. Στο νότο προτιμήστε οριζόντια σκίαστρα, σταθερά ή κινητά, στην ανατολή και τη δύση κατακόρυφα. Η σκίαση εξωτερικά του παραθύρου είναι πάντα η καλύτερη.
* Φροντίστε τα παράθυρα να είναι κλειστά όταν λειτουργεί το σύστημα κλιματισμού για να μη χάνεται πολύτιμη ενέργεια.
* Αν είναι δυνατόν, φυτέψτε δέντρα για να σκιάσετε το κτίριό σας, αλλά και για να δημιουργήσετε καλύτερο, ευνοϊκό «μικροκλίμα». Έτσι θα έχετε φυσική δροσιά και ευχάριστο περιβάλλον. Αξιοποιείστε τη βλάστηση στην οροφή (βελτιώνει τη θερμομόνωση, «κόβει» την επίδραση του καλοκαιρινού ήλιου), αλλά και σε μπαλκόνια και ημιυπαίθριους χώρους (πέργκολες, κ.λ.π).
* Προτιμήστε ανοιχτά χρώματα στους εξωτερικούς τοίχους, τις οροφές, αλλά και στις τέντες.
* Μειώστε τις εσωτερικές πηγές θερμότητας. Τοποθετείστε λαμπτήρες και συσκευές χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης. Μη χρησιμοποιείτε συσκευές που καταναλώνουν πολλή ενέργεια και ταυτόχρονα θερμαίνουν και το χώρο (π.χ. ηλεκτρική κουζίνα, σίδερο κ.α.) τις ώρες που έχει πολύ ζέστη. Διώξτε τη ζέστη από το κτίριό σας με φυσικό αερισμό, δηλαδή τις ζεστές μέρες αερίστε οπωσδήποτε και μόνο τη νύχτα.
* Φεγγίτες, ανοίγματα πάνω από σκάλες, καμινάδες αερισμού, σε συνδυασμό με κάποια ανοίγματα σε χαμηλά σημεία του κτιρίου μπορούν να δημιουργήσουν πολύ αποτελεσματικό κατακόρυφο αερισμό, χωρίς να ανοίγετε όλα σας τα παράθυρα.
* Αν οι εξωτερικές συνθήκες και τα ανοίγματα του κτιρίου σας δεν εξασφαλίζουν τον απαραίτητο αερισμό, τοποθετείστε ανεμιστήρες προσαγωγής και απαγωγής του αέρα.
* Τοποθετείστε ανεμιστήρες οροφής στα δωμάτια. Ο ανεμιστήρας οροφής δροσίζει, ενώ καταναλώνει ελάχιστη ενέργεια (όση και ένας κοινός λαμπτήρας φωτισμού). Θα νιώθετε δροσιά, ακόμα και σε σχετικά υψηλές θερμοκρασίες και έτσι μπορείτε να απαλλαγείτε από την ανάγκη εγκατάστασης κλιματιστικού. Εναλλακτικά, χρησιμοποιείστε ανεμιστήρα δαπέδου.
proinoslogos gr