Νέστωρ: ανακαλύπτοντας τα μυστήρια του σύμπαντος στο βυθό της θάλασσας

Πριν από 2.000 χρόνια, πριν υπάρξουν τα επιστημονικά μέσα που απέδειξαν την ύπαρξη των ατόμων, οι αρχαίοι Έλληνες είχαν ήδη διατυπώσει τη δική τους θεωρία. Οι απόγονοί τους συνεχίζουν να είναι στην πρώτη γραμμή της επιστημονικής έρευνας, όπως αποδεικνύεται από το πρόγραμμα "Nestor" στην Πύλο. Το έργο αυτό περιλαμβάνει ένα υποβρύχιο τηλεσκόπιο στο βυθό της Μεσογείου, που εντοπίζει τα νετρίνα, σε μία προσπάθεια να διαλευκάνει ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια του σύμπαντος.


Ο Αμερικανός φυσικός Φρέντερικ Ρέινς, εξηγεί ότι τα νετρίνα είναι "η πιο μικρή ποσότητα ύλης που μπορεί να φανταστεί ποτέ ο άνθρωπος". Ταξιδεύοντας με την ταχύτητα του φωτός και μένοντας ανεπηρέαστα από τα μαγνητικά πεδία, τα νετρίνα διασχίζουν τη Γη μεταφέροντας πολύτιμες πληροφορίες από τα βάθη του σύμπαντος. Όσο περισσότερα γνωρίζουμε για αυτά, τόσο καλύτερα κατανοούμε πώς δημιουργήθηκε το σύμπαν αλλά και πώς λειτουργεί σήμερα.

Ωστόσο, η ακριβής παρατήρησή τους αποδεικνύεται δύσκολη. Η κοσμική ακτινοβολία που φτάνει στην επιφάνεια της Γης στρεβλώνει τις ενδείξεις. Αυτό βέβαια μπορεί να αντιμετωπισθεί με την εγκατάσταση τηλεσκόπιου στον βυθό της θάλασσας, καθώς το νερό λειτουργεί σα φίλτρο για την ακτινοβολία.

Ο Νέστωρ, το υποβρύχιο τηλεσκόπιο νετρονίων που μοιράζεται το όνομα  ομηρικό βασιλιά της Πύλου αναπτύχθηκε γι αυτόν ακριβώς το λόγο το λόγο. Όταν ολοκληρωθεί, θα εγκατασταθεί σε βάθος 5.200 μέτρων, σε απόσταση 30χλμ. από την ηπειρωτική χώρα της Πελοποννήσου.

Μέρος της χρηματοδότησής του ελπίζεται ότι θα προέλθει από το πρόγραμμα Horizon 2020, το πρωτοπόρο πρόγραμμα έρευνας και καινοτομία της ΕΕ, το οποίο από το 2014 μέχρι το 2020 θα δαπανήσει 80 εκατομμύρια για την έρευνα, την καινοτομία και την τεχνολογική ανάπτυξη στα κράτη μέλη.

Ο Δρ. Γιώργος Σταυρόπουλος , διακεκριμένος φυσικός στο Ινστιτούτο Πυρηνικής Φυσικής και Στοιχειωδών Σωματιδίων (INNP) που είναι υπεύθυνο για το πρόγραμμα, δήλωσε ότι
"η ΕΕ έχει σημαντικές τεχνολογικές δυνατότητες και μπορεί να προβάλλει το υψηλό επίπεδο των επιστημόνων της μέσα από αυτή την πρωτοβουλία".

Όπως συμβαίνει και με άλλα έργα υποδομής που συγχρηματοδοτούνται από τα Διαρθρωτικά Ταμεία της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Φόρουμ Στρατηγικής για την έρευνα υποδομών, η ίδια η Πύλος απολαμβάνει τα οφέλη, καθώς γίνεται όλο και πιο ελκυστική στις επιχειρήσεις. Σε μία χώρα που παλεύει να ξεπεράσει την οικονομική κρίση, αυτό το πείραμα αποτελεί μία καλή ευκαιρία για οικονομική ανάπτυξη.
[europarl.europa.eu]
28/3/14

Χιλή: Το μεγαλύτερο τηλεσκόπιο του κόσμου ανοίγει αύριο (Σήμερα 13/3/13)

---

Μοιάζει σαν να βγήκε από μια ταινία επιστημονικής φαντασίας αλλά αυτό εδώ το μηχάνημα είναι σχεδόν σαν μια μηχανή χρόνου. Το  Atacama Large Millimeter Array, ή αλλιώς ALMA είναι το μεγαλύτερο τηλεσκόπιου του κόσμου αλλά και το πιο ψηλό, καθώς και το πιο ακριβό με κόστος σχεδόν 1 δισ. δολάρια.



Έχει χτιστεί στην έρημο της Χιλής, σε μια από τις ξηρότερες περιοχές της Γης και βρίσκεται στα 16.400 πόδια, έχει δηλαδή ύψος περίπου όσο ένα jumbo jet. Αποτελείται από 66 γιγαντιαίες κεραίες που “μαζεύουν” όλα τα ραδιοκύματα από το διάστημα,ακόμα και τα πιο αδύναμα. Με το να συλλέγει ραδιοκύματα αντί για ακτίνες φωτός το Αλμα μπορεί να “δει” μέσα από σύννεφα και διαστημική σκόνη.

Κάτι που σημαίνει ότι μπορεί να δει γαλαξίες και εκτός του Βig Bang. Έτσι θα μάθουμε περισσότερα για το πως δημιουργήθηκε ζωή καθώς θα βρίσκει ίχνη από στοιχεία που έχει το νερό ή ακόμα μέχρι και χημικές ενώσεις που βρίσκονται στο DNA. Ο Μπράιαν Ελισον, διευθυντής του πρότζκετ στην Ευρώπη είπε χαρακτηριστικά: “Λένε ότι όλοι προερχόμαστε από αστερόσκονη. Το Αλμα θα απαντήσει συγκεκριμένες ερωτήσεις για την καταγωγή του ανθρωπίνου είδους”. 

Ηλιάνα Φωκιανάκη
.protothema.gr
12/3/13
--
-

 ***A new window into the Universe has opened with the start of Early Science at the Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA). Watch the world's most complex ground-based telescope in action and get a first look at its unique views of the Universe.

ΣΧΕΤΙΚΑ:

• Αναζητώντας στοιχεία για το Σύμπαν στην άκρη της Γης (Το δίκτυο ραδιοτηλεσκοπίων ALMA)

   

  •  ***ALMA, révolution dans l'astronomie mondiale...

  
  (12 images)
  ALMA, le plus grand radiotéléscope au monde, est inauguré le 13 mars dans le désert d'Atacama, dans l'Altiplano désertique chilien. Avec ses 66 antennes, il va permettre d'observer les confins de l'univers, et peut-être de découvrir les secrets de l'origine du cosmos....(+12 images)
  
  http://www.lemonde.fr/sciences/portfolio/2013/03/13/alma-revolution-dans-l-astronomie-mondiale_1847095_1650684.html#xtor=RSS-3208
  13/3/13

Θα μεταναστεύσει ο άνθρωπος στον Άρη;

Η επιτυχής προσγείωση του αμερικανικού ρομπότ Curiosity στον Άρη μετά από ένα ταξίδι οχτώ μηνών, επαναπροσδιορίζει πλέον το πολυσυζητημένο ζήτημα μιας επανδρωμένης αποστολής στον κόκκινο πλανήτη.

Τους πανηγυρισμούς για την έκβαση της αποστολής διαδέχτηκαν οι εικασίες σχετικά με το μέλλον της επιχείρησης. Υπάρχει ζωή στον Άρη; Πότε θα μπορέσουμε να χτίσουμε τα πρώτα σπίτια και να μεταναστεύσουμε στο γειτονικό μας πλανήτη;

Πρόκειται για ερωτήματα που πάνω από έναν αιώνα απασχολούν τους επιστήμονες και συναρπάζουν τους λάτρεις της επιστημονικής φαντασίας. Ο «ερυθρός πλανήτης», όπως συνηθίζουν να αναφέρονται σε αυτόν, ήταν ανέκαθεν στο επίκεντρο. Ένας λόγος γι’ αυτό είναι και το χρώμα του. Μία ενδεχόμενη ύπαρξη ζωής όμως γοητεύει όμως, όχι μόνο τους αναγνώστες και θεατές έργων επιστημονικής φαντασίας, αλλά και την επιστημονική κοινότητα.

Αφιλόξενος πλανήτης για τον άνθρωπο

Για το Γιόχαν Ντίτριχ Βόρνερ, πρόεδρο του γερμανικού αεροδιαστημικού κέντρου με έδρα τη Βόννη, το ερώτημα για μία ενδεχόμενη μετανάστευση στον Άρη δεν μπορεί να απαντηθεί ακόμη θετικά. «Στις συνθήκες εκεί δεν είναι σε θέση να επιβιώσει κανένας ανθρώπινος οργανισμός δίχως διαστημικό σκάφανδρο, το οποίο να ανεφοδιάζεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα από τη Γη», υπογραμμίζει ο Βόρνερ σε συνέντευξή του στη DW.

Αυτό που προέχει είναι άλλωστε η εξερεύνηση του ίδιου του πλανήτη. Τα αποτελέσματα αυτής θα είναι σε θέση να φανούν επικερδή στη Γη και τις έρευνες που πραγματοποιούνται σχετικά με την κατανόηση του σύμπαντος.

Πάντα στο επίκεντρο

"Ακατάλληλος" για αποβίβαση ο Άρης

Το Curiosity δεν ήταν βέβαια η πρώτη απόπειρα προσέγγισης του Άρη. Στο παρελθόν πραγματοποιήθηκαν αρκετές αποστολές, με το ζενίθ αυτών να τοποθετείται στην ψυχροπολεμική περίοδο της δεκαετίας του 1960. Το Άρης Εξπρές, που παρακολουθεί εδώ και σχεδόν μία δεκαετία την επιφάνεια του πλανήτη μέσω μίας κάμερας υψηλής ανάλυσης μας έχει προσφέρει σημαντικές πληροφορίες για την εδαφολογία και την ατμόσφαιρά του. «Αυτό που δεν γνωρίζουμε όμως είναι το κατά πόσο υπάρχει οποιασδήποτε μορφής ζωή, όπως την ορίζουμε στη Γη. Πρόκειται για ένα συναρπαστικό ερώτημα το οποίο θα προσπαθήσει να απαντήσει το Curiosity», επισημαίνει ο Γ. Ν. Βόρνερ.

Κάνοντας μία σύντομη αναδρομή στις επαναλαμβανόμενες προσπάθειες κατάκτησης του Άρη τα τελευταία 50 χρόνια, ο γερμανός επιστήμονας εξηγεί ότι αρχικά ο στόχος ήταν βέβαια μία πετυχημένη πτήση και μία ομαλή προσεδάφιση, πράγμα όχι ιδιαίτερα εύκολο. Στη συνέχεια ήρθε η εξερεύνηση του ίδιου του πλανήτη. «Στοιχεία που αναμένεται να αποκομίσουν οι επιστήμονες στο άμεσο μέλλον από το Curiosity αφορούν για παράδειγμα στην ένταση της ακτινοβολίας. Αυτό βέβαια θα μπορέσει στη συνέχεια να απαντήσει σε ερωτήματα σχετικά με την ύπαρξη ζωής στον πλανήτη», σημειώνει.

Σκηνή από την Οδύσσεια του διαστήματος, του Στάνλεϊ Κιούμπρικ

«Η περιέργεια είναι αναπόσπαστο στοιχείο της γήινης ταυτότητάς μας», σημειώνει τέλος ο Βόρνερ «πράγμα που σίγουρα θα οδηγήσει κάποια στιγμή σε μία επανδρωμένη αποστολή προς τον Άρη. Αλλά γι’ αυτό μπορούμε να κάνουμε ακόμη μόνο υποθέσεις. Κάποιες από αυτές την τοποθετούν ανάμεσα στο 2030 και 2040. Το μόνο σίγουρο είναι όμως ότι προς το παρόν δεν υπάρχει διαθέσιμη η τεχνολογία για μία ανάλογη, επανδρωμένη επιχείρηση».

Nicole Scherschun / Χρύσα Βαχτσεβάνου

Υπεύθ. σύνταξης: Μαρία Ρηγούτσου

Deutsche Welle

10/8/12

Νέα θεωρία λέει ότι χρόνος...κάποτε θα παγώσει

Σύμφωνα με τα στοιχεία νέας έρευνας επιστήμονες από το πανεπιστήμιο της Σαλαμάνκας και της Χώρας των Βάσκων έχει αμφισβητήσει τη λαϊκή δοξασία ότι το σύμπαν επεκτείνεται και μάλιστα με επιτάχυνση.

Η νέα ριζοσπαστική θεωρία αναφέρει ότι το σύμπαν θα μπορούσε να επιβραδύνεται (και ο χρόνος φυσικά επιβραδύνεται) – και μπορεί τελικά να παραλύσει συνολικά σε δισεκατομμύρια χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι κάποια στιγμή το ρολόι του χρόνου θα πάψει να λειτουργεί, τα πάντα στο Σύμπαν θα πάψουν να κινούνται και όλα μέσα σε αυτό θα παγώσουν για πάντα.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η σταδιακή απώλεια χρόνου δεν είναι αισθητή από το ανθρώπινο μάτι. Και όπως λένε, όλα θα πρέπει να έχουν ένα τέλος.

"Όλα θα πρέπει να παγώσουν, σαν μια εικόνα, για πάντα”, λέει ο Ισπανός καθηγητής Senovilla.

Οι επιστήμονες έχουν μετρήσει στο παρελθόν το φως που μας έρχεται από μακρινά αστέρια τα οποία έγιναν σουπερνόβα. για να δείξουν ότι το σύμπαν επεκτείνεται με ταχείς ρυθμούς. Αυτή η άποψη βασίστηκε στην ερυθρή μετατόπιση του φωτός από τα μακρινά σουπερνόβα. Έτσι, η αποδεκτή θεωρία βασίζεται στην ιδέα ότι ένα είδος αντι-βαρυτικής δύναμης – γνωστής ως “σκοτεινή ενέργεια” – πρέπει να οδηγεί τους γαλαξίες να επιταχύνονται.

Ωστόσο, οι επιστήμονες που εργάζονται στην τελευταία θεωρία λένε ότι ψάχνουμε για πράγματα στο παρελθόν, που από τότε ο χρόνος έχει επιβραδυνθεί. Κι όπως ο ήχος μιας σειρήνας ενός ασθενοφόρου καθώς μας πλησιάζει γίνεται οξύτερος, ενώ γίνεται πιο βαρύς καθώς απομακρύνεται, έτσι και το άστρο που απομακρύνεται από μας φαίνεται πιο ερυθρό από ότι αν κινείται προς εμάς.

Και ο Senovilla προτείνει ότι η τρέχουσα υπόθεση είναι λάθος – που λέει ότι το σύμπαν επιταχύνεται – γιατί ο χρόνος σταδιακά επιβραδύνεται, ενώ σε μας γίνεται ορατή μια επιτάχυνση του σύμπαντος μέχρις ότου όλα τα αντικείμενα μέσα σε αυτό να εξαφανιστούν.

"Η σκοτεινή ενέργεια δεν υπάρχει και ο χρόνος επιβραδύνεται. Αφού ο χρόνος γεννήθηκε μέσα στη Μεγάλη Έκρηξη και αφού μπορεί να γεννηθεί μπορεί και να πεθάνει, ως αποτέλεσμα της δράσης ενός αντίθετου φαινομένου” συμπληρώνει.

Η εργασία του δημοσιεύεται στο Physical Review D.
planetinfocus.gr