Με αφανισμό απειλείται η θαλάσσια ζωή

Για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας, η θαλάσσια ζωή βρίσκεται αντιμέτωπη με τον κίνδυνο μαζικών αφανισμών, προειδοποιεί διεθνής ομάδα επιστημόνων.

Όπως αναφέρουν σε έκθεσή τους, τρία από τα πέντε επεισόδια μεγάλης κλίμακας αφανισμών που έλαβαν χώρα τα τελευταία 500 εκατομμύρια χρόνια σχετίζονταν με την υπερθέρμανση του πλανήτη και την οξείδωση των ωκεανών, τάσεις που παρατηρούνται και σήμερα.

«Σήμερα, η Γη έχει εισέλθει και πάλι σε περίοδο αυξημένων αφανισμών και κινδύνων αφανισμού, αυτή τη φορά κυρίως εξαιτίας ανθρώπινων παραγόντων» γράφουν στην επιθεώρηση «Trends in Ecology and Evolution» οι ερευνητές από ιδρύματα των Ηνωμένων Πολιτειών, της Αυστραλίας, του Καναδά, της Βρετανίας, της Γερμανίας, του Παναμά και της Νορβηγίας. Άλλα συμβάντα αφανισμών οφείλονταν στη στέρηση οξυγόνου από τα θαλάσσια ύδατα, στη ρύπανση των ωκεανών, στη συρρίκνωση των οικοτόπων και στις πιέσεις εξαιτίας της αλιείας.

«Θέλαμε να κατανοήσουμε τι προκάλεσε τους παλαιότερους αφανισμούς θαλάσσιας ζωής και να δούμε κατά πόσο εκείνες οι συνθήκες επικρατούν και σήμερα» εξηγεί ο Αυστραλός ειδικός σε θέματα κοραλλιογενών υφάλων και μαζικών αφανισμών, Τζον Παντόλφι. Η ομάδα ανέτρεξε σε ιστορικά αρχεία και απολιθώματα για να διαπιστώσει τα αίτια παλαιότερων αφανισμών. «Είναι πολύ χρήσιμο να ανατρέχει κανείς στο παρελθόν, γιατί, εάν κανείς ξεχνά την ιστορία του, είναι πιθανότερο να την επαναλάβει».

Δεν είναι η πρώτη φορά που επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την υποβάθμιση των θαλασσών, προειδοποιώντας για επικείμενο μαζικό αφανισμό ειδών. Πέρυσι, το Διεθνές Πρόγραμμα για την Κατάσταση των Ωκεανών εξέδωσε αντίστοιχη έκθεση έπειτα από μελέτη γύρω από τις πιθανές συνέπειες της πίεσης που ασκεί στους ωκεανούς ένας συνδυασμός παραγόντων, όπως η άνοδος της θερμοκρασίας, η ρύπανση, η οξείδωση και η υποξία. Οι ερευνητές τότε έκαναν λόγο για «μια πολύ σοβαρή κατάσταση που απαιτεί ξεκάθαρη δράση σε κάθε επίπεδο», με τον επικεφαλής του προγράμματος να προειδοποιεί για «συνέπειες για ολόκληρη την ανθρωπότητα, που θα μας επηρεάσουν όσο ζούμε και, ακόμη χειρότερα, θα επηρεάσουν τα παιδιά μας και τις επόμενες γενιές».

Σύμφωνα με τον Παντόλφι, η κατάσταση μπορεί να εμπνέει απαισιοδοξία, όμως «το αρχείο απολιθωμάτων μάς λέει ότι η θαλάσσια ζωή είναι πολύ ανθεκτική, ότι ανακάμπτει ύστερα από ένα τόσο τεράστιο πλήγμα – ωστόσο μπορεί να χρειαστούν εκατομμύρια χρόνια για να γίνει κάτι τέτοιο». Εκτιμά ότι υπάρχει ακόμη περιθώριο να ανατραπούν τα προγνωστικά. «Είδαμε ξεκάθαρες ενδείξεις, τόσο από το παρελθόν όσο και από το παρόν, ότι η θαλάσσια ζωή μπορεί να ανακάμψει, αρκεί να της δοθεί η ευκαιρία» προσθέτει.

Eπιμέλεια: Δήμητρα Μπιλάλη

zougla gr

22/8/12 

--

• Oι θάλασσες αδειάζουν: Η πληγή της υπεραλίευσης

• Kίνδυνος αφανισμού ψαριών

• «Προπαγάνδα» θεωρεί η Ισλανδία τις προειδοποιήσεις για υπεραλίευση σκουμπριού

• Απορριπτόμενα αλιεύματα: ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα των θαλασσών.

 

 

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ: ΕΥΚΟΛΕΣ ΣΤΗΝ ΥΠΟΓΡΑΦΗ, ΔΥΣΚΟΛΕΣ ΣΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ

Περισσότεροι από 500 στόχοι διεθνών περιβαλλοντικών συμφωνιών κάθε είδους έχουν μείνει ουσιαστικά στα χαρτιά, καθώς η ανθρωπότητα έζησε το 2011 ένα νέο ρεκόρ εκπομπών ρύπων και οι προβλέψεις για τις επόμενες δεκαετίες φαίνονται καταστροφικές.

Από τους 90 σημαντικότερους περιβαλλοντικούς στόχους κάθε είδους που έχουν αναληφθεί μέσω διεθνών συμφωνιών, μόλις τέσσερις εκπληρώνονται σε ικανοποιητικό βαθμό.

Το Ινστιτούτο Περιβάλλοντος της Στοκχόλμης (Stockholm Environment Institute - SEI) σε συνεργασία με το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών εξέτασαν ενδελεχώς την πρόοδο των περιβαλλοντικών δεσμεύσεων και συμφωνιών που έχουν αναληφθεί σε διεθνές επίπεδο.

Σύμφωνα με την έρευνα οι διεθνείς στόχοι κάθε είδους (δεσμεύσεις-όρια-στόχοι,κλπ.) ξεπερνούν παγκοσμίως τους 500, εκ των οποίων οι 90 κρίνονται από την έρευνα ως ιδιαίτερης βαρύτητας.

Από τους 90 σημαντικότερους στόχους, η έρευνα εκτιμά ότι έχει σημειωθεί αξιοσημείωτη πρόοδος μόνο στους τέσσερις, ενώ σχετική πρόοδος έχει επιτευχθεί σε άλλους 40. Καθόλου ή ελάχιστη πρόοδος παρατηρείται σε 24 στόχους, ενώ ελλιπή στοιχεία παρατηρούνται για 14.

Πιο αναλυτικά σημαντική πρόοδος έχει επιτευχθεί στα ζητήματα:
-αντικατάστασης προϊόντων ζημιογόνων για την τρύπα του όζοντος,
-αφαίρεσης μολύβδου από τα καύσιμα,
-βελτίωσης της ποσότητας των υδάτινων αποθεμάτων, και
-βελτίωσης της ερευνητικής δραστηριότητας που σχετίζεται με την μείωση της ρύπανσης των θαλάσσιων οικοσυστημάτων.

Μερική πρόοδος έχει σημειωθεί σε 40 από τους 90 στόχους που αποτέλεσαν αντικείμενο διεθνούς διαβούλευσης καταλήγοντας σε συμφωνία και ανάληψη δεσμεύσεων. Ως σημαντικότερα παραδείγματα αναφέρονται εδώ η μείωση στους ρυθμούς της αποψίλωσης δασών και η αύξηση των εθνικών πάρκων-δρυμών σε παγκόσμιο επίπεδο.

Όμως καθόλου ή ελάχιστη πρόοδος έχει σημειωθεί σε 24 από τα 90 ζητήματα-στόχους, μερικοί εκ των οποίων αποτελούν βασικούς παράγοντες αύξησης της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας, όπως:
-τα ζητήματα κλιματικών αλλαγών γενικά,
-η ερημοποίηση περιοχών,
-οι ξηρασίες, και
-τα αλιευτικά αποθέματα.

 Η έρευνα επισημαίνει ότι αν οι συμφωνίες που έχουν παρουσιάσει ελάχιστη ή καθόλου πρόοδο δεν αρχίζουν σύντομα να εκπληρώνονται σε ικανοποιητικό βαθμό, τα επιστημονικά σενάρια για διπλασιασμό των εκπομπών άνθρακα έως το 2050 και μέσης αύξησης της θερμοκρασίας που ίσως φτάσει τους 3 βαθμούς Κελσίου έως το 2100, θα γίνουν πραγματικότητα.

Πηγές: Clickgreen, Global Environment Outlook

Φωτό: wikipedia

Άρης Καπαράκης
Συνεργάτης της ΜΚΟ Σόλων
ariskaparakis@gmail.com

"ΣΟΛΩΝ" για τη σύνθεση και τον οικολογικό πολιτισμό