ΦΥΤΕΜΕΝΟ ΔΩΜΑ ΜΙΑ ΔΥΣΚΟΛΗ ΑΠΟΦΑΣΗ

Το "φυτεμένο δώμα" αποτελεί τύπο "πράσινης στέγης" και ορίζεται ως η οριζόντια επιστέγαση κτιρίου που σε ένα μέρος ή στο σύνολο της επιφάνειάς της καλύπτεται με χώμα στο οποίο αναπτύσσονται φυτά.
 

Τα φυτεμένα δώματα αποτελούν εργαλείο της λεγόμενης “βιώσιμης αρχιτεκτονικής” (sustainable architecture) στο μέτρο που συμβάλλουν στη βελτίωση της ενεργειακής και περιβαλλοντικής συμπεριφοράς των κτιρίων στα οποία εφαρμόζονται.

Τα φυτεμένα δώματα, όπως και όλα τα εργαλεία σχεδιασμού και κατασκευής βιώσιμων κτιρίων, έχουν πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Πρωταρχικό κριτήριο αξιολόγησης των πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων τους είναι οι κλιματικές και εν γένει περιβαλλοντικές συνθήκες του τόπου αναφοράς.

Το άρθρο εξετάζει τις συνέπειες που έχουν τα φυτεμένα δώματα για την ενεργειακή και περιβαλλοντική συμπεριφορά των κτιρίων στα οποία εφαρμόζονται. Έμφαση δίνεται στο σχολιασμό των ιδιοτήτων τους με γνώμονα τις ιδιαίτερες περιβαλλοντικές συνθήκες στην Ελλάδα.
Κύρια χαρακτηριστικά των φυτεμένων δωμάτων.
Τα τεχνικά χαρακτηριστικά των φυτεμένων δωμάτων διαφέρουν από κτίριο σε κτίριο. Θεωρητικά, κάθε τύπος δώματος θα μπορούσε να λειτουργήσει ως υπόβαθρο φυτεμένου δώματος υπό τις εξής τρεις βασικές προϋποθέσεις:

α. Είναι στατικά επαρκής να δεχθεί τα πρόσθετα φορτία του χώματος και των
    φυτεύσεων.
β. Έχει καλή υδατοστεγανότητα και υγρομόνωση ώστε να εξασφαλίζει την
    προστασία της κατασκευής από τα νερά και τις υψηλές τιμές υγρασίας που
    συνδέονται με την ανάπτυξη και συντήρηση των φυτεύσεων.
γ. Είναι ανθεκτικός σε βιολογικούς και χημικούς παράγοντες που συνδέονται
    με την ανάπτυξη και συντήρηση των φυτεύσεων (π.χ. ρίζες, ζωύφια,
    φυτοφάρμακα).
­­­
Η (απλοποιημένη) διαστρωμάτωση ενός τυπικού φυτεμένου δώματος, ξεκινώντας από την πλάκα του μπετόν, περιλαμβάνει τη θερμομόνωση, τη στρώση κλίσεων, την υγρομόνωση και, πάνω από αυτή, ένα αποστραγγιστικό στρώμα και το χώμα με τις φυτεύσεις. Συνήθως, το αποστραγγιστικό στρώμα (drainage) παρεμβάλλεται μεταξύ μιας στρώσης διήθησης του νερού (π.χ. γεωύφασμα) και μιας στρώσης συγκράτησης των ριζών. Η περιγραφή ταιριάζει σε ένα τυπικό "θερμό" λεγόμενο, βατό δώμα όπου το δάπεδο αντικαθίσταται από το χώμα με τις φυτεύσεις και τις μονώσεις που υποστηρίζουν τη "λειτουργία" του.

Ιδιότητες φυτεμένων δωμάτων
Στα φυτεμένα δώματα αποδίδονται πολλές και ενδιαφέρουσες ιδιότητες που συνδέονται με την ενεργειακή και περιβαλλοντική συμπεριφορά των κτιρίων στα οποία εφαρμόζονται.
Μια σύνοψη των ιδιοτήτων που αναφέρονται σε διάφορες πηγές (κυρίως από την τεχνική βιβλιογραφία) προτείνει για αυτά ότι:
    •    προσφέρουν καλή θερμομόνωση
    •    προσθέτουν θερμική μάζα στο κέλυφος
    •    αποβάλουν ευκολότερα τη θερμότητα
    •    μειώνουν τον κίνδυνο πλημμύρας σε περίπτωση ραγδαίας
        βροχόπτωσης
    •    προσφέρουν προστασία από την ηλιακή ακτινοβολία
    •    προσφέρουν καλή ηχομόνωση
    •    βελτιώνουν την αισθητική του κτιρίου
    •    μειώνουν την ατμοσφαιρική ρύπανση
    •    δροσίζουν τον αέρα
    •    προσφέρουν ευχάριστο περιβάλλον (π.χ. για ελεύθερο χρόνο)
    •    αποτελούν καταφύγιο πανίδας
Εξετάζοντες τις ιδιότητες αυτές, παρατηρούμε: 
Η θερμομονωτική ικανότητα του χώματος δεν είναι μεγάλη. Ο συντελεστής
θερμικής αγωγιμότητάς του, ανάλογα με τη σύσταση και την
περιεκτικότητά του σε υγρασία, κυμαίνεται από 0,3 μέχρι 1,5 W/mK όταν
ένα απλό θερμομονωτικό υλικό (π.χ. πολυστερίνη) έχει αντίστοιχο
συντελεστή περίπου 0,03 W/mK. Ώστε, η όποια συνεισφορά του χώματος
που φιλοξενεί τις φυτεύσεις του δώματος στη θερμομόνωσή του είναι
αμελητέα, συγκρίσιμη με αυτή των λοιπών μη μονωτικών δομικών υλικών
(π.χ. των υλικών της στρώσης διαμόρφωσης κλίσεων) και, εν πάσει
περιπτώσει, μπορεί να ισοφαριστεί με μικρή αύξηση του πάχους των
συμβατικών θερμομονωτικών υλικών του υπόβαθρου. Επί πλέον, η
αποσπασματική ενίσχυση της θερμομόνωσης του κελύφους ενός κτιρίου σε
τμήματά του είναι αμφίβολης αποτελεσματικότητας. 

Η μεγάλη θερμική μάζα, ως ιδιότητα του κελύφους ενός κτιρίου, δεν είναι a
priori ευεργετική για την ενεργειακή συμπεριφορά του. Πάντως, στην
περίπτωση που είναι επιθυμητή, η αύξηση της θερμικής μάζας του
δώματος που προκύπτει από τη μάζα των χωμάτων που φιλοξενούν τις
φυτεύσεις, είναι μικρής αξίας στο μέτρο που συμβαίνει εξωτερικά της
θερμομόνωσης. Αλλά, ακόμη και αν παραβλέψουμε αυτό το γεγονός, η
θερμοχωρητικότητα του χώματος κυμαίνεται σε τιμές που δε διαφέρουν
σημαντικά από τις αντίστοιχες των συμπαγών, συμβατικών δομικών υλικών
(για παράδειγμα, μόνο με υψηλά ποσοστά υγρασίας ξεπερνά τη
θερμοχωρητικότητα του τσιμέντου). Ώστε, ως υλικό αύξησης της θερμικής
μάζας δεν παρουσιάζει κάποιο πλεονέκτημα. Μάλιστα, θα μπορούσε
κάποιος να ισχυριστεί ότι η αύξηση της θερμικής μάζας του δώματος που
προκαλείται από τη μάζα των χωμάτων που φιλοξενούν τις φυτεύσεις είναι
συγκρίσιμη με αυτή που θα προκαλούσε το δάπεδο του δώματος αν αυτό
δεν ήταν φυτεμένο, αλλά απλά βατό.

Πολλοί κατατάσσουν τα φυτεμένα δώματα στην κατηγορία των "ψυχρών"
λεγόμενων δωμάτων επικαλούμενοι ότι ανακλούν μεγάλο μέρος της
προσπίπτουσας ηλιακής ακτινοβολίας και ευνοούν την αποβολή
θερμότητας. Σχετικά, αξίζει να σημειώσουμε ότι ένα ψυχρό δώμα έχει
θετική συνεισφορά στο ενεργειακό ισοζύγιο του κτιρίου κατά τη θερμή
περίοδο, όταν δεν είναι ευπρόσδεκτα τα μεγάλα θερμικά φορτία που
δέχεται από τον ήλιο, και αρνητική κατά την ψυχρή περίοδο. Επί πλέον,
ορισμένες συμπεριφορές των ψυχρών δωμάτων αντιστρατεύονται την
απόδοσή τους ως στοιχείων θερμικής μάζας. Εν πάσει περιπτώσει, αν
δεχθούμε ότι για τα κλιματικά δεδομένα στην Ελλάδα τα ψυχρά δώματα
αποτελούν, από ενεργειακής άποψης, εύστοχη επιλογή, αξίζει να
εξετάσουμε σε ποιο βαθμό τα φυτεμένα δώματα ανήκουν σε αυτή την
κατηγορία. Σχετικά, η ψύξη των φυτεμένων δωμάτων μπορεί να
δικαιολογηθεί ως αποτέλεσμα:
(α) της υψηλής ανακλαστικότητας των υλικών,
(β) της σκίασης από το φύλλωμα και
(γ) της εξατμισοδιαπνοής που λαμβάνει χώρα στην επιφάνεια του φυλλώματος.
Ειδικότερα:
α. Η λευκάγεια (albedo) ως μέτρο της ανακλαστικότητας των επιφανειών των υλικών των φυτεμένων δωμάτων δεν είναι υψηλή. Τόσο το γυμνό χώμα όσο και η βλάστηση σε διάφορες μορφές έχουν τιμές λευκάγειας μικρότερες από την αντίστοιχη των περισσότερων υλικών επικάλυψης στεγών (π.χ. κεραμίδια) και σημαντικά μικρότερες από τις τελικές επικαλύψεις των τυπικών ψυχρών δωμάτων.

β. Η σκίαση που προκαλείται από το φύλλωμα των φυτεμένων δωμάτων εμποδίζει τις ακτίνες του ήλιου να προσπέσουν στην επιφάνεια του χώματος και να το θερμάνουν. Η διεργασία αυτή, πράγματι, αποδίδει όταν το φύλλωμα είναι πυκνό. Όμως, το πυκνό φύλλωμα έχει και αντίθετο αποτέλεσμα στο μέτρο που "εγκλωβίζει" την όποια θερμότητα συσσωρεύεται από κάτω του εμποδίζοντας την ακτινοβόλησή της και την κυκλοφορία του αέρα για την απομάκρυνσή της (πρόκειται για το συμπληρωματικό του "φαινομένου του θερμοκηπίου" μηχανισμό που συνεπάγεται υψηλές θερμοκρασίες στο εσωτερικό των θερμοκηπίων).

γ. Η εξατμισοδιαπνοή στο φύλλωμα καθώς και η εξάτμιση της υγρασίας του (υγρού) χώματος ενός φυτεμένου δώματος είναι εσώθερμες διεργασίες, δηλαδή, απορροφούν θερμότητα από το περιβάλλον μειώνοντας έτσι τη θερμοκρασία του. Ως αποτέλεσμα, οι επιφάνειες των φυτεμένων δωμάτων (φυτών και χώματος), καθώς και ο αέρας κοντά σε αυτές, είναι σχετικά ψυχρές. Η προκαλούμενη ψύξη που, ανάλογα με την ένταση των φαινομένων αλλά και τις επικρατούσες συνθήκες, μπορεί να φτάσει και μερικούς °C, είναι αμφίβολο ότι, πρακτικά, επηρεάζει τους εσωτερικούς χώρους του κτιρίου. Αυτό υποστηρίζεται αφενός από το γεγονός ότι οι διεργασίες θερμικής μετάβασης στο οριακό στρώμα (δηλαδή οι ανταλλαγές θερμότητας μεταξύ της επιφάνειας των δομικών στοιχείων και του αέρα) δεν αποτελούν ισχυρό μηχανισμό μετάδοσης θερμότητας και αφετέρου, κυρίως, επειδή η όποια ψύξη συμβαίνει σε στρώσεις εξωτερικά της θερμομόνωσης. Ακόμη, θα πρέπει να υπολογίσουμε ότι ο ψυχρότερος, λόγω της εξατμισοδιαπνοής, αέρας στην επιφάνεια του δώματος απομακρύνεται, ακόμη και από μικρής ταχύτητας ρεύματα αέρα που κυκλοφορεί μεταξύ των φυλλωμάτων, συμβάλλοντας έτσι στη διάχυση του ψύχους σε ευρύτερη έκταση.

Ένα φυτεμένο δώμα, σε περίπτωση ραγδαίας βροχόπτωσης, απορροφά μέρος του νερού και βοηθά στην εξομάλυνση της απορροής του. Η ιδιότητα αυτή είναι χρήσιμη στην περίπτωση που το σύστημα απορροής του δώματος (κατανομή και διατομές υδρορροών) δεν είναι ικανό να ανταποκριθεί σε υψηλές παροχές βροχόπτωσης. Πάντως, σε ραγδαίες βροχοπτώσεις, αυξάνει ο κίνδυνος οι παρασύρσεις των χωμάτων να φράξουν τα στόμια των υδρορροών απορροής.

Η προστασία από την ηλιακή ακτινοβολία και πιο ειδικά από την υπεριώδη ακτινοβολία που προσφέρει το φυτεμένο δώμα στο υπόβαθρό του, έχει αξία μόνο για τις μονώσεις (θερμομόνωση, υγρομόνωση) και μόνο για την περίπτωση που διαφορετικά (αν δηλαδή δεν υπήρχε η φυτεμένη επικάλυψη) αυτές θα έμεναν εκτεθειμένες. Η εκδοχή όμως των εκτεθειμένων μονώσεων συνιστά κατασκευαστική ατέλεια. Κάθε τύπος δώματος οφείλει να έχει μια επικάλυψη (π.χ. δάπεδο, κροκάλες) που να προστατεύει αποτελεσματικά τις μονώσεις του από τις περιβαλλοντικές επιδράσεις.  
Παρόλο που η οροφή ενός κτιρίου είναι η λιγότερο εκτεθειμένη σε θορύβους πλευρά του, η ηχομόνωσή της είναι χρήσιμη. Σε ειδικές μάλιστα περιπτώσεις είναι και επιβεβλημένη (π.χ. κοντά σε αεροδρόμια για το θόρυβο των αεροπλάνων). Τα φυλλώματα, γενικώς, όταν παρεμβάλλονται στη διάδοσή των ηχητικών κυμάτων, προσφέρουν εξαιρετική ηχομόνωση. Επίσης, και το στρώμα του χώματος του φυτεμένου δώματος προσφέρει λόγω της πορώδους υφής του ηχομόνωση, ιδιαίτερα από περιβαλλοντικούς θορύβους υψηλότερων συχνοτήτων. Πάντως, η ηχομονωτική ικανότητα των στοιχείων του φυτεμένου δώματος (φυτά και στρώμα χώματος) μπορεί να ισοφαριστεί με αύξηση του πάχους αντίστοιχων από πλευράς ηχομονωτικής συμπεριφοράς στρώσεων συμβατικών δωμάτων (π.χ. θερμομόνωσης) ενώ το αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι ακόμη καλύτερο με την εφαρμογή κατάλληλων, ειδικών ηχομονωτικών στρώσεων.

Tα παραπάνω σχόλια γεννούν αμφιβολίες για τη συνεισφορά των φυτεμένων δωμάτων στη διαχείριση των περιβαλλοντικών επιδράσεων στο κτίριο. Μολονότι οι αντίστοιχες ιδιότητές γενικά ισχύουν, η αποτελεσματικότητά τους είναι μάλλον μικρή, σε κάποιες περιπτώσεις ασαφής ή εκδηλώνεται υπό προϋποθέσεις. Ακόμη, θα μπορούσαμε να εντοπίσουμε ιδιότητες με αρνητική συμβολή στη διαμόρφωση της ενεργειακής και περιβαλλοντικής συμπεριφοράς των κτιρίων (π.χ. υψηλή υγρασία, κίνδυνος πυρκαγιάς, παράσυρση σαθρών υλικών από τον άνεμο και τα νερά). Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός ότι ορισμένες από τις επιθυμητές ιδιότητες των φυτεμένων δωμάτων μπορούν να εξυπηρετηθούν, ίσως και καλύτερα, με πιο συμβατικές επιλογές.

Στις παρατηρήσεις αυτές αξίζει να συμπληρώσουμε ότι ένα φυτεμένο δώμα έχει υψηλό κόστος κατασκευής και χρειάζεται συντήρηση (π.χ. πότισμα, κηπουρικές εργασίες). Η συντήρηση συνεπάγεται τρέχον κόστος και πρόσθετες απαιτήσεις (εξοπλισμός, αποθηκευτικός χώρος κλπ) αλλά και, ενδεχόμενα, σε κάποιες περιπτώσεις, εξειδικευμένες γνώσεις (π.χ. για αντιμετώπιση ασθενειών φυτών). Ακόμη, θα πρέπει να υπολογίσουμε ότι το φυτεμένο δώμα, ως σύνθετη κατασκευή με αλλεπάλληλες μονωτικές στρώσεις, έχει αυξημένο κίνδυνο αστοχιών, αυξημένη δυσκολία επιδιορθώσεων και μη προβλέψιμες συμπεριφορές στη λειτουργία του ως κέλυφος του κτιρίου. Η τελευταία παρατήρηση σε συνδυασμό με τη μεταβλητότητα στη συμπεριφορά του (ως αποτέλεσμα μεταβολών στο φύλλωμα, στα ποσοστά υγρασίας κλπ) περιορίζει ακόμη περισσότερο τη δυνατότητα πρόβλεψης και προσομοίωσής της.

Σε αντίθεση με τις ιδιότητες των φυτεμένων δωμάτων που αφορούν τη διαχείριση των περιβαλλοντικών επιδράσεων στα κτίρια (θερμότητα, ηλιακή ακτινοβολία κλπ), η δεύτερη κατηγορία ιδιοτήτων, που αφορά συνεισφορά τους στην ποιοτική αναβάθμιση του περιβάλλοντος, είναι αδιαμφισβήτητη. Τα φυτεμένα δώματα αυξάνουν το πράσινο σε ένα τόπο συμβάλλοντας έτσι στη βελτίωση του τοπικού μικροκλίματος. Η συμβολή τους συνίσταται σε απορρύπανση του αέρα, δροσισμό, απορρόφηση του περιβαλλοντικού θορύβου και μείωση της ταχύτητας του ανέμου. Συνεισφέρουν ακόμη στην αισθητική αναβάθμιση του τοπίου και προσφέρουν περιβάλλον για αναψυχή και καταφύγιο πανίδας. Οι ιδιότητες αυτές είναι ιδιαίτερα χρήσιμες σε αστικό περιβάλλον όπου οι "θεραπευόμενοι" παράγοντες είναι συχνά επιβαρυμένοι. Μάλιστα, σε ανάλογο περιβάλλον, η εφαρμογή και διάδοσή τους αναμένεται να είναι πολλαπλάσια ωφέλιμη εφόσον ακολουθεί ένα ευρύτερο σχεδιασμό αύξησης του αστικού πράσινου.

Τα οφέλη που συνεπάγονται τα φυτεμένα δώματα για το περιβάλλον αντιστοιχούν κατά βάση στο πράσινο που αναπτύσσεται σε αυτά. Με αυτό το δεδομένο, αξίζει να διερευνηθούν εναλλακτικές επιλογές που ενδεχόμενα θα περιόριζαν κάποια από τα προβλήματα που αναφέρθηκαν. Σε μη αστικό περιβάλλον, παρόμοιες επιλογές είναι πιο εύκολες (π.χ. δημιουργία κήπων, φύτεμα δένδρων). Αλλά, ακόμη και σε αστικό περιβάλλον, η καλλιέργεια φυτών σε γλάστρες και ζαρντινιέρες μπορεί να προσφέρει πολλά από τα πλεονεκτήματα των φυτεμένων δωμάτων και παράλληλα να μειώσει τα μειονεκτήματά τους.
   
Συμπεράσματα
Συνοψίζοντας τα παραπάνω, μπορούμε να προτείνουμε ότι τα φυτεμένα δώματα δεν αποτελούν πάντοτε καλή επιλογή στέγασης για τα ίδια τα κτίρια στα οποία εφαρμόζονται. Η ανάλυση που προηγήθηκε, χωρίς να είναι επιστημονικά άρτια, υποστηρίζει την εκτίμηση ότι τα όποια πλεονεκτήματα προσφέρουν δεν υπερτερούν σαφώς των μειονεκτημάτων τους.

Αντίθετα, αποτελούν καλή λύση για το ρόλο τους στην ποιοτική αναβάθμιση του περιβάλλοντος, ιδιαίτερα του αστικού, όπου τα περιθώρια για ανάπτυξη πράσινου είναι περιορισμένα.

Εν τοιαύτει περιπτώσει, τα φυτεμένα δώματα συνιστούν, κυρίως, πρωτοβουλίες οικολογικής συνείδησης και κατ' επέκταση κοινωνικής προσφοράς και σαν τέτοια μάλλον πρέπει να αντιμετωπίζονται.

 

Νίκος Παπαμανώλης
Αν. Καθηγητή Αρχιτεκτονικής Πολυτεχνείου Κρήτης

econ3.gr

Oettinger: Προτεραιότητα στις ανακαινίσεις κτιρίων

EurActiv.gr

Ο επόμενος προϋπολογισμός της ΕΕ πρέπει να εστιάσει περισσότερο σε ενεργειακά αποδοτικά κτίρια, είπε ο Eπίτροπος Eνέργειας Günther Oettinger, μετά τη συμφωνία των κρατών μελών για την Οδηγία ενεργειακής απόδοσης. 

Μιλώντας μετά τη συνάντηση των υπουργών ενέργειας στο Λουξεμβούργο (16 Ιουνίου), που σηματοδότησε επίσημα την συμφωνία για την Οδηγία ενεργειακής απόδοσης, ο Επίτροπος ενέργειας προειδοποίησε τα κράτη μέλη ότι δεν υπάρχει τρόπος να τα βγάλουν πέρα με τα νέα υποχρεωτικά μέτρα.

 «Είναι μια δεσμευτική νομοθεσία και τα κράτη-μέλη μας πρέπει να αποφασίσουν σχετικά με τις προτεραιότητές τους, και προτεραιότητά τους είναι να επενδύσουν σε υπάρχοντα κτίρια, ώστε να καταστούν πιο αποτελεσματικά», δήλωσε στους δημοσιογράφους ο Oettinger.

Ωστόσο, σύμφωνα με την πρόταση, η μόνη υποχρέωση των κρατών μελών σχετικά με τα κτίρια είναι η ανακαίνιση του 3% όλων των κεντρικών κυβερνητικών κτιρίων με συνολικό χρησιμοποιήσιμο εμβαδόν άνω των 250 τετραγωνικών. Σε ορισμένες χώρες, αυτό περιορίζει το εύρος εφαρμογής της οδηγίας σε λίγα μόνο κτίρια - στη Γερμανία για παράδειγμα μετράει περίπου 37 στο σύνολο.

Για την ενίσχυση του μέτρου, τα κράτη μέλη κατάληξαν στη συμβιβαστική λύση να δεσμευτούν στους στόχους του Οδικού Χάρτη 2050 για την ενεργειακή απόδοση ανακαίνισης σχεδόν όλων των κτιρίων. Αυτό θα μπορούσε να αποφέρει αξιόλογα έσοδα, καθώς τα κτίρια αντιπροσωπεύουν περίπου το 40% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας στην ΕΕ.

Παρόλ’ αυτά, οι πράσινες ομάδες έδειξαν επιφυλακτικές αναφορικά με αυτό το «bonus» μέτρο, διότι ο Οδικός Χάρτης δεν είναι υποχρεωτικός.

«Συμβάλλει στο προβλεπόμενο σχέδιο και είναι μια μακροπρόθεσμη προοπτική, αλλά δεν είναι αρκετά ισχυρή για το 2020. Τα κράτη μέλη συμφώνησαν επειδή δεν χρειάζεται να εφαρμόσουν αυτούς τους χάρτες πορείας πολύ σύντομα», δήλωσε η Erica από το Hope of Climate Action Network Europe.

Επενδύσεις 

Οι 27 θα πρέπει να συμμορφωθούν με τις διατάξεις της παρούσας Οδηγίας εντός 18 μηνών από την εφαρμογή της, την άνοιξη του 2014.  Ενώ το βασικότερο εμπόδιο της ενεργειακής απόδοσης είναι η προαπαιτούμενη αρχική επένδυση κεφαλαίου, ο Oettinger είπε ότι τα κράτη μέλη έχουν πλέον στη διάθεσή τους πολλά εργαλεία διαθέσιμα ώστε να «ρίξουν το απαραίτητο ρευστό».

Με την υιοθέτηση της Οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση, η ΕΕ έχει δώσει μια «καλή εποικοδομητική προσφορά» σε όλες τις Τοπικές Αρχές, τις περιφερειακές κυβερνήσεις και τα κράτη-μέλη ώστε να χρησιμοποιήσουν τα ευρωπαϊκά χρήματα «περισσότερο από ότι στο παρελθόν» για να συν-χρηματοδοτήσουν δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις για την ανακαίνιση κτιρίων, δήλωσε ο Oettinger.

Αυτό πρέπει να είναι προτεραιότητα για τον επόμενο προϋπολογισμό της ΕΕ, ή για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο, πρόσθεσε.

 «Είμαι βέβαιος ότι [Επιτροπή, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Συμβούλιο] έχουν προτεραιότητα να χρησιμοποιήσουν αυτά τα χρήματα για επενδύσεις σε ενεργειακά αποδοτικότερα κτίρια - αυτό είναι μια επερχόμενη προτεραιότητα», ο δήλωσε επίτροπος ενέργειας. «Ορισμένα κτίρια σε ένα έτος μπορούν να παραδοθούν από την πλευρά μας στο επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2014-2020, πάνω στην ώρα με τα δεσμευτικά μέτρα του 2020», δήλωσε ο Oettinger.

Ο Markus Trilling, ο οποίος ειδικεύεται σε περιφερειακές χρηματοδοτήσεις για την ομάδα Friends of the Earth Europe, δήλωσε ότι η πρόταση της Επιτροπής για πιο «πράσινο» προϋπολογισμού έχει ήδη αποδυναμωθεί από το Συμβούλιο και αυτό διότι  κυρίως οι εθνικές κυβερνήσεις αποφασίζουν για την αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων, προκαλώντας φόβους ότι μεγάλο μέρος των χρημάτων της ΕΕ θα συνεχίσουν να «επενδύονται σε αεροδρόμια, αυτοκινητόδρομους, και αποτεφρωτήρες".

 «Αποδοτική χρηματοδότηση» 

Αναφερόμενος στο αρχικό κεφάλαιο που απαιτείται για τις επενδύσεις ενεργειακής απόδοσης, ο Claude Turmes – ευρωβουλευτής του κόμματος των Πράσινων που εκπροσώπησε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατά τις διαπραγματεύσεις μεταξύ Συμβουλίου, Κοινοβουλίου και Επιτροπής - είπε ότι τα χρήματα δεν πρέπει να θεωρηθούν ως κόστος, αλλά ως μέθοδος «προ-χρηματοδότησης» που χρειάζεται για να αποφευχθεί το κόστος που συνδέεται με υψηλότερες εισαγωγές ενέργειας και την αύξηση των τιμών του πετρελαίου.

Οι δαπάνες της ΕΕ για εισαγωγή ενέργειας κόστισαν περισσότερο από 400 εκατομμύρια ευρώ πέρυσι, σύμφωνα με στοιχεία της Επιτροπής. 

Ο Turmes έφερε ως παράδειγμα την Ισπανία, χαρακτηρίζοντάς την μία από τις «πιο αναποτελεσματικές και πιο εξαρτημένες από πετρέλαιο οικονομίες της Ευρώπης», λέγοντας πως κατά την τελευταία δεκαετία, έχει ξοδέψει λιγότερο από το 0,3% των διαρθρωτικών ταμείων της για την αποτελεσματική χρήση της ενέργειας.

 Όμως, ο Επίτροπος Oettinger ήταν πιο αισιόδοξος για το πώς η αγορά θα κινηθεί στο μέλλον. Είπε ότι η Ευρώπη ήταν «πραγματικά σε καλό δρόμο» για τη χρηματοδότηση της ενεργειακής απόδοσης.

 «Οι πολιτικοί θέσπισαν δεσμευτικά μέτρα. Μολαταύτα η ενέργεια αποτελεί ένα μακροπρόθεσμο επενδυτικό τομέα και ο καθένας χρειάζεται μακροπρόθεσμη ασφάλεια προγραμματισμού - έτσι ξεκίνησε αυτή η συζήτηση για τον ενεργειακό χάρτη πορείας», είπε, αναφερόμενος στον Οδικό Χάρτη του 2050 για την ανακαίνιση, που στοχεύει στη μείωση της χρήσης ενέργειας κατά 80%.

Παίζοντας με τα ποσοστά

Η Οδηγία ενεργειακής απόδοσης υποτίθεται ότι είναι το σημαντικότερο εργαλείο της ΕΕ για την επίτευξη του 20% του ενεργειακού στόχου μέχρι το 2020, αν και ξέφυγε από τον πρωταρχικό του στόχο.

 «Η Οδηγία ενεργειακής απόδοσης θα μας αποφέρει περίπου 15%, και τα μέτρα οικολογικού σχεδιασμού για λέβητες και θερμαντήρες νερού και τις απαιτήσεις απόδοσης των μεταφορών θα μπορούσε να προσδώσει ακόμα από 2% έως 4% περισσότερη εξοικονόμηση συνολικά, ανάλογα με τις φιλοδοξίες, το χρονοδιάγραμμα και την ποιότητα της εφαρμογής του φυσικά», είπε ο Matthieu Ballu του Συνασπισμού για την εξοικονόμηση ενέργειας.

Ο Επίτροπος Oettinger είπε ότι περίμενε το 2,5% των καταθέσεων θα προέρχονταν από τον τομέα μεταφορών, αλλά δεν υπέδειξε τα μέτρα που θα το πετύχουν. Το υπόλοιπο ποσοστό, είπε, θα επιτευχθεί με προσθήκες στην ήδη υπάρχουσα νομοθεσία για τον σχεδιασμό ενεργειακής απόδοσης και την ποιότητα προϊόντων, όπως τον οικολογικό σχεδιασμό και τις οικολογικά-χρηματοδοτούμενες οδηγίες.

 EurActiv.gr

10 συμβουλές για να επιλέξετε το σωστό κλιματιστικό

Τους 10 σημαντικότερους παράγοντες για τη σωστή επιλογή και χρήση του κλιματιστικού  παραθέτει η LG Electronics, που δραστηριοποιείται στην κατασκευή κλιματιστικών συστημάτων οικιακής και επαγγελματικής χρήσης, με στόχο να απαντήσει στα βασικότερα ερωτήματα των καταναλωτών.

1. Υπολογίστε τον συντελεστή απόδοσης COP/EER, ο οποίος σας επιτρέπει να συγκρίνετε διαφορετικές κλιματιστικές μονάδες, ώστε να αποφασιστεί ποιά είναι αυτή που προσφέρει τη μεγαλύτερη εξοικονόμηση ενέργειας.

2. Επιλέξτε κλιματιστικό με Συμπιεστή Inverter, που έχει τη δυνατότητα να μεταβάλλει τη συχνότητα περιστροφής του και κατά συνέπεια την απόδοσή του, καταναλώνοντας ακριβώς όση ενέργεια χρειάζεται.

3. Υπολογίστε την απόδοση του κλιματιστικού είτε σε Κw/h είτε σε BTU/h.

4. Συντηρήστε σωστά και έγκαιρα το κλιματιστικό σας.

5. Δώστε προσοχή στην αφύγρανση σε μία μονάδα κλιματισμού.

6. Επιλέξτε την κατάλληλη συσκευή που ταιριάζει στο χώρο σας με τη βοήθεια εξειδικευμένου Μηχανολόγου Μηχανικού.

7. Τα βασικά κριτήρια για την επιλογή κλιματιστικού κατά σειρά σπουδαιότητας(συντελεστής απόδοσης, ποιότητα κι ευκολία τεχνικής υποστήριξης από την κατασκευάστρια εταιρεία, δυνατότητα χρήσης φίλτρου πλάσματος/ιονιστή, ποιότητα φίλτρων, και χαμηλός θόρυβος).

8. Χρήση κλιματιστικών και Υγεία (με προϋπόθεση την ορθή τοποθέτηση από εξειδικευμένο συνεργείο, την αποφυγή απ’ ευθείας έκθεσης σε ρεύμα αέρα, τον τακτικό καθαρισμό και συντήρηση).

9. Χαμηλός θόρυβο.

10. Κατάλληλη θερμοκρασία θερμοστάτη του κλιματιστικο.

ENERGYPRESS

Δροσερά πεζοδρόμια και βαφές οροφής ανακουφίζουν τις πόλεις από τον καύσωνα το καλοκαίρι

Η χρήση “δροσερών” υλικών στην κατασκευή δρόμων και πεζοδρόμων αποτελεί μια αποτελεσματική λύση για τη μείωση των θερμοκρασιών στις πόλεις κατά τους θερμούς μήνες του καλοκαιριού, υποστηρίζει νέα έρευνα.

Έρευνα Ελλήνων επιστημόνων έδειξε πως οι θερμοκρασίες εδάφους μειώθηκαν κατά 12 βαθμούς Κελσίου και η θερμοκρασία ατμόσφαιρας κατά 1,9 βαθμούς Κελσίου μετά την εγκατάσταση δροσερών πλακών πεζοδρομίου στο πάρκο Φλοίσβου στην Αθήνα.

Τα υλικά αυτά συμβάλλουν στην αντιμετώπιση του φαινομένου της θερμικής νησίδας στα αστικά κέντρα.

Το φαινόμενο της θερμικής νησίδας δημιουργείται σε αστικές περιοχές με έντονη δόμηση και ψηλά κτήρια άνω των δύο ορόφων. Μάλιστα, τις θερμές θερινές ημέρες, ο συνδυασμός της χρήσης ακατάλληλων υλικών σε κτήρια και πεζοδρόμια, της αθρόας χρήση κλιματιστικών και της έλλειψης χώρων πρασίνου, προκαλεί αύξηση της θερμοκρασίας στις πόλεις μέχρι και 7 βαθμούς περισσότερο σε σύγκριση με τα γειτονικά προάστια.

Το μικροκλίμα του πάρκου στο Φλοίσβο επηρεάζεται από τη θάλασσα στη μία πλευρά και την κίνηση των αυτοκινήτων στην παραλιακή λεωφόρο. Περίπου 4500 τετραγωνικά μέτρα πεζοδρομίου κατασκευασμένου από άσφαλτο, τσιμέντο και σκουρόχρωμα υλικά αντικαταστάθηκαν με “δροσερές” πλάκες πεζοδρόμησης στο πλαίσιο εργασιών ανακαίνισης με τα αποτελέσματα που προαναφέραμε.

Η έρευνα δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Building and Environment (Santamouris, M., Gaitani, N., Spanou, A. et al. (2012) Using cool paving materials to improve microclimate of urban areas–Design realization and results of the flisvos project).

—Βαφή για “δροσερές” στέγες

Μια νέα γαλάζια χρωστική ουσία έχει την ιδιότητα να αντανακλά τη θερμότητα, γεγονός που την καθιστά ιδανική για χρήση σε οροφές και κτήριο, στο πλαίσιο εργασιών εξοικονόμησης ενέργειας για κλιματισμό.

Τη βαφή ανακάλυψαν προ τριετίας ερευνητές του Oregon State University και πλέον η πατέντα έχει λάβει επίσημη πιστοποίηση και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε εμπορικές εφαρμογές.

Η νέα τάση στις “πράσινες” κατασκευές, οι “δροσερές” στέγες, βασίζεται σε ειδικές βαφές που αντανακλούν σημαντικό μέρος της θερμότητας του ήλιου συμβάλλοντας στη μείωση του κόστους κλιματισμού.

Η βαφή προέρχεται από οξείδια του μαγγανίου που “ψήνονται” σε φούρνους με θερμοκρασίες 1090 βαθμών Κελσίου, με αποτέλεσμα τα μόρια να μεταλλάσσονται.

Η νέα γαλάζια βαφή αντανακλά το 40% περίπου της θερμότητας από το υπέρυθρο φάσμα της ηλιακής ακτινοβολίας το οποίο ευθύνεται για την αύξηση της θερμοκρασίας.

Το γραφείο εμπορικής εκμετάλλευσης και επιχειρηματικής ανάπτυξης του Oregon State University αναζητά συνεργάτες για τη διάθεση της νέας τεχνολογίας.

econews

Ντίνος Μπενρουμπή, Protergia: «Μη Βιώσιμες οι Σημερινές Ταρίφες των Φωτοβολταϊκών»

Ανέφικτος φαίνεται να είναι ο ελληνικός στόχος για τις ΑΠΕ με ορίζοντα το 2020, ενώ μη βιώσιμες είναι οι ταρίφες στα φωτοβολταϊκά.

Τις εκτιμήσεις αυτές διατύπωσε ο γενικός διευθυντής της Protergia, εταιρίας του ομίλου Μυτιληναίος, Ντίνος Μπενρουμπή. Μιλώντας στο 6^οενεργειακό διάλογο του ΙΕΝΕ περιέγραψε με ιδιαίτερα αρνητικά χρώματα την κατάσταση στα feed in tariff. «Κανείς δεν επενδύει, κανείς δεν πιστεύει στις υπογραφές, κανείς δεν είναι σίγουρος αν θα εξακολουθούν να υπάρχουν, αν θα πληρώνονται», τόνισε χαρακτηριστικά ο κ. Μπενρουμπή. «Δεν πειράζει αν είναι χαμηλότερες, αρκεί να καταβάλλονται», πρόσθεσε. Ειδικά, στα φωτοβολταϊκά, είπε, οι ταρίφες είναι μη βιώσιμες.

Αναφερόμενος, εξάλλου, στο πρόγραμμα Ήλιος ο κ. Μπενρουμπή επισήμανε χαριτολογώντας ότι δεν μπορεί να μιλήσει γι αυτό, καθώς δεν είναι πλέον στη θέση του ο υπουργός που προωθούσε το συγκεκριμένο πρόγραμμα. Περιορίστηκε απλώς να πει ότι δεν πρόκειται να υλοποιηθεί.

Ο όμιλος Μυτιληναίος έχει αυτή τη στιγμή σε λειτουργία 1,2 GW από θερμικές μονάδες και 54 MW ΑΠΕ σε λειτουργία. Σε διάφορες φάσεις αδειοδότησης βρίσκονται 1,4 GW σε ΑΠΕ. Στόχος του ομίλου είναι το 2015 να έχει σε λειτουργία συνολική παραγωγή 400 MW από ΑΠΕ (κυρίως, αιολικά), ισχύς που θα αντιπροσωπεύει το 10-15% της συνολικής παραγωγής στην Ελλάδα.

Σε ό,τι αφορά τους στόχους για τα τρία 20άρια του 2020, καθώς και τις ευρωπαϊκές προβλέψεις για το 36,4% της συνολικής κατανάλωσης από ΑΠΕ το 2020 και το 51,6% της συνολικής κατανάλωσης επίσης από ΑΠΕ το 2030, ο ομιλητής εξέφρασε ερωτηματικό κατά πόσο μπορούν να επιτευχθούν, υπό την παρούσα συγκυρία της οικονομικής κρίσης και της δυσκολίας χρηματοδότησης τους.

Ιδιαίτερη αναφορά, τέλος, έκανε ο κ. Μπενρουμπή για τη μονάδα συμπαραγωγής στον Άγιο Νικόλαο, η οποία τα τέσσερα τελευταία χρόνια βρίσκεται σε δοκιμαστική λειτουργία, διάστημα που είναι από τα μεγαλύτερα στην κατηγορία αυτή, λόγω της καθυστέρησης ενσωμάτωσης στο ελληνικό δίκαιο της σχετικής κοινοτικής οδηγίας.

Ο αντιπρόεδρος της Vestas Hellas Γιάννος Μιχόπουλος επισήμανε ότι σήμερα το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι επενδύσεις σε έργα ΑΠΕ είναι η δυσκολία χρηματοδότησης τους. Υπάρχουν, όπως είπε, 20 GWμε άδεια παραγωγής, τα οποία δεν μπορούν να βρουν χρηματοδότηση, προκειμένου να υλοποιηθούν.

Ο πρόεδρος του Ελληνικού Συνδέσμου Συμπαραγωγής Θερμότητας Κώστας Θεοφύλακτος μίλησε για το ρόλο της συμπαραγωγής ως βασικού πυλώνα για την εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας. Αυτή τη στιγμή υπάρχει στην Ευρώπη μεγάλο δυναμικό για έργα συμπαραγωγής με ορίζοντα το 2020, ισχύος περί τα 122 GW. Η νέα Οδηγία που προωθεί το Ευρωκοινοβούλιο για την ενεργειακή απόδοση αποδίδει, μεταξύ άλλων, μεγάλη σημασία στη συμπαραγωγή. Ο ΕΣΣΗΘ έχει θέσει ως στόχο του της προώθηση της πολύ μικρής συμπαραγωγής, έως 50 KV, στον τριτογενή και οικιακό τομέα. Ήδη, κάποια σχετικά έργα έχουν ξεκινήσει (κατοικία, αθλητικά κέντρα, ξενοδοχεία).

energia.gr