Γιάνες Ποτότσνικ: Στο Ρίο θα διαλέξουμε το μέλλον που θέλουμε

Στη διάσκεψη κορυφής Ρίο+20 στη Βραζιλία οι παγκόσμιοι ηγέτες θα συναντηθούν για να αποφασίσουν τι μέλλον θέλουμε. Είκοσι χρόνια μετά την πρώτη διάσκεψη κορυφής για τη Γη, το θέμα είναι η «πράσινη οικονομία» στο πλαίσιο της αειφόρου ανάπτυξης και της εξάλειψης της φτώχειας.

Γιατί είναι σημαντική η διάσκεψη αυτή και γιατί υπάρχουν προσδοκίες για μια «πράσινη οικονομία»; Η πράσινη οικονομία οδηγεί στη βελτίωση της ανθρώπινης ευημερίας και της κοινωνικής ισότητας, ενώ μειώνει σημαντικά τους περιβαλλοντικούς κινδύνους και τις οικολογικές ελλείψεις.
Η οικονομική μεγέθυνση στην πράσινη οικονομία προέρχεται από επενδύσεις που μειώνουν τις πιέσεις που ασκούνται στο περιβάλλον και τις υπηρεσίες που μας προσφέρει, ενώ παράλληλα ενισχύουν την αποδοτική χρήση της ενέργειας και των πόρων.

Ή για να το θέσουμε πιο απλά, θα παραθέσω τα λόγια ενός αφρικανού διπλωμάτη: Πρόκειται για τη δική μας στρατηγική επιβίωσης. Η πράσινη οικονομία είναι ένα μέσο αειφόρου ανάπτυξης. Μια στρατηγική που θα φέρει ευημερία στους ανθρώπους και στον πλανήτη, σήμερα και αύριο. Δεν μπορεί να υπάρξει αειφόρος ανάπτυξη χωρίς κοινωνική ισότητα ούτε οικονομική μεγέθυνση χωρίς σωστή διαχείριση των φυσικών πόρων μας από τους οποίους εξαρτώνται οι οικονομίες μας.

Χρειαζόμαστε αειφόρο ανάπτυξη ώστε να πετύχουμε ευημερία για πολλούς αντί δυστυχία για όλους. Εχουμε σημειώσει αρκετή πρόοδο από το 1992, αλλά σαφώς δεν είναι αρκετή. Εκατομμύρια άνθρωποι ακόμη πεινάνε καθημερινά. Εάν εξακολουθήσουμε να χρησιμοποιούμε πόρους με τους τρέχοντες ρυθμούς, μέχρι το 2050 θα χρειαστούμε το ισοδύναμο περισσότερων από δύο πλανήτες για τον εφοδιασμό μας και οι προσδοκίες πολλών για μια καλύτερη ποιότητα ζωής δεν θα εκπληρωθούν.

Αν χρησιμοποιούμε τους πόρους μας με μη βιώσιμο τρόπο, θα υποφέρουν περισσότερο οι φτωχότεροι στις κοινωνίες μας καθώς η ζωή και τα μέσα συντήρησή τους εξαρτώνται άμεσα από το νερό, τη γη, τις θάλασσες, τα δάση και το έδαφος. Υπάρχουν νέες και αναδυόμενες προκλήσεις που συνιστούν σοβαρή απειλή για την αειφόρο ανάπτυξη - από την αλλαγή του κλίματος και την αυξανόμενη λειψυδρία έως τη χαμηλή αντοχή στις φυσικές καταστροφές και την απώλεια βιοποικιλότητας και οικοσυστημάτων.

Ωστόσο, έχουμε τα μέσα για να αντιμετωπίσουμε αυτές τις προκλήσεις και να τις μετατρέψουμε σε ευκαιρίες. Πολλές χώρες μπορούν να κάνουν άλματα προς αποδοτικές τεχνολογίες και συστήματα με τα οποία θα είναι σε θέση να εκμεταλλεύονται τους πόρους τους, από τα δάση και τη βιοποικιλότητα έως τη γη και τα ορυκτά, με αειφόρους τρόπους που θα μπορούν να στηρίξουν αυξήσεις στην κατανάλωση.

Εκτιμάται ότι ποσοστό μεταξύ 70 και 85% των ευκαιριών για ενίσχυση της παραγωγικότητας των πόρων βρίσκεται στις αναπτυσσόμενες χώρες. Οι χώρες που μαθαίνουν να χρησιμοποιούν το φυσικό τους κεφάλαιο με έξυπνο και αειφόρο τρόπο θα είναι οι νικητές του μέλλοντος. Η μετάβαση σε μια πιο πράσινη οικονομία θα μπορούσε να δημιουργήσει 15 έως 60 εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας σε παγκόσμιο επίπεδο στις επόμενες δύο δεκαετίες και να απαλλάξει δεκάδες εκατομμύρια εργαζόμενους από τη φτώχεια, σύμφωνα με έκθεση της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας.

Γι' αυτό η Ευρωπαϊκή Ενωση θα συνεχίσει να αγωνίζεται ώστε η διάσκεψη Ρίο+20 να έχει ένα στοχευμένο και φιλόδοξο αποτέλεσμα. Θέλουμε να ξεκινήσουμε μια μη αναστρέψιμη διαδικασία που να έχει πραγματικό αντίκτυπο στις ζωές των ανθρώπων.

Εν τέλει, αυτή είναι μία διάσκεψη για τους ανθρώπους, εμάς, για το μέλλον μας. Έχουμε προτείνει σκοπούς και στόχους για τους βασικούς φυσικούς πόρους που στηρίζουν την πράσινη οικονομία: το νερό, τους ωκεανούς, το έδαφος και τα οικοσυστήματα, τα δάση, την αειφόρο ενέργεια και την αποδοτική χρησιμοποίηση των πόρων, συμπεριλαμβανομένων των αποβλήτων.

Οι στόχοι αυτοί είναι απαραίτητοι για την αειφόρο ανάπτυξη και άρρηκτα συνδεδεμένοι με τα θέματα της επισιτιστικής ασφάλειας, της μείωσης της φτώχειας και της κοινωνικής ανάπτυξης. Οι στόχοι αυτοί θα παρακινήσουν τον ιδιωτικό τομέα να επενδύσει, να προάγει την τεχνολογική καινοτομία και να δημιουργήσει θέσεις εργασίας.

Ένα από τα επιθυμητά αποτελέσματα του Ρίο είναι να συμπεριλάβουν όλες οι εισηγμένες και μεγάλες ιδιωτικές εταιρείες την αειφορία στους ετήσιους ισολογισμούς τους ή, σε αντίθετη περίπτωση, να εξηγούν γιατί δεν το κάνουν. Η Παγκόσμια Τράπεζα έχει ήδη αναλάβει μια ενδιαφέρουσα πρωτοβουλία όπου οι εταιρείες θα χρησιμοποιούν μηχανισμούς λογιστικής απεικόνισης του φυσικού κεφαλαίου στις στατιστικές τους.

Αυτό θα μπορούσε να είναι η αρχή μιας νέας πραγματικότητας όπου το φυσικό κεφάλαιο και η αειφορία θα έχουν αξία. Ωστόσο είναι σαφές ότι η αλλαγή δεν θα έρθει αν δεν συμμετέχουμε όλοι. Δεν αρκεί να πεισθούν μόνο οι πολιτικοί. Πρέπει να συμμετέχουν και οι επιχειρήσεις, η κοινωνία των πολιτών και οι ιδιώτες.

Ενώ πολλές χώρες βρίσκονται σε καλύτερη κατάσταση σήμερα σε σχέση με είκοσι χρόνια πριν, οι φτωχότερες χώρες του κόσμου θα εξακολουθούν να χρειάζονται βοήθεια για να αποκτήσουν πρόσβαση στην εκπαίδευση, στις κατάλληλες υποδομές και δεξιότητες. Γι' αυτό η ΕΕ παραμένει ο μεγαλύτερος χορηγός βοήθειας στον κόσμο. Το 2011 διαθέσαμε 53 δισ. ευρώ για αναπτυξιακή βοήθεια - περισσότερο από το μισό της βοήθειας σε ολόκληρο τον κόσμο. Και γι' αυτό θα τηρήσουμε τις υποσχέσεις μας. Παρά την τρέχουσα οικονομική κρίση, οι χώρες της ΕΕ επαναβεβαίωσαν πρόσφατα τη δέσμευση αυτή, η οποία θα μεταφραστεί σε μια σημαντική πρόσθετη αναπτυξιακή βοήθεια μέχρι το 2015, συμπεριλαμβανομένων των έργων που σχετίζονται με την έκβαση του Ρίο.

Επομένως, τι μέλλον θέλουμε; Να η απάντηση της 17χρονης Brittany Trilford από τη Νέα Ζηλανδία, νικήτριας του διαγωνισμού «Το μέλλον που θέλουμε», η οποία θα μιλήσει ενώπιoν των ηγετών στο Ρίο: «Ειλικρινά, θα ήμουν ευτυχής αν είχα απλά μέλλον. Να το έχω εξασφαλισμένο. Γιατί τώρα δεν είναι.» Δεν πρόκειται μόνο για το μέλλον της γενιάς της Brittany και των επόμενων γενεών.

Πρόκειται για εμάς, το δικό μας μέλλον θέτουμε σε κίνδυνο αν δεν καταφέρουμε να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα των πεπερασμένων πόρων, της μη αειφόρου ανάπτυξης και της μαζικής φτώχειας. Ας μη χάσουμε την ευκαιρία που έχουμε να επιλέξουμε το μέλλον που θέλουμε, ενώ ακόμη μπορούμε.

Ο κ. Γιάνες Ποτότσνικ είναι ο αρμόδιος για το περιβάλλον Επίτροπος της ΕΕ.

tovima gr

-

-

Γιάνες Ποτότσνικ: Θα υπάρχει η Γη το 2050;

Σωματίδια, άζωτο και όζον: Μια προσεκτική ματιά σε τρεις ρυπαντές

Οι επιπτώσεις της ανθρώπινης δραστηριότητας στο περιβάλλον αυξάνονται διαρκώς. Στο παρελθόν, οι επιπτώσεις αυτές γίνονταν αισθητές κυρίως σε τοπικό επίπεδο. Ωστόσο, τις τελευταίες δεκαετίες βλέπουμε ότι έχουν την τάση να επεκτείνονται σε διάφορες περιοχές, όπως π.χ. η όξινη βροχή. Η κλιματική αλλαγή έχει επομένως παγκόσμιες επιπτώσεις.

Η εποχή μας χαρακτηρίζεται ενίοτε ως «ανθρωπόκαινος». Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η χρήση των πόρων από τον άνθρωπο και το σύνθετο μείγμα ρυπαντών που προκύπτει από τη χρήση αυτή έχει καταστεί πλέον κυρίαρχη κινητήρια δύναμη, διαμορφώνοντας τη Γη και τους ρυθμιστικούς μηχανισμούς της.

Όπως εμείς, έτσι και το περιβάλλον είναι ευάλωτο στη ρύπανση. Πολλές φορές είναι ικανό να απορροφά τα ανεπιθύμητα προϊόντα των δραστηριοτήτων μας – ρύπανση και απόβλητα – καθιστώντας τα αβλαβή με το πέρασμα του χρόνου. Πράγματι, η ικανότητα του περιβάλλοντος να απορροφά και να μεταμορφώνει τα ρυπογόνα στοιχεία είναι μία από τις βασικές υπηρεσίες που μας προσφέρουν τα υγιή οικοσυστήματα. Η δυνατότητά τους όμως ως προς αυτό είναι πεπερασμένη. Εάν τα επιβαρύνουμε υπερβολικά, τότε κινδυνεύουμε να τα καταστρέψουμε, μαζί και με τα είδη που ζουν σε αυτά, συμπεριλαμβανομένου του ανθρώπου.

Εάν επικεντρωθούμε σε τρεις μόνο τύπους ρυπαντών, θα έχουμε μια καλύτερη ιδέα των σοβαρών επιπτώσεων που προκύπτουν για τον πλανήτη μας: σωματίδια, άζωτο και όζον στο επίπεδο του εδάφους. Οι ρυπαντές αυτοί αξίζουν ιδιαίτερης προσοχής λόγω των πολύπλοκων και δυνητικά μακροπρόθεσμων επιπτώσεών τους στη λειτουργία των οικοσυστημάτων, στη ρύθμιση του κλίματος και στην ανθρώπινη υγεία. Συν τοις άλλοις, προκαλούνται ως επί το πλείστον από τις ίδιες αιτίες: εκβιομηχάνιση, παγκοσμιοποίηση και αυξανόμενη κατανάλωση.

Οι εκπομπές πολλών εναέριων ρύπων έχουν μειωθεί σημαντικά κατά τις τελευταίες δεκαετίες στην Ευρώπη και η πολιτική για τον αέρα αποτελεί μία από τις επιτυχείς προσπάθειες της ΕΕ όσον αφορά το περιβάλλον. Ειδικότερα, η πολιτική αυτή οδήγησε σε σπουδαιότατη μείωση των εκπομπών θείου, του βασικότερου συστατικού της «όξινης βροχής».

Ωστόσο, συνεχίζουμε να επιβαρύνουμε το περιβάλλον με ένα συνεχώς πιο πολύπλοκο φορτίο ρυπαντών, χωρίς να συνειδητοποιούμε επαρκώς τις δυνητικές επιπτώσεις του για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον. Υπολογίζεται ότι αυτή τη στιγμή κυκλοφορούν ήδη στο εμπόριο 70.000 έως 100.000 χημικές ουσίες, αριθμός ο οποίος αυξάνεται ραγδαία. Σχεδόν 5.000 από τις ουσίες αυτές παράγονται σε μεγάλες ποσότητες, άνω του ενός εκατομμυρίου τόνων ετησίως.

• Η σωματιδιακή ύλη είναι όρος που χρησιμοποιείται για την περιγραφή διαφόρων μικρών σωματιδίων, από πηγές όπως οι εξατμίσεις των οχημάτων και οι οικιακές θερμάστρες, τα οποία βλάπτουν τους πνεύμονες του ανθρώπου. Η μακροχρόνια έκθεση ή η έκθεση σε υψηλές συγκεντρώσεις μπορεί να έχει σειρά επιπτώσεων στην ανθρώπινη υγεία, από έναν απλό ερεθισμό του αναπνευστικού συστήματος μέχρι πρόωρο θάνατο.

• Η ρύπανση που προκαλείται από το άζωτο επηρεάζει την ποιότητα των υπόγειων υδάτων και οδηγεί σε ευτροφισμό των γλυκών υδάτων και των θαλασσίων οικοσυστημάτων. Η χρήση κοπριάς και λιπασμάτων στις καλλιεργούμενες εκτάσεις μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την έκλυση σημαντικών ποσοτήτων βελτιωτικών ουσιών είτε στον αέρα είτε υπό μορφή διαρροής νιτρικών στα υπόγεια ύδατα ή απορροής στα επιφανειακά. Αυτό το φορτίο ρύπανσης των γλυκών υδάτων καταλήγει τελικά στα παράκτια ύδατα, όπου μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες.

• Παρότι λειτουργεί ως προστατευτικό στρώμα ψηλά πάνω από τη γη, το όζον (O₃) μπορεί επίσης να είναι επιβλαβές. Ο όρος «όζον στο επίπεδο του εδάφους» αναφέρεται στο όζον που βρίσκεται στην ατμόσφαιρα κοντά στην επιφάνεια της γης. Δεν εκπέμπεται κατευθείαν στον αέρα, αλλά σχηματίζεται όταν αναμειγνύονται άλλες ουσίες. Η έκθεση στο όζον στο επίπεδο του εδάφους μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία, αλλά και να μειώνει την απόδοση των καλλιεργειών. Μπορεί να προκαλέσει μεταβολές στην παραγωγικότητα και στη σύνθεση των ειδών, δημιουργώντας κινδύνους για τη βιοποικιλότητα.

Πηγή: Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος

 pemptousia

Ο πιο ζεστός Μάιος στην ιστορία του κόσμου ο φετινός

Η μέση παγκόσμια θερμοκρασία ήταν κατά 0,66 βαθμούς πάνω από τον προηγούμενου αιώνα ...

Η συνδυασμένη μέση παγκόσμια θερμοκρασία το Μάιο του 2012 σε ξηρά και ωκεανούς ήταν η δεύτερη υψηλότερη από το 1880, όταν άρχισαν να τηρούνται τα σχετικά μετεωρολογικά αρχεία. Mόνο στην ξηρά ο φετινός Μάιος ήταν ο πιο θερμός στη Γη μέχρι σήμερα.

Επίσης, σύμφωνα με την Εθνική Διοίκηση Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (ΝΟΑΑ) των ΗΠΑ, ο φετινός υπήρξε ο 36ος συνεχόμενος Μάιος στη διάρκεια του οποίου η θερμοκρασία του πλανήτη ήταν πάνω από τον μέσο όρο του 20ού αιώνα.

Οι περισσότερες περιοχές της Γης γνώρισαν μηνιαίες θερμοκρασίες αρκετά υψηλότερες από τον διαχρονικό μέσο όρο, κάτι που αφορούσε το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης και της βόρειας Αμερικής, την Ασία, τη βόρεια Αφρική κ.ά. Μόνο η Αυστραλία, η Αλάσκα και κάποια μέρη της Β. Αμερικής ήσαν σημαντικά πιο κρύα από το μέσο όρο.
Η συνδυασμένη επιφανειακή μέση παγκόσμια θερμοκρασία στη ξηρά και τη θάλασσα τον Μάιο φέτος ήταν 15,46 βαθμούς Κελσίου, κατά 0,66 βαθμούς πάνω από τον μέσο όρο του προηγούμενου αιώνα. Ο τελευταίος Μάιος που η παγκόσμια θερμοκρασία βρισκόταν κάτω από τον διαχρονικό μέσο όρο, ήταν το 1976.

Ειδικότερα στην ξηρά, η θερμοκρασία ήταν 1,21 βαθμούς πάνω από τον μέσο όρο (11,1 βαθμοί Κελσίου) του 20ού αιώνα. Αντίστοιχα, στις θάλασσες η μέση παγκόσμια θερμοκρασία ήταν κατά 0,45 βαθμούς πάνω από τον μέσο όρο του 20ού αιώνα (16,3 βαθμοί Κελσίου).

Όσον αφορά την έκταση των πάγων τον Μάιο, στο μεν βόρειο ημισφαίριο οι αρκτικοί πάγοι ήσαν 3,5% λιγότεροι από τον μέσο όρο, στο δε νότιο ημισφαίριο οι πάγοι της Ανταρκτικής ήσαν 2,4% πάνω από τον μέσο όρο.
Τέλος, στο πεντάμηνο Ιανουαρίου - Μαΐου 2012 η συνδυασμένη μέση παγκόσμια θερμοκρασία στη στεριά και τη θάλασσα ήταν 13,6 βαθμοί Κελσίου, μισό βαθμό πάνω από το μέσο όρο του 20ού αιώνα. Ειδικότερα, στην ξηρά η μέση θερμοκρασία του πρώτου πενταμήνου του φετινού έτους ήταν 0,85 βαθμούς και στους ωκεανούς 0,37 βαθμούς πάνω από τους αντίστοιχους μέσους όρους του προηγούμενου αιώνα.

protothema gr

Επιστήμονες: Η Ημέρα της Κρίσεως έρχεται για τη Γη

Ιούνιος 19, 2012.

Η Γη απειλείται με μια απότομη αλλαγή του παγκόσμιου οικοσυστήματος που μπορεί να προκαλέσει μια ‘μετατόπιση της υφιστάμενης κατάστασης’ το λιγότερο σε μερικές δεκαετίες, σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύθηκε την Πέμπτη στο επιστημονικό Συνέδριο του περιοδικού Nature.

Η έρευνα που έγινε από μια ομάδα 22 διεθνών επιστημόνων, συμπεριλαμβανομένων βιολόγων, γεωλόγων, παλαιοντολόγων, οικολόγων και θεωρητικών, υποστήριξε ότι το παγκόσμιο σύστημα θα μπορούσε να φθάσει σύντομα σε ένα οριακό σημείο, καθώς ο ανθρώπινος πληθυσμός και τα ποσοστά κατανάλωσης συνεχίζουν να αυξάνονται.

Μία παγκόσμια ‘μετατόπιση της υφιστάμενης κατάστασης’ εμφανίζεται  όταν  από το 50 έως το 90 τοις εκατό υπάρχει διαταραχή στα οικοσυστήματα, αναφέρει η μελέτη.

Το ανθρώπινο είδος κυριαρχεί σήμερα στη Γη, οι δραστηριότητές του απειλούν τη δυνατότητα υποστήριξης στη ζωή των άλλων ειδών του πλανήτη, αναφέρει το Nature.

Οι συνέπειες μια τέτοιας αλλαγής στο οικοσύστημα είναι άγνωστες, αλλά οι ερευνητές πιστεύουν ότι θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρές αλλαγές στη γεωργία παγκοσμίως, στα δάση, τους υδάτινους πόρους και την αλιεία. Όλα αυτά  τα αποτελέσματα θα μπορούσαν να  προκαλέσουν μια «εκτεταμένη κοινωνική αναταραχή, οικονομική αστάθεια και απώλεια της ανθρώπινης  ζωής».

Οι επιστήμονες αποφεύγουν εσκεμμένα τη λέξη «Ημέρα της Κρίσεως» με τις διαπιστώσεις που έχουν, αλλά την αποκαλούν ως «Σημείο Αιχμής».

«Πράγματι θα αρχίσει ένας νέος κόσμος, βιολογικά, από εκείνο το σημείο», αναφέρει ο Antony Bamosky στο Nature, ο οποίος είναι καθηγητής της ολιστικής βιολογίας στο Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνιας.

Ο Bamosky ισχυρίζεται ότι το ο μισός πλανήτης θα αλλοιωθεί από τον άνθρωπο μέχρι το 2025, προσθέτοντας ότι θα ήταν «ανησυχητικά κοντά» σε ένα δυναμικό παγκόσμιο κομβικό σημείο.

--

Ria Novosti.

Μικρές Εκδόσεις Γιῶργος  Ἐχέδωρος