Το πρόγραμμα Exomars ξεκίνησε. Η Ρωσία δήλωσε ότι θα ενταχθεί στην αποστολή, και θα παραχωρήσει πυραύλους Proton.

Στη Ρωσία άρχισαν οι εργασίες της από κοινού με τους Ευρωπαίους υλοποίησης του προγράμματος ExoMars – της αποστολής στον Άρη ερευνητικών συστημάτων το 2016 και το 2018.

Στον επιστημονικό παραγωγικό Οργανισμό Lavochkin την εκτέλεση του έργου ανέλαβε ειδική ομάδα. Τα θέματα του σχεδιασμού συζητούνται σε στενή επαφή με τους Ευρωπαίους ομολόγους τους.

Η αποστολή ExoMars αρχικά είχε σχεδιαστεί ως ευρωαμερικανική: η ΝΑΣΑ υποσχέθηκε να παραχωρήσει δυο πυραύλους «Άτλας 5». Όμως το φθινόπωρο του 2011 έγινε σαφές ότι με τους πυραύλους θα υπάρχουν προβλήματα. Τότε η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος (ESA) προσκάλεσε στο EχoMars τη Ρωσία ως τρίτο συμμετέχον μέρος.

Μετά από λίγο καιρό η ΝΑΣΑ εγκατέλειψε πλήρως το πρόγραμμα, λόγω του ότι ήταν ήδη απασχολημένη με την προετοιμασία της αποστολής στο Άρη με το rover Curiosity. Η Ρωσία δήλωσε ότι θα ενταχθεί στην αποστολή, και θα παραχωρήσει πυραύλους Proton [1*] μόνο σε περίπτωση ενός κοινού επιστημονικού προγράμματος. Αυτοί οι όροι έγιναν δεκτοί, λέει ο Διευθυντής του Ινστιτούτου διαστημικών ερευνών της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών Λεβ Ζελιόνι:

- Το 2016 η συμμετοχή της Ρωσίας συνίσταται στην προμήθεια ενός πυραύλου Proton και τη δημιουργία οργάνων για την τροχιακή συσκευή Trace Gas Orbiter, που θα μελετήσει τα ίχνη αερίων στην ατμόσφαιρα του Άρη. Στη συσκευή θα λειτουργούν δυο συστήματα ρωσικών οργάνων.

Η συσκευή Trace Gas Orbiter θα καταρτίσει χάρτη των σημείων, στα οποία από το υπέδαφος του πλανήτη εξέρχονται αέρια. Εκεί υπάρχουν περισσότερες πιθανότητες να βρεθούν ίχνη υποθετικών μικροοργανισμών, γι΄ αυτό ο χάρτης θα βοηθήσει στην επιλογή του μέρους προσγείωσης κατά το δεύτερο στάδιο του EkzoMars. Το στάδιο της εκτόξευσης του 2018 είναι πολύ πιο περίπλοκο, λέει συνεχίζοντας ο επιστήμονας:

- Το 2018 η Ρωσία και πάλι θα προμηθεύσει ένα πύραυλο Proton. Εκτός αυτού, η ρωσική πλευρά θα κατασκευάσει την πλατφόρμα προσεδάφισης, με την οποία θα μεταφερθεί στην επιφάνεια του Άρη το rover. Στην πλατφόρμα θα τοποθετηθεί ένα σύστημα ρωσικών επιστημονικών οργάνων, ειδικών για τη μελέτη του εδάφους και της ατμόσφαιρας. Θα προσεδαφίσουμε προσεκτικά το rover, θα το κατεβάσουμε από την πλατφόρμα και στη συνέχεια θα εργαστούμε στο πλαίσιο του δικού μας ρωσικού προγράμματος.

Χάρη στην πείρα του ExoMars, καθώς και των προγραμματισμένων για το 2015 και το 2016 ρωσικών αποστολών στη Σελήνη, θα γίνει δυνατή η μείωση της πιθανότητας αποτυχίας της επαναληπτικής αποστολής στο δορυφόρο του Άρη Φόβο. Στις αρχές του 2012 στον Ειρηνικό ωκεανό έπεσε ο επιστημονικός σταθμός Phobos-Grunt και το μυστήριο του Φόβου έμεινε άλυτο. Συγκεκριμένα, δεν παύουν οι επίμαχες συζητήσεις σχετικά με τον τύπο αυτού του ουράνιου σώματος. Απλοποιημένη εκδοχή του Phobos-Grunt η Ρωσία υπολογίζει να εκτοξεύσει κατά την περίοδο 2011-2015. 

Μπορίς Πάβλιστσεφ
Διαβάστε ολόκληρο το κείμενο: http://greek.ruvr.ru/2013_07_12/227354603/
12/7/13
--
-
ΣΧΕΤΙΚΑ:

• Το πρόγραμμα ExoMars στην τελική ευθεία...

• Η Ρωσία ξεκινά την κατασκευή της ακάτου μετακίνησης στον Άρη «ExoMars»

• Europa und Russland planen Mars-Mission....

  --------

  
  

  [1*]Unsuccessful launch rocket "Proton-M". Explosion of rocket Proton-M. Baikonur (VIDEO online) 

   

Ο «αβίωτος» βίος του μεθανίου

Αβιοτικό μεθάνιο-Χίμαιρα  Τουρκίας*

Η πρωτοποριακή εργασία του Αμερικανού ορυκτολόγου, Τ. Ρ. Thayez, το 1966, αποτέλεσε τη βάση για τις μετέπειτα ερευνητικές ομάδες, που ασχολήθηκαν με το θέμα της παραγωγής μεθανίου από πετρώματα με αβιωτικές διεργασίες. Μια ιστορία με τεράστιο επιστημονικό ενδιαφέρον, καθώς μπορεί να συμβάλει στην κατανόηση των διεργασιών που οδήγησαν στη δημιουργία ζωής στον πλανήτη...

Του ΦΙΛΗ ΚΑΪΤΑΤΖΗ
Κάπου ανάμεσα στα χωριά Αρχάνιο και Εκκάρα, στην περιοχή του όρους Οθρυος στο Νομό Φθιώτιδας, ανακαλύφθηκε από ερευνητική ομάδα προσφάτως «διαφυγές αβιοτικό μεθάνιο». 

Η διαφορετικότητά του από το «κοινό» μεθάνιο πιστοποιήθηκε με τη βοήθεια προηγμένων τεχνικών και βάσει μετρήσεων ισοτοπικών αλλαγών του άνθρακα και του υδρογόνου.

Ενδείξεις για την παρουσία αβιοτικού μεθανίου σε μεγάλες ποσότητες υπήρξαν αρχικά στην ατμόσφαιρα του πλανήτη Αρη.
Το σημαντικό είναι ότι μέχρι πριν από λίγα χρόνια το μεθάνιο CH4, που είναι ένα από τα βασικά συστατικά του φυσικού αερίου και αέριο που συμβάλλει στο «φαινόμενο του θερμοκηπίου», θεωρούνταν ότι είναι προϊόν άμεσης ή έμμεσης βιολογικής δραστηριότητας (π.χ. σήψη οργανισμών, ελαφρά κλάσματα υδρογονανθράκων). 

«Τα τελευταία χρόνια διαπιστώθηκε ότι μεθάνιο μπορεί να παραχθεί και από αβιοτικούς παράγοντες: μη βιολογική προέλευση. Αποτέλεσμα διεργασιών που αναπτύσσονται στα πετρώματα, χωρίς τη συμμετοχή του βιολογικού παράγοντα». Συγκεκριμένα, διαπιστώθηκε ότι μεθάνιο «μπορεί να παραχθεί μέσα από χημικές αντιδράσεις που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια σχηματισμού πετρωμάτων που ονομάζονται σερπεντινίτες». 

Ο Γιώργος Παπαθεοδώρου, καθηγητής Περιβάλλοντος Ωκεανογραφίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών, μας μιλά για τη σημασία των αποτελεσμάτων της έρευνας που συνεχίζεται από την ομάδα στην οποία συμμετέχει: «Η περιοχή της Οθρυος είναι το πέμπτο μέρος στον κόσμο όπου ανακαλύπτεται η διαφυγή αβιοτικού μεθανίου, μετά τις Φιλιππίνες, το Ομάν, τη Νέα Ζηλανδία και την Τουρκία. Στην Ελλάδα προχωρήσαμε την έρευνα ένα βήμα παραπάνω. Παρατηρήσαμε στο μικροσκόπιο ορυκτά που ονομάζονται ολιβίνης και πυρόξενος και τα οποία διασπώνται, δίνοντας προϊόντα που δικαιολογούν την παραγωγή μεθανίου.
»Προφανώς το αβιοτικό μεθάνιο, ως αέριο που είναι, διαφεύγει από τους πόρους των πετρωμάτων, επομένως δεν είναι παρόν κατά τη μικροσκοπική παρατήρηση. Βρέθηκαν όμως τα προϊόντα που σχηματίζονται μαζί του».
 
Φωτογραφία μικροσκοπίου όπου παρατηρούνται θύλακοι-διάκενα σε πετρώματα, στα οποία βρίσκεται πιθανώς αβιοτικό μεθάνιο  

Ο αναπληρωτής καθηγητής Βασίλης Τσικούρας υποστηρίζει ότι «ο τρόπος σχηματισμού του αβιοτικού μεθανίου δεν έχει ακόμα αποσαφηνιστεί πλήρως. Δύο κύριες απόψεις φαίνεται να είναι οι επικρατέστερες: είτε κατά τη διάρκεια σχηματισμού των σερπεντινιτών παράγονται αρχικά υδρογόνο και διοξείδιο του άνθρακα, τα οποία στη συνέχεια αντιδρούν μεταξύ τους και παράγουν μεθάνιο, είτε πραγματοποιείται άμεση παραγωγή του μεθανίου από την επίδραση διοξειδίου του άνθρακα στα πετρώματα αυτά». 

Είναι πιθανόν η παραγωγή αβιοτικού μεθανίου να συμβάλλει κατά ένα μέρος στο σχηματισμό υδρογονανθράκων, καθότι ανήκει και αυτό στην ίδια χημική οικογένεια. Σήμερα το σκάφος Curiosity στον Αρη συλλέγει πληροφορίες και δεδομένα για την παρουσία αβιοτικού μεθανίου στην ατμόσφαιρα του πλανήτη. Υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις για την παρουσία του και σε άλλους πλανήτες ή δορυφόρους του ηλιακού μας συστήματος, όπως στον Τιτάνα, το μεγαλύτερο δορυφόρο του Κρόνου, στην επιφάνεια του οποίου πιθανολογείται επίσης η παρουσία μεγάλων «λιμνών» υδρογονανθράκων.
Τα τελευταία δέκα χρόνια το Εργαστήριο Θαλάσσιας Γεωλογίας και Φυσικής Ωκεανογραφίας, με τους Γιώργο Παπαθεοδώρου, Βασίλη Τσικούρα, Σταυρούλα Κορδέλλα, Ελένη Υφαντή, Δημήτρη Χριστοδούλου, σε συνεργασία με τον ερευνητή Giuseppe Etiope, μελετά συστηματικά τις διαφυγές ρευστών (αερίων και υγρών) από το θαλάσσιο-λιμνοθαλάσσιο πυθμένα και από το χερσαίο περιβάλλον.
Ο Giusepppe Etiope, από το Ινστιτούτο INGV της Ιταλίας, είναι βαθύς γνώστης των αερίων διαφυγών και είναι καθοριστική η συμμετοχή του στην έρευνα. Ο εντοπισμός θέσεων διαφυγής αβιοτικού μεθανίου τέθηκε ως στόχος της ερευνητικής ομάδας την τελευταία τριετία. Ο Βασίλης Τσικούρας με την εμπειρία του και η συνεργάτιδά του Ελένη Υφαντή ήρθαν να συμπληρώσουν την ομάδα που οδηγήθηκε στην Εκκάρα και το Αρχάνιο.
Η πιο μεγάλη θέση διαφυγής αβιοτικού μεθανίου είναι στη Χίμαιρα της Τουρκίας, όπου οι φλόγες δεν σβήνουν ποτέ.
«Το αβιοτικό μεθάνιο», λέει ο καθηγητής Γιώργος Παπαθεοδώρου, «είναι πιθανόν να αποτελεί το κλειδί στο ερώτημα της δημιουργίας ζωής στον πλανήτη Γη, αφού από ανόργανα υλικά -που είναι τα πετρώματα σερπεντινίτες- σχηματίζεται οργανική ένωση...».
Η έρευνα του αβιοτικού μεθανίου βρίσκεται ακόμα σε αρχικά στάδια και «έχει αναμφίβολα πολύ μέλλον». 

*** Η Χίμαιρα στην Τουρκία θεωρείται ίσως η πιο μεγάλη θέση διαφυγής αβιοτικού μεθανίου (δημιουργία αερίου χωρίς βιολογικό κύκλο)
.enet.gr
12/3/13
--
-
ΣΧΕΤΙΚΟ:

• Εφιαλτικό σενάριο για το λιώσιμο των πάγων της Σιβηρίας/Ticking Arctic Carbon Bomb May Be Bigger Than Thought

Το πρόγραμμα ExoMars στην τελική ευθεία...

Η Roskosmos και η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος (ΕΥΔ), θα υπογράψουν στις 14 ή 15 Μαρτίου στο Παρίσι την τελική εκδοχή της συμφωνίας για το κοινό πρόγραμμα του Άρη ExoMars.

Η συνεργασία με τη Ρωσία στο ExoMars εγκρίθηκε το Δεκέμβριο σε υπουργικό επίπεδο των χωρών-μελών της ΕΥΔ σε συνάντηση στη Νεάπολη. Οι ευρωπαίοι ήδη έχουν δαπανήσει για το πρόγραμμα αυτό τουλάχιστον 400 εκατ. ευρώ.

Αρχικά το ExoMars ήταν ευρωαμερικανικό. Όμως για οικονομικούς λόγους η ΝΑΣΑ αποχώρησε από το πρόγραμμα και στα τέλη του 2011 η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος ζήτησε από τη Ρωσία να προσχωρήσει. Συγκεκριμένα η συνεργασία αφορούσε τον πυραύλο-φορέα Proton, λέει ο Διευθυντής του Ινστιτούτου διαστημικών ερευνών της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών Λεβ Ζιλιόνι:

- Υποσχεθήκαμε τον πύραυλο υπό την προϋποθεση ότι θα υπάρχει κοινό επιστημονικό πρόγραμμα. Αυτή η προϋποθεση εκπληρώθηκε. Το πρόγραμμα ExoMars αποτελείται από δυο στάδια με εκτοξεύσεις το 2016 και το 2018. Το 2016 η συμμετοχή της Ρωσίας συνίσταται στην προμήθεια ενός πυραύλου-φορέα Proton, στον οποίο θα προσαρμοστεί η μονάδα πτήσης, και στο «γέμισμα» της ευρωπαϊκής τροχιακής συσκευής TraceGasOrbiter, που θα ερευνήσει τα ίχνη αερίων στην ατμόσφαιρα του Άρη.

Οι Ευρωπαίοι κατά το πρώτο στάδιο του ExoMars, εκτός της τροχιακής μονάδας θα έχουν και τη λεγόμενη συσκευή επίδειξης προσεδάφισης. Πρόκειται για συσκευή χωρίς επιστημονική πτυχή με αισθητήρες. Η αποστολή της είναι να δοκιμάσει τις τεχνολογίες εισόδου στην ατμόσφαιρα, κατάβασης και προσεδάφισης. Στο παρελθόν στον Άρη είχαν προσεδαφιστεί μόνο αμερικανικοί και σοβιετικοί σταθμοί. Το δεύτερο στάδιο του προγράμματος του 2018 είναι πολύ πιο πολύπλοκο, λέει ο Λεβ Ζιλιόνι:

- Και πάλι η Ρωσία θα προμηθεύσει πύραυλο Proton. Εκτός αυτού η Ρωσία κατασκευάζει την πλατφόρμα προσεδάφισης, η οποία πρέπει να εκπληρώσει δυο αποστολές – να μεταφέρει στην επιφάνεια του Άρη το ρόβερ Παστέρ. Το ρόβερ του Άρη έχει κατασκευαστεί στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος και περιέχει μια διατρητική μηχανή, ικανή να ανοίξει τρύπα βάθους 2 μέτρων στο έδαφος. Η αποστολή της Ρωσίας δεν θα συνίσταται μόνο στη μεταφορά της στην επιφάνεια. Το κύριο είναι ότι στην πλατφόρμα, η οποία θα παραμείνει στον πλανήτη μετά την έξοδο του ρόβερ από αυτήν, θα εγκατασταθεί σύνολο ρωσικών επιστημονικών οργάνων.

Όπως δήλωσε ο Λεβ Ζιλιόνι, οι Ρώσοι επιστήμονες περιμένουν με ανυπομονησία την υπογραφή της συμφωνίας με την ΕΥΔ. Μετά την υπογραφή θα μπορούν να συνεχίσουν πιο εντατικά την προετοιμασία του προγράμματος:

- Σύμφωνα με τους όρους της χρηματοδότησης μέχρι σήμερα δεν έχουμε πάρει ούτε ρούβλι για την κατασκευή των οργάνων, που πρέπει να πετάξουν το 2016. Προτού υπογραφεί επίσημη συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος, δεν μπορούμε να πάρουμε αυτά τα χρήματα. Αυτό δυσχεραίνει πολύ το έργο της κατασκευής των οργάνων.

Ετοιμάζοντας το πρόγραμμα ExoMars, το Ινστιτούτο άρχισε ήδη να μελετά το θέμα του επόμενου σταδίου του προγράμματος του Άρη – της επανάληψης του προγράμματος Phobos Grunt. Η αποστολή της συσκευής προγραμματίζεται για τα τέλη της τρέχουσας δεκαετίας. Η Ρωσία επίσης εξετάζει και το θέμα της μεταφοράς δειγμάτων εδάφους του Άρη στη Γη.

.greek.ruvr.ru

13/3/13

--

-

ΣΧΕΤΙΚΟ:

• Η Ρωσία ξεκινά την κατασκευή της ακάτου μετακίνησης στον Άρη «ExoMars»

Η Ρωσία ξεκινά την κατασκευή της ακάτου μετακίνησης στον Άρη «ExoMars»

Η Ρωσία άρχισε να ετοιμάζεται για το Αρειανό πρόγραμμα ExoMars, το οποίο στοχεύει στην εξερεύνηση του Κόκκινου πλανήτη.

Η Ρωσική Διαστημική Υπηρεσία (Roscosmos) υπέγραψε συμφωνητικό με το Ινστιτούτο Διαστημικών Ερευνών της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών, το οποίο θα σχεδιάσει τις επιστημονικές συσκευές για το πρόγραμμα. Πρόκειται για έναν δορυφόρο σε τροχιά για τη μελέτη των αερίων και μία άκατο μετακίνησης στον Άρη, μεταδίδει το RIA Novosti επικαλούμενο ανώνυμη πηγή στο διαστημικό τομέα. Το πρόγραμμα ExoMars σχεδιάζεται να έχει δύο στάδια. Η πρώτη αποστολή με την εκτόξευση του δορυφόρου για τη μελέτη των αερίων στον Άρη προγραμματίζεται για το 2016. Το δεύτερο στάδιο σχεδιάζεται για το 2018, οπότε θα πρέπει να εκτοξευθεί η άκατος μετακινήσεων στον Άρη ExoMars.

.greek.ruvr.ru

29/12/12

--

• Russia May Join ExoMars Project in Q1 2013 – Roscosmos

December 26 (RIA Novosti) – The Russian Federal Space Agency Roscosmos and the European Space Agency (ESA) could sign a long-anticipated agreement on Russia’s participation in a Mars research project in the first quarter of 2013, Roscosmos chief Vladimir Popovkin said.

“The agreement will be signed. We are starting financing this project,” Popovkin said in an interview with the Izvestia newspaper published on Wednesday.

Popovkin discussed Russia’s readiness to join the project in a phone conversation with ESA head, Jean-Jacques Dorden, on December 21, and “the sides agreed to sign the agreement in the first quarter of next year.”

According to Popovkin, the signing of the document was expected in November but it has been delayed due to “the complexity of official procedures adopted by ESA.”

“The text of the document will be agreed ‘up to a single comma’ by January 20,” Popovkin stressed.

The ExoMars program to send an orbiter to Mars in 2016 and a robot rover two years later was originally run jointly by NASA and ESA. NASA later said it would cut its participation in the project and will not provide its Atlas carrier for the launch.

Russia has repeatedly expressed its desire to join the project, offering to provide Proton carrier rockets for the launches and scientific equipment in exchange for full membership.

Roscosmos earlier said Russia’s financing of ExoMars could be partially covered by insurance payments of 1.2 billion rubles (about $40.7 million) for the lost Phobos-Grunt sample probe to Martian moon Phobos.

Russia’s participation in the project has been approved by the space council of the Russian Academy of Sciences.

http://en.ria.ru/science/20121226/178402858.html