Ρίο: Απέτυχε παταγωδώς η Σύνοδος για το περιβάλλον

Η πράσινη οικονομία είναι εργαλείο των πλούσιων, λένε οι αναπτυσσόμενες χώρες...

Παταγώδης αποτυχία αποδεικνύεται η Σύνοδος του ΟΗΕ για την βιώσιμη ανάπτυξη, η οποία ολοκληρώνεται την Παρασκευή στην πρωτεύουσα της Βραζιλίας, είκοσι χρόνια μετά την ιστορική Σύνοδο του Ρίο, στην οποία η ανθρωπότητα αναγνώρισε τους μεγάλους κινδύνους που απειλούν τον πλανήτη.

Στην απογοήτευση για το τελικό κείμενο της συνόδου, το οποίο δεν περιλαμβάνει δεσμευτικά μέτρα, ήρθε να προστεθεί η διαμάχη με αναπτυσσόμενες χώρες, οι οποίες δεν αποδέχονται την έκκληση για τη μετάβαση σε μια «πράσινη οικονομία», θεωρώντας ότι αυτό απειλεί τις προοπτικές τους για ανάπτυξη.

Όπως αναφέρει ο απεσταλμένος του Γαλλικού Πρακτορείου Ειδήσεων, ο πρόεδρος της Βολιβίας Έβο Μοράλες δήλωσε ότι η πράσινη οικονομία είναι «η νέα μορφή αποικιοκρατίας». Οι χώρες του πλούσιου Βορρά, είπε, «θέλουν να δημιουργήσουν μηχανισμούς παρέμβασης προκειμένου να παρακολουθούν και να εκτιμούν τις εθνικές πολιτικές χρησιμοποιώντας τις περιβαλλοντικές ανησυχίες ως δικαιολογία».

Κάλεσε παράλληλα τις αφρικανικές χώρες να προστατεύσουν τους φυσικούς πόρους τους από τις πολυεθνικές εταιρείες.

Στο ίδιο μήκος κύματος και ο πρόεδρος του Ισημερινού Ραφαέλ Κορέα, ο οποίος κατηγόρησε στο AFP τις ανεπτυγμένες χώρες ότι «λεηλατούν τον πλανήτη, καταναλώνοντας ελεύθερα τους φυσικούς πόρους».

Επιπλέον, εκπρόσωποι αυτοχθόνων πληθυσμών διοργάνωσαν «αντι-σύνοδο» στο Ρίο και εξέδωσαν διακήρυξη με την οποία χαρακτηρίζουν την πράσινη οικονομία «έγκλημα κατά της ανθρωπότητας και της Γης».

Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, το περιοδικό Nature  ανέφερε ότι οι αναπτυσσόμενες χώρες διαφώνησαν με τη χρήση του όρου «πράσινη οικονομία» στο τελικό κείμενο της συνόδου εκτός αν ακολουθούνταν από τη φράση «στο πλαίσιο της αειφόρου ανάπτυξης και της εξάλειψης της φτώχιας».

Με τη λήξη της Συνόδου την Παρασκευή, εκπρόσωποι των 195 χωρών που μετέχουν θα υπογράψουν μια μακροσκελή απόφαση με την οποία υπόσχονται να αντιμετωπίσουν τα περιβαλλοντικά προβλήματα αλλά και τη φτώχια.

Περιβαλλοντικές οργανώσεις και αξιωματούχοι της ΕΕ επέκριναν το κείμενο ως απαράδεκτο συμβιβασμό που στερείται ουσίας.

Την Πέμπτη, ο ΓΓ του ΟΗΕ Μπαν Γκι Μουν παρουσίασε σχέδιο πέντε σημείων για τη διατροφική ασφάλεια ολόκληρου του παγκόσμιου πληθυσμού.

Ακόμα, η Greenpeace ξεκίνησε τη συλλογή υπογραφών για την οριοθέτηση προστατευόμενης περιοχής που θα περιλαμβάνει ολόκληρη την Αρκτική και θα εμποδίζει την εξόρυξη υδρογονανθράκων.

Σύμφωνα με την οργάνωση, μεταξύ των 100 προσωπικοτήτων που ήδη υπέγραψαν το κείμενο είναι το πρώην μέλος των Beatles Πολ ΜακΚάρτνεϊ, οι ηθοποιοί Πενέλοπε Κρουζ, Ρόμπερτ Ρέντφορντ, Χαβιέ Μπαρδέμ, Τζουντ Λο, Τζέρεμι Άιρονς και Γιώργος Χωραφάς, ο σκηνοθέτης Πέδρο Αλμοδοβάρ και οι τραγουδιστές Τομ Γιόρκ και Άνι Λένοξ.

tovima gr

Φωτογραφία: Ινδιάνος από τη Βραζιλία συμμετέχει σε πορεία με άλλους αυτόχθονες για να παραδώσουν μια διακήρυξη στους ηγέτες που παίρνουν μέρος στη σύνοδο κορυφής του Ρίο

 

Το Ινστιτούτο Ερευνών της Κλιματικής Αλλαγής εξηγεί τις ευεργετικές ιδιότητες της πράσινης οικονομίας.

Ανάπτυξη και περιβάλλον είναι συμβατοί στόχοι, υποστηρίζει ο καθηγητής Εντενχόφερ. Πιστεύει ότι η πράσινη ανάπτυξη δεν έφερε τα επιθυμητά αποτελέσματα, αντίθετα μάλιστα προκάλεσε αύξηση των εκπομπών του θερμοκηπίου.

O επικεφαλής οικονομολόγος του Ινστιτούτου Ερευνών της Κλιματικής Αλλαγή του Πότσνταμ, ΄Οτμαρ Εντενχόφερ προειδοποιεί για τις ευεργετικές για το περιβάλλον ιδιότητες της πράσινης οικονομίας. Θεωρεί ότι οι εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα μπορούν να μειωθούν μόνο σε συνδυασμό με τον καθορισμό μιας σε παγκόσμια κλίμακα τιμής τους και ότι η πράσινη ανάπτυξη χρειάζεται κανονιστικό πολιτικό πλαίσιο στήριξης. Και εξηγεί τι ακριβώς εννοεί.

Παγίδες

«Η πράσινη οικονομία, ή η λεγόμενη πράσινη ανάπτυξη είναι μια ιδέα που εκκινεί από τη βασική αρχή ότι θα αυξήσουμε την εξοικονόμηση ενέργειας και θα ενισχύσουμε την παραγόμενη από ανανεώσιμες πηγές», λέει. «Αυτό έχει μια παγίδα. Ξέρουμε ότι όταν εξοικονομούμε ενέργεια, μειώνουμε την κατανάλωση, κι αυτό κάναμε τα τελευταία 20 χρόνια. Σήμερα παράγουμε κοινωνικό προϊόν με λιγότερη ενέργεια, όμως αυτό έχει ένα μεγάλο πρόβλημα: όποιος χρειάζεται λιγότερη ενέργεια, δημιουργεί τις προϋποθέσεις για περισσότερη οικονομική ανάπτυξη. Στην πράξη όμως φάνηκε το αντίθετο, ότι με την εξοικονόμηση ενέργειας πνίγουμε την ανάπτυξη. Το ίδιο συμβαίνει και με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Στην αρχή καταναλώσαμε λιγότερη ορυκτή ενέργεια, οι τιμές αυξήθηκαν ελάχιστα, αλλά είδαμε ότι τα τελευταία 20 χρόνια λόγω αύξησης του πληθυσμού και της οικονομικής ανάπτυξης αυξήθηκαν παγκόσμια οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και μάλιστα με ταχύτατο ρυθμό».

Περιβάλλον συμβατό με ανάπτυξη

Ο γερμανός καθηγητής προσθέτει έναν ακόμη παράγοντα. Η αύξηση της τιμής του πετρελαίου, λέει, έκανε τον άνθρακα πολύ ανταγωνιστικό στις ΗΠΑ, την Κίνα και τις Ινδίες. Σε σημείο που σήμερα να γίνεται λόγος για αναγέννηση του ορυκτού άνθρακα. Υπό αυτήν την οπτική γωνία και με το πραγματικό γεγονός της αύξησης των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα οι υποσχέσεις για πράσινη ανάπτυξη ή πράσινη οικονομία αποδεικνύονται ως αυταπάτη. «Τα τελευταία χρόνια διαπιστώθηκε ότι οι σκληρές διαπραγματεύσεις στην Κοπεγχάγη, και στο Ντέρμπαν δεν οδήγησαν σε κανένα εντυπωσιακό αποτέλεσμα», λέει ο γερμανός καθηγητής. «Και ειπώθηκε ότι ίσως να ήταν πιο εύκολο να μην γίνει παγκόσμια διαπραγμάτευση με στοχοποιημένο αποτέλεσμα, δηλαδή ποιος πρέπει να μειώσει πόσες εκπομπές, αλλά να θέσουμε ένα θετικό όραμα στο επίκεντρο ενός οικονομικοπολιτικού προγράμματος και να πούμε στους αρχηγούς κρατών, ότι η προστασία του κλίματος, η περιβαλλοντική πολιτική είναι συμβατή με την οικονομική ανάπτυξη. Πιστεύω ότι υπάρχουν δυνατότητες για τις αναπτυσσόμενες χώρες να ενισχύσουν την περιβαλλοντική τους πολιτική χωρίς να χρειάζεται να απεμπολήσουν τον στόχο της ανάπτυξης».

Πηγή: ΣΚΑΙ

ecofinder.gr

Χωρίς δεσμεύσεις το κείμενο της Συνόδου του Ρίο για την πράσινη ανάπτυξη

Με την άφιξη περίπου 100 αρχηγών κρατών και υπουργών Περιβάλλοντος την Τετάρτη, η Σύνοδος Rio+20 για τη βιώσιμη ανάπτυξη πέρασε στην τελική της φάση. Αξιωματούχοι της Βραζιλίας αναφέρουν ότι η διακήρυξη της συνόδου έχει ήδη συμφωνηθεί, ωστόσο οι περιβαλλοντικές οργανώσεις απορρίπτουν το κείμενο ως απαράδεκτο συμβιβασμό.

Το Rio+20 πραγματοποιείται στην πρωτεύουσα της Βραζιλίας 20 χρόνια μετά την ιστορική Σύνοδο της Γης, στην οποία η διεθνής κοινότητα αναγνώρισε για πρώτη φορά τους μεγάλους κινδύνους που απειλούν το περιβάλλον και υποσχέθηκε να αντιμετωπίσει την κλιματική αλλαγή, την αποδάσωση και την απώλεια βιοποικιλότητας.
Είκοσι χρόνια μετά, η παγκόσμια οικονομική κρίση ρίχνει βαριά τη σκιά της στην επετειακή σύνοδο, και κανείς δεν περιμένει ουσιαστικές δεσμεύσεις για το περιβάλλον.

Όπως αναφέρουν οι απεσταλμένοι του Γαλλικού Πρακτορείου Ειδήσεων και του περιοδικού Nature, το σχέδιο της τελικής συμφωνίας, ένα κείμενο 53 σελίδων, είναι απίθανο να αλλάξει μέχρι την υπογραφή του κατά τη λήξη της συνόδου την Παρασκευή.

Τα βασικά σημεία:

• Το κείμενο αναγνωρίζει την κοινωνική ανάπτυξη και την προστασία του περιβάλλοντος ως  βασικούς πυλώνες της αειφορίας.
• Οι κυβερνήσεις συμφωνούν να συνεργαστούν προκειμένου να πάψει η κατανάλωση να υπερβαίνει τις δυνατότητες του πλανήτη. Παραδέχονται ότι απαιτούνται «επείγοντα μέτρα» κατά της μη βιώσιμης ανάπτυξης, δεν δίνουν όμως χρονοδιάγραμμα για αυτόν τον στόχο, ούτε παραθέτουν τα μέσα για την επίτευξή του.
• Οι κυβερνήσεις υπόσχονται επίσης να αναζητήσουν μια νέα μέθοδο υπολογισμού της οικονομικής προόδου, η οποία θα λαμβάνει υπόψη τις περιβαλλοντικές και κοινωνικές παραμέτρους.
• Οι κυβερνήσεις δεν δεσμεύονται να περιορίσουν τη χρήση ορυκτών καυσίμων, επαναλαμβάνουν όμως την παλαιότερη δέσμευσή τους για σταδιακή κατάργησή τους όταν κρίνονται «επιβλαβή και μη αποδοτικά».
• Το κείμενο ζητά επίσης τον καθορισμό «Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης», οι οποίοι θα αντικαταστήσουν τους λεγόμενους Αναπτυξιακούς Στόχους της Χιλιετίας που είχε θέσει ο ΟΗΕ για το 2015.

«Κανείς από όσους βρίσκονταν στην αίθουσα όταν υιοθετήθηκε το κείμενο δεν έμεινε ικανοποιημένος. Τόσο ανίσχυρο είναι» σχολίασε η επίτροπος της ΕΕ για την Κλιματική Αλλαγή, Κόνι Χέντεγκαρντ.

Εξίσου δυσαρεστημένες εμφανίζονται και οι περιβαλλοντικές οργανώσεις: «Αυτό που μας προσφέρουν είναι ένα κοινό όραμα αδράνειας και καταστροφής. Δεν υπάρχει τίποτα στο κείμενο για τους ανθρώπους και τον πλανήτη» σχολίασε στο AFP ο Ντάνιελ Μίτλερ, πολιτικός διευθυντής της Greenpeace International.

Την ίδια άποψη έχει η Σαμάνθα Σμιθ, επικεφαλής της Πρωτοβουλίας για το Παγκόσμιο Κλίμα και την Ενέργεια της οργάνωσης WWF. «Υπάρχει πολύ περιεχόμενο αλλά καθόλου δεσμεύσεις [...] Είναι καιρός να επανεξετάσουμε τη σκοπιμότητα μιας τέτοιας ανίσχυρης διαδικασίας» είπε η Σμιθ στο Nature.

Έξω από το συνεδριακό κέντρο όπου πραγματοποιείται η σύνοδος, δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές επρόκειτο να πραγματοποιήσουν πορεία στο κέντρο του Ρίο την Τετάρτη, διαμαρτυρόμενοι για τη θυσία της πράσινης ανάπτυξης στο βωμό της οικονομίας.

Μεταξύ των ηγετών που προσέρχονται την Τετάρτη βρίσκονται ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ, ο πρόεδρος της Νοτίου Αφρικής Τζέικομπ Ζούμα, οι πρωθυπουργοί της Ινδίας Μανμοχάν Σινγκ και της Κίνας Ουέν Ζιαμπάο.

Διά της απουσίας τους θα λάμψουν ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα, ο Βρετανός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον και η καγκελάριος της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ.

 tanea gr

Προβλήματα για την ΕΕ στο Ρίο

Η Ευρώπη συναντά σθεναρές πιέσεις στη μάχη για την ενδυνάμωση της παγκόσμιας περιβαλλοντικής διακυβέρνησης, στο σημαντικό συνέδριο για την βιώσιμη ανάπτυξη αργότερα μέσα στην εβδομάδα.

Το σχέδιο, που θα εφαρμοζόταν από το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα του ΟΗΕ (UNEP), είναι μέρος της ευρωπαϊκής ατζέντας για τήρηση των περιβαλλοντικών στόχων και μετάβαση σε πιο «πράσινη» οικονομική ανάπτυξη σε παγκόσμιο επίπεδο και υποστηρίχτηκε ένθερμα από τους συντηρητικούς και τα όργανα της ΕΕ.

Αλλά τα σχέδια διαμόρφωσης της βάσης του UNEP στο Ναϊρόμπι από κέντρο ανταλλαγής απόψεων σε υπηρεσία, που αναφέρθηκαν σε μια συζήτηση με όργανα του ΟΗΕ, αρμόδια για το εμπόριο, την εργασία και υγεία, δεν είναι σε θέση να κάνουν πολλά στη διάσκεψη του ΟΗΕ για την Αειφόρο Ανάπτυξη.

 «Νομίζω ότι αυτό είναι πραγματικά θα είναι μία από τις μεγάλες απογοητεύσεις του συνεδρίου», δήλωσε ο Jeremy Wates, διευθυντής του Ευρωπαϊκού Γραφείου Περιβάλλοντος, μια μη-κυβερνητική οργάνωση που πιέζει για την πρόταση.

Οι δεινές οικονομικές συνθήκες και η αμετάκλητη αντίσταση από τις Ηνωμένες Πολιτείες, ακόμη και τη Βραζιλία, τον αμφιτρύωνα της Διάσκεψης, για διεύρυνση των εξουσιών του ΟΗΕ έχει μπλοκάρει κάθε μεγάλη αναμόρφωση του UNEP, παραδέχθηκε σε μια συνέντευξη με τη EurActiv

Ο Janez Potočnik, Επίτροπος Περιβάλλοντος της ΕΕ και ένας από τους αρχιτέκτονες της ευρωπαϊκής  ατζέντας για το Ρίο, δήλωσε ότι οι συνομιλίες που οδήγησαν στη διάσκεψη 20-22 Ιουνίου δεν ήταν εύκολη υπόθεση.

«Μετά από σκληρές διαπραγματεύσεις στη Νέα Υόρκη, δυστυχώς δεν σημειώθηκε αρκετή πρόοδος», είπε, «έτσι αναμένουμε μερικές φορτισμένες μέρες στο Ρίο και πιστεύουμε ότι η Βραζιλία, ως χώρα υποδοχής, θα ξεκινήσει φιλόδοξα».

Μεγάλο γεγονός, μικρές προσδοκίες 

Φέροντας τον τίτλο του μεγαλύτερου συνεδρίου του ΟΗΕ εδώ και δεκαετίες,μετρώντας εβδομάδες προπαρασκευαστικών συζητήσεων, η «Σύνοδος τη Γης» αναμένεται να αποδώσει καρπούς για την τροφική επάρκεια, τους φυσικούς πόρους και την καθαρή και βιώσιμη ανάπτυξη.

Ωστόσο, οι αναλυτές «ποντάρουν» λίγα στις δεσμευτικές υποσχέσεις και τους στόχους που προσέμεναν οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι και ακτιβιστές. Για παράδειγμα, η ΕΕ αντιμετωπίζει αντίσταση από τις αναπτυσσόμενες χώρες για την προώθηση της «πράσινης οικονομίας», που έχουν φόβους ότι θα επιβραδύνει την ανάπτυξη ή θα επιβάλει περιορισμούς στα δικά τους σχέδια. 

«Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί με τον αγώνα της πράσινης οικονομίας», ανέφερε ο Arjun Karki του LDC Watch, οργάνωση υπεράσπισης για τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου, με γραφεία στις Βρυξέλλες και το Κατμαντού. Πρόσθεσε ότι «είμαστε επιφυλακτικοί σχετικά με τις νέες μορφές της αναπτυξιακής βοήθειας» που συνδέονται με την αειφόρο ανάπτυξη.

Ο Simon Upton, διευθυντής περιβάλλοντος για τον Οργανισμό Οικονομικής και Αναπτυξιακής Συνεργασίας (OECD), σημείωσε ότι τα εύπορα κράτη πρέπει να εξασφαλίσουν ότι η πράσινη οικονομία δεν οδηγεί σε οικονομική αποδιάρθρωση για τους εργαζόμενους σε παλαιότερες βιομηχανίες, όπως εκείνες που εξαρτώνται από τα ορυκτά καύσιμα

 «Οι κυβερνήσεις πρέπει να κρατήσουν τα χρήματα για τους ανθρώπους που μπορεί να επηρεαστούν από τη μετάβαση προς μια πιο πράσινη οικονομία», είπε σε τηλεφωνική συνομιλία από το Παρίσι. «Υπάρχει ένα πολύ σημαντικό κοινωνικό στοιχείο σε αυτό».

Θυμάστε τη Κοπεγχάγη; 

Εν τω μεταξύ οι ευρωπαίοι αντιπρόσωποι αντιμετωπίζουν ήδη δυσκολίες για σύγκλιση στους περιβαλλοντικούς στόχους, φοβούμενοι την επανάληψη των ομιλιών για την κλιματική αλλαγή στην Κοπεγχάγη το 2009 οπότε οι ευρωπαίοι παραμερίστηκαν από τις ΗΠΑ και Κίνα.

Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Barack Obama δεν πρόκειται να παρευρεθεί – ένα χαστούκι - για τέτοιου είδους διεθνούς συγκέντρωσης - και αντ 'αυτού θα στείλει την υπουργό Εξωτερικών Hillary Clinton. Η Ουάσιγκτον έχει ήδη αποσυρθεί από την ενίσχυση του UNEP.

Ωστόσο, ο Δημοκρατικός πρόεδρος δεν μπόρεσε να απομακρυνθεί από τον χαρακτήρα του ηγετικού του ρόλου στο Ρίο δεδομένη την μάχη επανεκλογής με τον ρεπουμπλικάνο Mitt Romney και επανειλημμένες διαφωνίες ρεπουμπλικάνων γερουσιαστών για τα περιβαλλοντικά και διεθνή προγράμματα.

Νερό και ασφάλεια τροφίμων

Στο Ρίο, το διακύβευμα είναι υψηλό. Οι ανεπάρκειες για το νερό, τις προμήθειες τροφίμων, την ενέργεια, τα ορυκτά, την ποιότητα του αέρα και της γης θα πολλαπλασιαστούν καθώς ο πληθυσμός αυξηθεί παγκοσμίως κατά 2 δισεκατομμυρίων ευρώ περίπου μέχρι το 2050 – το δύο Ινδίες σήμερα. Εκκλήσεις για δράση προέρχονται φυσικά από οικολόγους και ακτιβιστές κατά της φτώχειας - αλλά και από μερικές από τις μεγαλύτερες εταιρείες στον κόσμο που ενδιαφέρονται για την μείωση των πόρων.

Παρά τις ζοφερές προβλέψεις για το αποτέλεσμα του Ρίο, ορισμένοι αντιπρόσωποι δεν παραδέχονται ότι - και ελπίζουμε σε πιθανές εκπλήξεις.

Ο Jeremy Wates από το ευρωπαϊκό γραφείο περιβάλλοντος, υποστηρίζει ότι οι ηγέτες του κόσμου θα μπορούσαν να συμφωνήσουν σε μια νομικά δεσμευτική συμφωνία για την αειφόρο ανάπτυξη - κάτι που ορισμένες διεθνείς επιχειρήσεις έχουν ήδη εφαρμόσει. Δικηγόροι λένε ότι αυτό θα έκανε τις επιχειρήσεις πιο ευσυνείδητες σχετικά με την επενδύσεις και τις κατασκευές τους, και θα έκανε τους καταναλωτές πιο ενήμερους σχετικά με τις επιπτώσεις των προϊόντων που αγοράζουν.

«Όποιος ψάχνει για ένα θετικό αποτέλεσμα θα απογοητευτεί, αλλά ελπίζουμε σε κάποιες τελευταίες θετικές εξελίξεις», δήλωσε ο Wates.

«Δεν είναι ποτέ ζήτημα απόλυτης επιτυχίας ή η απόλυτης αποτυχίας. Θα υπάρξουν λίγη αποτυχία και λίγη επιτυχία. Αυτή είναι η φύση της ισορροπίας».

EurActiv.gr