Νέες περικοπές στις δημόσιες επενδύσεις

Στην προκρούστεια κλίνη τίθενται ξανά οι πόροι του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, με στόχο την εξοικονόμηση 300-500 εκατ. ευρώ και την αποφυγή νέων οριζόντιων περικοπών σε μισθούς και συντάξεις, την ώρα που το υπουργείο Ανάπτυξης προσπαθεί να τονώσει τις επενδύσεις.

Η ιδέα της περικοπής του εθνικού σκέλους του ΠΔΕ προκύπτει πλέον ως αυτονόητη, αφού η έλλειψη ρευστότητας και η αδυναμία χρηματοδοτήσεων από τις εμπορικές τράπεζες έχουν ρίξει σε τέλμα τόσο τα έργα του ΕΣΠΑ όσο και τα έργα του εθνικού σκέλους του ΠΔΕ και κυρίως του αναπτυξιακού νόμου.

Η εξέλιξη των πληρωμών, όπως αποτυπώνεται στα στοιχεία εξέλιξης του προϋπολογισμού, είναι ενδεικτική. Στο εξάμηνο τα έσοδα (κυρίως κοινοτικές εισροές) του ΠΔΕ ήταν 1,5 δισ. ευρώ, έναντι στόχου 1,9 δισ. ευρώ, ενώ οι δαπάνες έφτασαν στα 2 δισ. ευρώ, έναντι στόχου 3,6 δισ. ευρώ. Είναι σαφές λοιπόν ότι μεγάλο μέρος από τα έργα των δημοσίων επενδύσεων δεν θα προχωρήσουν με τους αναμενόμενους ρυθμούς.

Μέχρι και το τέλος του χρόνου θα πρέπει να αποδοθούν σε συγχρηματοδοτούμενα έργα πόροι ύψους 4 δισ. ευρώ (από τα οποία τα 3 δισ. είναι κοινοτικοί πόροι και 1,3 δισ. ευρώ για έργα τα οποία χρηματοδοτούνται από αμιγώς εθνικούς πόρους).

Με αυτά τα δεδομένα, η περικοπή που συζητείται θα είναι περισσότερο θεωρητική παρά πρακτική, καθώς είναι δύσκολο έτσι κι αλλιώς να αναλώσει το ΠΔΕ τον προϋπολογισμό των 7,3 δισ. που έχει τεθεί για φέτος. Παράλληλα θα δώσει ένα περιθώριο για πιο εύκολη διαπραγμάτευση με την τρόικα, η οποία διαπιστώνει ήδη αποκλίσεις από τους στόχους του 2012 και αναμένεται να ζητήσει νέα μέτρα.

Χωρίς ακόμη να έχουν ληφθεί οριστικές αποφάσεις στα υπουργεία Οικονομικών και Ανάπτυξης, έχουν ήδη αρχίσει να κάνουν υπολογισμούς. Ο τέως ειδικός γραμματέας Επενδύσεων, Γ. Πετράκος, έχει ζητήσει από όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες τη συγκέντρωση των αναμενόμενων οφειλών μέχρι και τις 31/7.

Συγκεκριμένα, ζητά στοιχεία όλων των ληξιπρόθεσμων οφειλών των φορέων του ΠΔΕ ανά έργο για το εθνικό σκέλος, τα υπόλοιπα του Γ' ΚΠΣ και υποχρεώσεις από λοιπά συγχρηματοδοτούμενα έργα (π.χ. ΕΟΧ).

Ζητά επίσης τα υπόλοιπα του Γ' ΚΠΣ (αφορά έργα του Γ' ΚΠΣ που η αποπληρωμή τους επιβαρύνει εθνικούς πόρους) και το ΕΣΠΑ (συμπεριλαμβανομένων των ΕΠ Μπαλτατζή και ΕΠ Αλιεία).

Ο στόχος είναι αφενός να ενημερωθούν οι υπηρεσίες του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους και αφετέρου να αναζητηθούν και τομείς όπου υπάρχουν περιθώρια περικοπών.

Την ίδια ώρα, ο αρμόδιος υφυπουργός, Νότης Μηταράκης, έχει αρχίσει τις επαφές με τους αρμόδιους φορείς για την τροποποίηση των όρων του αναπτυξιακού νόμου. Στόχος της κυβέρνησης με βάση και τις προγραμματικές δεσμεύσεις είναι να μεταφέρει, κατά το δυνατόν, το βάρος της επιδότησης από τις φορολογικές απαλλαγές στις ενισχύσεις σε ρευστό, αν και κάτι τέτοιο είναι δύσκολο το 2012 με δεδομένη την ταμιακή στενότητα που αναμένεται να υπάρχει τουλάχιστον μέχρι και το τέλος του χρόνου.

Σε ό,τι αφορά τα συγχρηματοδοτούμενα, η επίτευξη του στόχου της απορρόφησης κοινοτικών πόρων ύψους 3,7 δισ. ευρώ μέχρι και το τέλος του χρόνου θα αποτελέσει εξαιρετικά μεγάλη πρόκληση, δεδομένου ότι, εκτός από την καθυστέρηση των έργων, θα υπάρξει και απόκλιση του στόχου του μνημονίου για τις κοινοτικές εισροές.

Μετά και την τελευταία επίσκεψη στην Ελλάδα του αρμόδιου επιτρόπου για θέματα περιφερειακής πολιτικής, Γιοχάνες Χαν, το υπουργείο Ανάπτυξης και Υποδομών θα πρέπει να λύσει τα προβλήματα που παρακωλύουν μεγάλα έργα και να προωθήσει μαζί με το υπουργείο Οικονομικών την ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, που θα δώσει ρευστότητα στα προγράμματα ενίσχυσης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Στο τελευταίο, ρόλο θα παίξει και η σύσταση και λειτουργία του ταμείου εγγυοδοσίας για τις ΜΜΕ σε συνεργασία και με την ΕΤΕπ

Μάχη για τα κονδύλια της περιόδου 2014 - 2020

Εκτός από την αγωνία για τις δημόσιες επενδύσεις του 2012, συνεχίζεται και ο αγώνας για την επόμενη προγραμματική περίοδο (2014-2020), από την οποία η μισή αναμένεται να περάσει με την Ελλάδα να βρίσκεται στον κλοιό κάποιων από τα επόμενα μνημόνια.

Το επόμενο... ΕΣΠΑ ή αλλιώς Σύμφωνο Εταιρικής Σχέσης (Partnership Agreement), όπως θα ονομάζεται, θα διαθέσει για την Ελλάδα πολύ λιγότερα χρήματα από τα 20,4 δισ. ευρώ της τέταρτης προγραμματικής περιόδου.

Η χώρα μας χαρακτηρίζεται πλέον ως κράτος «μέσης ευημερίας» και ο πολλαπλασιαστής κατανομής των πόρων μειώθηκε. Με βάση τους παλιούς κανονισμούς, η Ελλάδα θα έπρεπε να αναμένει την επόμενη περίοδο όχι περισσότερα από 11- 11,5 δισ., με δεδομένο ότι πολλές από τις ελληνικές περιφέρειες βγαίνουν από τον στόχο της συνοχής.

Ωστόσο, μπούμε να κερδίσουμε 4 δισ. ευρώ με διαπραγμάτευση η οποία θα ενσωματώνει τα έτη 2011 και 2012, κατά τα οποία έχουμε ύφεση 12% σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ. Το ποσό αυτό θα ωφελήσει τις περιφέρειες που τώρα οριακά βγαίνουν εκτός ως αναπτυγμένες. Σήμερα οι μεγάλοι χαμένοι είναι οι περιφέρειες που βγαίνουν εκτός για λίγα δεκαδικά ανάπτυξης στην τριετία 2007-2009.

Στο πακέτο της διαπραγμάτευσης περιλαμβάνεται το πώς μπορεί να καλυφθεί το κόστος ολοκληρωμένων έργων για να «τρέξουν» γρηγορότερα:

• * Να είναι επιλέξιμος ο ΦΠΑ και οι απαλλοτριώσεις σε ποσοστό έως το 10% του προϋπολογισμού κάθε έργου.

• * Να υπάρχει δυνατότητα παράτασης του χρόνου υλοποίησης των μεγάλων έργων πέραν των δύο ετών.

• * Να μην ισχύσει ο κανόνας «ποινών» για κράτη με δημοσιονομικά ή άλλα προβλήματα.

• * Να γίνει αποδεκτό σε κοινοτικό επίπεδο ότι πρέπει να αυξηθούν τα κονδύλια συνολικά στην Ε.Ε. για να αντιμετωπισθεί η ευρωπαϊκή οικονομική κρίση.

• * Να υπάρχει ευελιξία της χώρας να επιλέγει η ίδια τα προγράμματα που θέλει.

• * Να υπάρχει ειδική μέριμνα για τα νησιά και άλλες περιοχές με γεωγραφικά μειονεκτήματα.

Ποια τα κύρια εμπόδια

Σημειώνεται ότι σε συνέδριο που τελούσε υπό την αιγίδα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και πραγματοποιήθηκε στην Κρήτη, ο διευθυντής της Μονάδας Στρατηγικού Σχεδιασμού του ΕΣΠΑ, Γιώργος Φίρμπας, εντόπισε στην προσπάθεια αυτή τρία βασικά εμπόδια:

• 1. Σε όσες περιφέρειες λάβουν «μεταβατικά» κονδύλια (ΑΕΠ ανάμεσα σε 75% και 90%), όπως η Κρήτη, τα πράγματα γίνονται πολύ δύσκολα. Θα επιδοτούνται μόνο καινοτόμες και περιβαλλοντικά φιλικές επενδύσεις. Δηλαδή μόνο με το 15% των κονδυλίων θα μπορούν να γίνουν τα γνωστά εύκολα για την περιφέρεια έργα, όπως δρόμοι γέφυρες κ.λπ.

• 2. Οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες προβλέπουν διακοπή κονδυλίων για όσα κράτη έχουν υψηλό έλλειμμα.

• 3. Πρέπει από πριν να εναρμονισθούν οι φορείς με συγκεκριμένα -δύσκολα- περιβαλλοντικά και άλλα πρότυπα, αλλιώς δεν θα μπορούν να πάρουν τα χρήματα.

Το θέμα είναι κρίσιμο, αφού οι 7-8 από τις 13 ελληνικές περιφέρειες απειλούνται να βγουν εκτός του στόχου της συνοχής. Σε χειρότερη μοίρα βρίσκονται, ως «περισσότερο αναπτυγμένες», η Αττική και το Νότιο Αιγαίο, η Δυτική Μακεδονία, τα Ιόνια Νησιά, η Στερεά Ελλάδα, η Πελοπόννησος, το Βόρειο Αιγαίο και η Κρήτη. Αντίθετα, «σώζονται» η Ανατολική Μακεδονία-Θράκη, η Κεντρική Μακεδονία, η Θεσσαλία, η Ηπειρος και η Δυτική Ελλάδα.

ΤΑΣΟΣ ΔΑΣΟΠΟΥΛΟΣ - tdas@nafetmporiki.gr 

 nafetmporiki.gr

Επιβίωση με... ενέργεια για τους μεγάλους κατασκευαστές

Με δεδομένο ότι η επανεκκίνηση των εργασιών στους μεγάλους οδικούς άξονες είναι ακόμα μετέωρη

Στον κλάδο της ενέργειας και συγκεκριμένα της παραγωγής από ανανεώσιμες πηγές, όπως αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα, ποντάρουν οι περισσότεροι από τους μεγάλους κατασκευαστικούς ομίλους προκειμένου να επιβιώσουν και φέτος από την οικονομική κρίση και την ύφεση, δεδομένου ότι η επανεκκίνηση των εργασιών στους μεγάλους οδικούς άξονες είναι ακόμα μετέωρη.

Επιπλέον, η αύξηση των εσόδων από τα δημόσια έργα δεν συνιστά πιθανή προοπτική, τουλάχιστον για φέτος, καθώς η χρηματοδότηση παραμένει προβληματική, είτε πρόκειται για έργα με συμμετοχή μόνο του ελληνικού Δημοσίου και της Ε.Ε. είτε πρόκειται για έργα με σύμβαση παραχώρησης, όπου τη χρηματοδότηση πρέπει να εξασφαλίσουν οι ιδιώτες.

Ηδη, άλλωστε, τα πρώτα μηνύματα από το οικονομικό επιτελείο κάνουν λόγο για πιθανή νέα περικοπή του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ), προκειμένου να μειωθεί το έλλειμμα της Δημόσιας Διοίκησης. Ταυτόχρονα, η εξασφάλιση εναλλακτικών πόρων για έργα υποδομών και τροφοδότηση της ανάπτυξης, είτε από το ΕΣΠΑ είτε από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), κάτι για το οποίο εργάζεται το τελευταίο διάστημα το υπουργείο Ανάπτυξης, θα απαιτήσει εύλογα κάποιο χρόνο.

Ετσι, οι κατασκευαστές υποχρεωτικά στρέφονται σε δύο άξονες προκειμένου να συντηρηθούν. Από τη μία πλευρά αναζητούν έργα στο εξωτερικό, με σημείο αναφοράς τις χώρες των Βαλκανίων και της Μέσης Ανατολής. Εκεί, βέβαια, καλούνται να αντιπαρέλθουν και το ζήτημα της εξασφάλισης εγγυητικών επιστολών για τη συμμετοχή σε διαγωνισμούς, καθώς σχεδόν όλες οι ξένες τράπεζες εφαρμόζουν πολύ αυστηρά κριτήρια όταν πρόκειται για επιχειρήσεις από την Ελλάδα, λόγω του υψηλού ρίσκου που συνοδεύει τη χώρα μας. Ετσι, η μόνη δραστηριότητα, εκτός από τις παραχωρήσεις (π.χ. Αττική Οδός, Γέφυρα Ρίου - Αντιρρίου), που σήμερα συνεισφέρει σταθερά έσοδα στις εταιρείες είναι εκείνη της παραγωγής ενέργειας.

Στο πλαίσιο αυτό, η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ έχει αναδειχθεί σε ισχυρή «παίκτρια», που μάλιστα επεκτείνεται και στο εξωτερικό και συγκεκριμένα στις ΗΠΑ. Εντός του προσεχούς διμήνου προβλέπεται να έχει ολοκληρωθεί η πρώτη φάση της κατασκευής των συνολικά 10 αιολικών πάρκων που σχεδιάζονται στις ΗΠΑ, μετά την αγορά ισάριθμου αριθμού εταιρειών που κατείχαν τις σχετικές άδειες εγκατάστασης και λειτουργίας αιολικών πάρκων. Η απόκτηση έγινε πριν από ένα και πλέον χρόνο αντί ποσού 20,5 εκατ. δολαρίων. Μέσω των εν λόγω εταιρειών, η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ διαθέτει 20ετές κλειστό συμβόλαιο για την πώληση του παραγόμενου ρεύματος από τα συγκεκριμένα αιολικά πάρκα. Στην ενέργεια, ο όμιλος έχει σε λειτουργία ή υπό κατασκευήν μονάδες συνολικής ισχύος 733 MW (θερμικά, αιολικά, φωτοβολταϊκά) καθώς και άδειες 1.500 MW μόνο στην Ελλάδα.

Οπως ανακοινώθηκε στην πρόσφατη ετήσια γενική συνέλευση, κατά τη διάρκεια του τελευταίου χρόνου ο όμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ εξασφάλισε χρηματοδότηση (μέσω της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή) της τάξεως των 337 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 148 εκατ. ευρώ αφορούν την επένδυση στα αιολικά πάρκα των ΗΠΑ, ενώ 133 εκατ. ευρώ σε αντίστοιχα έργα, κυρίως ενεργειακού χαρακτήρα στην Ελλάδα. Τα κεφάλαια αυτά αρκούν για την κάλυψη των αναγκών του επενδυτικού προγράμματος του ομίλου έως και το τέλος του 2013. Ενδεικτικό πάντως της μεγάλης ανάπτυξης του κλάδου είναι το γεγονός ότι έχει αναδειχθεί στο πιο ακριβό περιουσιακό στοιχείο, με αποτίμηση άνω του 1 δισ. ευρώ στο τέλος του πρώτου τριμήνου, ξεπερνώντας κατά πολύ τον κατασκευαστικό κλάδο, η αποτίμηση του οποίου δεν ξεπέρασε τα 740 εκατ. ευρώ το ίδιο διάστημα.

Σε ό,τι αφορά την Ελλάκτωρ, που επίσης έχει επενδύσει σημαντικά ποσά στον κλάδο της ενέργειας, τα αποτελέσματα φαίνεται πως είναι κάπως διαφοροποιημένα, καθώς ο όμιλος φέρεται να αναζητεί στρατηγικούς εταίρους ή ακόμα και πιθανούς αγοραστές για τμήματα που δεν άπτονται του αμιγούς αντικειμένου του. Στο πλαίσιο αυτό, δεν θα πρέπει να αποκλειστεί ακόμα και το ενδεχόμενο πώλησης της θυγατρικής «Ανεμος», που αναπτύσσει αιολικά πάρκα, καθώς η διοίκηση δρομολογεί ευρύ σχέδιο αναδιοργάνωσης του ομίλου. Η Ελλάκτωρ έχει συνολικά αναπτύξει έργα ΑΠΕ εγκατεστημένης ισχύος 129 MW, ενώ υπό κατασκευήν βρίσκονται έργα επιπλέον 101 MW.

Του Νικου Χ. Ρουσανογλου

kathimerini.gr/