ΥΠΕΞ: Σημεία ομιλίας ΥΦΥΠΕΞ Δ. Κούρκουλα σε ημερίδα που συνδιοργάνωσε το Instituto Affari Internazionali και το ΕΛΙΑΜΕΠ

[Electra Palace Hotel, 09.04.2014]
Παρατίθενται σημεία από την ομιλία του Υφυπουργού Εξωτερικών, Δημήτρη Κούρκουλα, με θέμα «Ενεργειακές και Περιβαλλοντικές Πολιτικές της Ευρώπης μετά τη κρίση», στην ημερίδα που συνδιοργάνωσαν το ΕΛΙΑΜΕΠ και το Instituto Affari Internazionali, που πραγματοποιήθηκε τη Τετάρτη 9 Απριλίου.

•    Τη στιγμή που αγωνιζόμαστε να αντιμετωπίσουμε τις δραματικές συνέπειες από την πλέον σκληρή και πολυεπίπεδη κρίση που έχει πλήξει την ήπειρό μας τις τελευταίες δεκαετίες, δεν πρέπει να λησμονήσουμε το σχεδιασμό της επόμενης ημέρας.

•    Η Ευρώπη σιγά- σιγά εξέρχεται από τηn κρίση. Αυτό είναι μια πραγματικότητα και είναι αναπόφευκτο. Το ερώτημα είναι τι θα έρθει μετά.

•    Για να είναι βιώσιμη η ευρωπαϊκή οικονομία επιβάλλεται να καταρτιστεί και να υλοποιηθεί ένα αναπτυξιακό σχέδιο, τόσο για την παρούσα, όσο και τις επόμενες γενεές.

•    Ένα τέτοιο σχέδιο θα πρέπει, εξ ορισμού, να έχει ως σημεία αναφοράς και τα πλεονεκτήματα αλλά και τα μειονεκτήματά μας. Τομείς στους οποίους η ΕΕ είναι ηγέτης σε παγκόσμιο επίπεδο, όπως η περιβαλλοντική νομοθεσία και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, και τομείς στους όποιους υστερεί, όπως οι συμβατικές πηγές ενέργειας και οι αγορές ενέργειας.

•    Ταυτόχρονα έχουμε και μια ακόμα σημαντική εξέλιξη. Η κρίση και η αύξηση του ευρωσκεπτικισμού είχαν ως αποτέλεσμα να προκύψει η αδήριτη ανάγκη για την αναδιατύπωση του αναπτυξιακού μοντέλου της ΕΕ. Αναφέρομαι φυσικά σε ένα νέο μοντέλο, το οποίο θα είναι αξιόπιστο και θα δίνει ρεαλιστικές απαντήσεις, στους πολίτες της ΕΕ και, κυρίως, τους νέους. Το μήνυμα πρέπει να είναι σαφές: Η ΕΕ δεν ταυτίζεται με πολιτικές λιτότητας και ανεργίας. Η ΕΕ πρέπει να επαναπροσδιορισθεί ως ένα νέο δυναμικό πεδίο, δημιουργίας, καινοτομίας, ανταγωνιστικότητας και με αυξημένο βαθμό δημοκρατικής νομιμοποίησης.

•    Ανταποκρινόμενη σε αυτά τα δεδομένα, η Ελληνική Προεδρία έθεσε, όπως ήταν απαραίτητο, ως πρωταρχική πολιτική της προτεραιότητα την οικονομική ανάπτυξη.

•    Ανταγωνιστική βιομηχανική πολιτική δε μπορεί να υπάρξει χωρίς αξιόπιστη ενεργειακή πολιτική. Όλες οι βιομηχανικές πολιτικές εξαρτώνται από δυο βασικούς παράγοντες. Ο πρώτος είναι το χρηματικό κόστος, οι τόκοι, οι όροι δανεισμού, η ρευστότητα, η πρόσβαση στο τραπεζικό σύστημα. Ο δεύτερος είναι το κόστος της ενέργειας.

•    Οι οικονομίες του Νότου αντιμετωπίζουν διαρθρωτικές ανισορροπίες μέσα στην οικονομία της ΕΕ, με μεγαλύτερα χρηματικά και ενεργειακά κόστη, που με τη σειρά τους μετατρέπονται σε αβάσταχτο βάρος για τις βιομηχανίες και ιδιαίτερα για τις μικρότερες μονάδες.

•    Θα ήθελα σε αυτό το σημείο να υπογραμμίσω ότι η ενεργειακή πολιτική παίζει σημαντικό ρόλο για την εμπορική ναυτιλία, η οποία είναι ίσως ο πιο διεθνής τομέας της ελληνικής οικονομίας, με συμμετοχή στο ΑΕΠ ίση αυτής του τουρισμού.

•    Όπως είναι γνωστό, μια από τις τέσσερεις προτεραιότητες της Ελληνικής Προεδρίας είναι και η θαλάσσια πολιτική. Μια πολιτική που περιλαμβάνει τη γαλάζια ανάπτυξη, ζητήματα αλιείας, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αλλά και θέματα εφαρμογής του Διεθνούς Δικαίου των Θαλασσών, την ΑΟΖ της Μεσογείου και άλλα ζητήματα προστασίας του περιβάλλοντος.

•    Στο ζήτημα της εκμετάλλευσης του ορυκτού πλούτου η Ελλάδα και η Ιταλία έχουν ένα σημαντικό κεκτημένο να παρουσιάσουν, τη Διμερή Ελληνοϊταλική Συμφωνία του 1977 για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας. Μια Συμφωνία που σκοπεύουμε να επεκτείνουμε σε ένα ευρύτερο πλαίσιο για όλες τις θαλάσσιες ζώνες, συμπεριλαμβανομένης και της ΑΟΖ.

•    Ο σχεδιασμός της Ελληνικής κυβέρνησης προβλέπει ότι μελλοντικά η χώρα μας θα λειτουργεί ως σταθμός μεταφοράς φυσικού αερίου και σε ένα μικρότερο βαθμό μεταφοράς πετρελαίου. Η Ελλάδα είναι πολύ ικανοποιημένη με την επιλογή του αγωγού ΤΑΡ, για τη μεταφορά του αζερικού αερίου μέσω Ελλάδας, Αλβανίας και Ιταλίας στην Κεντρική Ευρώπη. Η επιλογή του ΤΑΡ φέρνει το Αζερμπαϊτζάν εγγύτερα στην Ευρώπη, επιτρέποντας σε έναν μεγάλο αριθμό χωρών να συνδεθούν με τον αγωγό, είτε με διμερείς διασυνδετικούς αγωγούς, είτε με μεγαλύτερης κλίμακας αγωγούς, όπως ο «Κεντρικός Διάδρομος». Το τελευταίο αυτό σχέδιο συζητήθηκε πρόσφατα στη Βουδαπέστη, κατά τη διάρκεια συνάντησης των τεσσάρων χωρών του Βίσενγκραντ με τα τρία βαλκανικά κράτη- μέλη της ΕΕ. Ο σταθμός υγροποιημένου αερίου στη Ρεβυθούσα και ο προγραμματισμένος σταθμός στη βόρεια Ελλάδα είναι, επίσης, σημαντικά πλεονεκτήματα από πλευράς υποδομών.

•    Με δεδομένες τις ανάγκες της νέας βιομηχανικής πολιτικής αλλά και την ανάγκη εξασφάλισης από συμβάντα όπως η κρίση της Ουκρανίας, αποτελεί πρωταρχικό στόχο μας η αύξηση του βαθμού ενεργειακής αποδοτικότητας της Ευρωπαϊκής οικονομίας.

•    Σήμερα η ενεργειακή πολιτική της ΕΕ βασίζεται σε δυο άξονες. Πρώτον, η διαφοροποίηση του ενεργειακού μίγματος αλλά των δικτύων μεταφοράς του, λαμβάνοντας υπόψη και τις εξελίξεις στην αμερικανική αγορά με τις νέες τεχνολογίες σχιστολιθικών καυσίμων. Δεύτερον, την ανάγκη πλήρους εφαρμογής των κανόνων ανταγωνισμού. Ο συνδυασμός αυτός θα συνεισφέρει στην επίτευξη του στόχου της ισόρροπης διαφοροποίησης που αποτελεί και τον στρατηγικό μας στόχο.

•    Σήμερα αντιμετωπίζουμε το παράδοξο να έχουμε μια κοινή αγορά προϊόντων και υπηρεσιών, καθώς και μια κοινή ενεργειακή αγορά αλλά και μια διαφορετική τιμολόγηση των ενεργειακών προϊόντων προς τα Κράτη Μέλη. Πρέπει να υπάρξει μια κοινή διαπραγμάτευση για τις τιμές του φυσικού αερίου, έτσι ώστε να μην υπάρξουν δραματικές διαφορές στις τιμές μεταξύ των Κρατών Μελών. Λόγω αυτών των διαφορών στις τιμές αγοράς φυσικού αερίου, η διαφοροποίηση της ανταγωνιστικότητας ενισχύεται μεταξύ των Κρατών Μελών. Είναι, βεβαίως, τελείως διαφορετικό για μια μικρή χώρα να διαπραγματεύεται με τους προμηθευτές φυσικού αερίου μόνη της και για μια οικονομία όπως είναι η ΕΕ, να διαπραγματεύεται συνολικά. Είναι καιρός να προσπαθήσουμε να λύσουμε αυτό το μεγάλο πρόβλημα των διαφορών στις τιμές φυσικού αερίου με έναν συνειδητό και αποφασιστικό τρόπο.

•    Είμαστε πολύ ευχαριστημένοι με τα αποτελέσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 21ης και 22ης Μαρτίου 2014. Για εμας ήταν πολύ σημαντικό ότι για πρώτη φορά μετά από πολύ καιρό, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εστίασε στην ευρωπαϊκή βιομηχανική ανταγωνιστικότητα ως κινητήρια δύναμη οικονομικής ανάπτυξης και δημιουργίας θέσεων εργασίας. Ήταν ένα πρώτο βήμα για το πλαίσιο της περιόδου 2020 και 2030, στο οποίο συμφωνήσαμε για το πως θα προχωρήσουμε. Στο Συμβούλιο υπογραμμίσαμε τη σημασία του συσχετισμού μεταξύ της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», της βιομηχανικής ανταγωνιστικότητας και της κλιματικής και ενεργειακής πολιτικής. Αυτές οι εξελίξεις συμπορεύονται και με την ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ενοποίησης που θα χτιστεί γύρω από το SRM, χτίζοντας έτσι μια ανθεκτική Τραπεζική και Νομισματική Ένωση.

•    Το πλαίσιο θα πρέπει να χτίσει ένα ανταγωνιστικό και ασφαλές ενεργειακό σύστημα που θα παρέχει προσιτές τιμές για την ενέργεια για όλους τους καταναλωτές, θα εξασφαλίσει τις πηγές ενέργειας, θα μειώσει την εξάρτηση από ξένες πηγές και θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας. Είναι πολύ ενθαρρυντικό το ότι στο πρόσφατο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποφασίστηκε ότι η τελική απόφαση για το πλαίσιο αυτό να παρθεί το αργότερο μέχρι τον Οκτώβριο, δηλαδή κατά την διάρκεια της Ιταλικής Προεδρίας.
 mfa.gr
10/4/14

Ευρηματικότητα και πράσινες προτάσεις για το μέλλον μας

Ένας πολύ ενδιαφέρων διάλογος για τη «Μετάβαση σε μια πράσινη Ελλάδα 2010 – 2020», με την κατάθεση 78 συγκεκριμένων προτάσεων από πανεπιστημιακούς, ειδικούς και αρμόδιους φορείς, έχει διοργανωθεί από το ΕΛΙΑΜΕΠ (Ελληνικό Ιδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής), σε συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία για την Προστασία του Περιβάλλοντος και της Πολιτιστικής Κληρονομιάς και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Περιβαλλοντικής Ερευνας και Κατάρτισης του Παντείου Πανεπιστημίου.

Οι 78 προτάσεις – εισηγήσεις έχουν αναρτηθεί στο Διαδίκτυο (diavouleusi.eliamep.gr), ενώ η επιστημονική επιτροπή του διαλόγου προετοιμάζει την κωδικοποίησή τους σε μια έκθεση, που θα αποσταλεί στους καθ’ ύλην αρμοδίους και θα παρουσιαστεί σε ειδική εκδήλωση. Από τον πλούτο των παρεμβάσεων, παρουσιάζουμε σήμερα ορισμένες ιδέες από τις εισηγήσεις, που αναφέρονται στους τομείς της ενέργειας και των μεταφορών.

Η υποστήριξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας αποτελεί το γενικό υπόβαθρο των προτάσεων που κατατέθηκαν από τους τομείς της στρατηγικής μέχρι τις καινοτόμες προτάσεις τεχνολογικών λύσεων. Ο τομέας της αποκεντρωμένης παραγωγής πράσινης ενέργειας στην κατοικία συγκεντρώνει μεγάλο ενδιαφέρον.

Σε πρότασή τους δύο επίκουροι καθηγητές του Μετσόβιου Πολυτεχνείου, οι Βασίλειος Κεφαλάς (Σχολή Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών) και Ι. Τζουβαδάκης (Σχολή Πολιτικών Μηχανικών), διατύπωσαν δύο πρωτότυπες προτάσεις:
- Η πρώτη αφορά την εγκατάσταση ενός εύκαμπτου θερμικού και θερμομονωτικού μανδύα κτιρίων. Περί τίνος πρόκειται; Η ιδέα προήλθε από το σύστημα κτιρίων «Τrompe», που χρησιμοποιείται στις βόρειες ευρωπαϊκές χώρες. Αυτό τοποθετείται μόνιμα στο κέλυφος του κτιρίου και παράγει θερμό αέρα, με βάση το απλό φαινόμενο του θερμοκηπίου. Οπως σημειώνουν οι ερευνητές, η μόνιμη εγκατάσταση δεν προσφέρεται για τις κλιματικές συνθήκες της Ελλάδας, γιατί το καλοκαίρι θα προκαλεί υπερθέρμανση.

Ετσι προτείνεται μια μετεξελιγμένη μορφή του συστήματος Τrompe, με δυνατότητα εύκολης απόσυρσης κατά τη θερινή περίοδο και αντιστροφής του για ανάκλαση της ηλιακής ακτινοβολίας με σύστημα περιέλιξης (ρολό).

Πρακτικά, ο προτεινόμενος κτιριακός μανδύας κατά τους χειμερινούς μήνες επιτρέπει στην ηλιακή ακτινοβολία να εισχωρεί στο εσωτερικό του προστατευόμενου κτιρίου παράγοντας θερμό αέρα, ενώ κατά τους θερινούς μήνες έχει τη δυνατότητα να δρα ως ηλιοπροστασία. Η πρόταση αυτή συμβάλλει στην εξοικονόμηση ενέργειας και στη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, ενώ παρέχει και ηχορρύπανση. Το κόστος παραγωγής υπολογίζεται χαμηλό (20 ευρώ ανά τ.μ.), ενώ παρουσιάζει υψηλές αποδόσεις ενέργειας (60 έως και 80% της προσπίπτουσας ηλιακής ενέργειας).

- Η δεύτερη πρόταση των κ. Κεφαλά – Τζουβαδάκη αφορά ένα δομικό στοιχείο επένδυσης όψης κτιρίου, που συμβάλλει στην εξοικονόμηση ενέργειας. Πρόκειται για ένα πλακίδιο, μικρού σχετικά πάχους, που ενσωματώνει στον σχεδιασμό του αρχές βιοκλιματικού σχεδιασμού. Το πλακίδιο αυτό το καλοκαίρι εξασφαλίζει παθητική αυτοσκίαση, ενώ αντίθετα τον χειμώνα επιτρέπει στην ηλιακή ακτινοβολία να εισχωρήσει στο εσωτερικό του και να θερμαίνει την προβλεπόμενη στρώση συλλογής της θερμότητας.

Μάλιστα, μπορεί να παράγει ηλεκτρικό ρεύμα από ενσωματωμένες φωτοβολταϊκές κυψέλες στην πάνω επιφάνεια των προεξοχών σκίασης, καθώς και να συμβάλλει θετικά στη θερμομονωτική ικανότητα της πρόσοψης.

Εκτός από τον οικιακό, ένας άλλος τομέας όπου υπάρχει μεγάλο περιθώριο παραγωγής πράσινης ενέργειας είναι η διαχείριση των αποβλήτων αγροτικών και αγροβιομηχανιών δραστηριοτήτων, τα οποία αποτελούν σοβαρό περιβαλλοντικό πρόβλημα, λόγω του μεγάλου ρυπαντικού φορτίου. Ο κ. Γεράσιμος Λυμπεράτος, καθηγητής στο Τμήμα Χημικών του Πανεπιστημίου Πάτρας παρουσίασε την ερευνητική δραστηριότητα του Εργαστηρίου Βιοχημικής Μηχανικής και Τεχνολογίας Περιβάλλοντος (ΕΒΙΜΗΤΕΠ) του Πανεπιστημίου Πατρών.

Σύμφωνα με την εισήγησή του έχουν αναπτυχθεί διεργασίες για τη διαχείριση των αποβλήτων αυτών, οι οποίες μειώνουν το οργανικό – ρυπαντικό τους φορτίο, ενώ παράλληλα παράγονται καύσιμα (βιοκαύσιμα) ή/και ενέργεια με μηδενική εκπομπή ρύπων, συνεισφέροντας στην αειφόρο ανάπτυξη. Προτείνεται, λοιπόν, η ανάπτυξη κεντρικών μονάδων παραγωγής αερίων βιοκαυσίμων και ενέργειας από αγροβιομηχανικά απόβλητα, όπως ελαιοτριβείου, τυροκομείου, κονσερβοποιείου κ.λπ. Ετσι, η μονάδα θα λειτουργεί ολόκληρο τον χρόνο, παράγοντας διαρκώς ηλεκτρική ενέργεια.

Αναγκαία η στροφή σε λιγότερο ρυπογόνους μεταφορές
Οι μεταφορές αποτελούν έναν από τους τομείς όπου η κατανάλωση ενέργειας αυξάνεται τις τελευταίες δεκαετίες, μαζί με τις εκπομπές ρύπων και αερίων του θερμοκηπίου. Η ανάγκη μιας πιο ορθολογικής οργάνωσης των μεταφορών φωτίστηκε από διάφορες εισηγήσεις, που κατατέθηκαν στο πλαίσιο της διαβούλευσης για τη «Μετάβαση σε μια πράσινη Ελλάδα 2010-2020» του ΕΛΙΑΜΕΠ.

«Η μεγάλη αύξηση της ζήτησης για μεταφορές που σημειώθηκε τις τελευταίες δεκαετίες, αλλά και ο τρόπος οργάνωσής τους δημιουργούν εύλογους προβληματισμούς για την εξισορρόπηση ανάμεσα στην ικανοποίηση της ζήτησης και του περιβαλλοντικού αντιτίμου αυτής», τονίζει στην εισήγησή του ο κ. Γεώργιος Γιαννόπουλος, καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών του ΑΠΘ και διευθυντής του Ελληνικού Ινστιτούτου Μεταφορών.
Μάλιστα, ο κ. Γιαννόπουλος σημειώνει ότι η χρήση έξυπνων τεχνολογιών και εναλλακτικών μορφών ενέργειας στα οχήματα δημιούργησε μια νέα αγορά, με τελικό αποτέλεσμα «τα όποια περιβαλλοντικά πλεονεκτήματα της χρήσης αποτελεσματικότερων και λιγότερο ρυπογόνων οχημάτων να περιορίζονται από την αύξηση των μεταφορικής ζήτησης και των περιβαλλοντικών προβλημάτων που αυτή προκαλεί (συμφόρηση, όχληση, υποβάθμιση περιβάλλοντος κ.ο.κ).

Επομένως, οι προτεινόμενες λύσεις για τη βελτίωση των μεταφορών στο πλαίσιο μιας πράσινης ανάπτυξης θα πρέπει να περιλαμβάνουν πολιτικές μείωσης της ρύπανσης, αλλά και μέτρα διαχείρισης της μεταφορικής ζήτησης με απώτερο στόχο τον περιορισμό αυτής και τη στροφή σε περιβαλλοντικά βιώσιμες μορφές κινητικότητας».

Ο κ. Γιαννόπουλος προτείνει, μεταξύ άλλων, την παροχή χώρων στάθμευσης και μετεπιβίβασης κοντά σε σταθμούς του μετρό/στάσεις λεωφορείων, με στόχο τη βελτίωση της προσβασιμότητας μέσων μαζικής μεταφοράς, την ταυτόχρονη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών δημοσίων συγκοινωνιών (συχνότερα δρομολόγια, ανανέωση στόλου οχημάτων, συστήματα πληροφόρησης επιβατών, ακρίβεια στους χρόνους δρομολογίων κ.ο.κ.), τη βελτίωση υποδομών εναλλακτικών μέσων μετακίνησης όπως ποδηλατόδρομοι, περιοχές βαδίσματος κ.λπ.

Την ανάγκη επενδύσεων στην υποδομή θαλάσσιων και σιδηροδρομικών μεταφορών υπογραμμίζει στην παρέμβασή του ο κ. Κωνσταντίνος Χλωμούλης, καθηγητής στο Τμήμα Ναυτιλιακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς. Δυστυχώς, όπως σημειώνεται, η ελληνική επενδυτική πολιτική έχει θέσει ως προτεραιότητα διαχρονικά τα οδικά μέσα μεταφοράς σε ποσοστό 71,27%. Ακολουθούν οι σιδηροδρομικές μεταφορές (19,46%), οι αερομεταφορές (6,52%) και τέλος τα λιμάνια με 2,75%. Κι αυτό παρότι η Ελλάδα είναι μια από τις μεγαλύτερες νησιωτικές περιφέρειες και κατέχει μια πολύ σημαντική γεωγραφική θέση που ευνοεί το θαλάσσιο εμπόριο.

«Υπάρχει στη χώρα μας μια διαχρονική προτίμηση στον τομέα των οδικών μεταφορών που δείχνει μια προσήλωση σε αυτοκίνητα και φορτηγά. Ως κοινωνία έχουμε επενδύσει σε ακριβές και ρυπογόνες μεταφορές», τονίζει ο κ. Χλωμούλης. Αξίζει να σημειωθεί ότι όσον αφορά τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, οι οδικές μεταφορές προκαλούν 190 γραμμ. για τη μεταφορά ενός τόνου για ένα χιλιόμετρο, ο σιδηρόδρομος 30 γραμμ. και οι θαλάσσιες μεταφορές μόνο 20 γραμμ.

kathimerini

Short URL: http://www.greenspot.gr/?p=10956