Ένας αιώνας συμφωνία Σάικς-Πικό, που χώρισε με το χάρακα τη Μέση Ανατολή

Συμπληρώνεται ακριβώς ένας αιώνας από τότε που οι διπλωμάτες Μαρκ Σάικς, από την πλευρά της Βρετανίας, και Φρανσουά Ζορζ-Πικό, από τη γαλλική πλευρά, υπέγραψαν τη συμφωνία που θα διαμοίραζε τα εδάφης της Μέσης Ανατολής «εν αναμονή» της κατάρρευσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Αγνοώντας την ύπαρξη διαφορετικών κοινοτήτων, και βασιζόμενη... στον χάρακα πάνω στον χάρτη, η συνθήκη θεωρείται από αρκετούς ως ένα από τα θεμέλια κρίσεων που μαστίζουν μέχρι σήμερα την περιοχή.

Η συμφωνία Sykes-Picot, της 16ης Μαΐου 1916 ανάμεσα στο Λονδίνο και το Παρίσι έθεσε τις βάσεις για την έναρξη μίας διαδικασίας που θα οδηγήσει στη χάραξη των συνόρων που ισχύουν έναν αιώνα μετά στη Μέση Ανατολή.

Στο τέλος του 1915, μεσούντος του πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, η Γαλλία και η Βρετανία συζητούν τον καταμερισμό των αραβικών επαρχιών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Ταυτόχρονα, για να δημιουργήσουν ένα νέο μέτωπο και να αντιμετωπίσουν τον τζιχάντ του σουλτάνου-χαλίφη που υποστηρίζεται από τη Γερμανία, ο βρετανός ύπατος αρμοστής στην Αίγυπτο, ο Χένρι ΜακΜαόν, διαπραγματεύεται με τον σερίφ Χουσέιν της Μέκκας, προσφέροντάς του την προοπτική της αραβικής ανεξαρτησίας.

Οι δύο μεγάλες αποικιακές δυνάμεις της εποχής είναι ήδη παρούσες στην περιοχή: η Γαλλία μέσω της οικονομικής και πολιτιστικής της επιρροής στο Λεβάντε και η Μεγάλη Βρετανία στην Αίγυπτο, την οποία κατέχει από το 1882.

Ορίζουν δύο διπλωμάτες, τον Γάλλο Ζορζ Πικό (πρόγονο του πρώην προέδρου της Γαλλίας Βαλερί Ζισκάρ ντ' Εστέν) και τον Βρετανό Μαρκ Σάικς (που θα πεθάνει τρία χρόνια αργότερα στο Παρίσι από την ισπανική γρίπη), για να διαπραγματευθούν μία μυστική διευθέτηση, η οποία θα περάσει στην ιστορία με τα επώνυμά τους: «συμφωνία Sykes-Picot».

Εκείνη την εποχή γίνεται λόγος για τη «συμφωνία Cambon-Grey», η οποία συνομολογήθηκε με την ανταλλαγή επιστολών στις 9, 15 και 16 Μαΐου ανάμεσα στον γάλλο πρεσβευτή στο Λονδίνο Πολ Καμπόν και τον βρετανό υπουργό Εξωτερικών Εντουαρντ Γκρέι. Αργότερα, σε αυτήν θα προσχωρήσουν η Ρωσία και η Ιταλία.

Ο Σάικς έλεγε ότι ήθελε «να χαράξει μία γραμμή από το «e» της Ακρας ( Acr(e) ) μέχρι το «τελευταίο k» του Κιρκούκ ( Kirkou(k) ), γράφει ο βρετανός συγγραφέας Τζέιμς Μπαρ στο βιβλίο του «Μία Γραμμή στην Άμμο» (A line in the sand, 2011).

Η μαύρη αυτή γραμμή χωρίζει τη Μέση Ανατολή στους χάρτες της συμφωνίας, αγνοώντας τις εθνότητες ή τους θρησκευτικούς διαχωρισμούς: η «Συρία» των Γάλλων, στο βορρά, η «Αραβία» των Βρετανών, στο νότο. Το σύνολο χωρισμένο σε πέντε ζώνες.

Η συμφωνία προβλέπει ότι «η Γαλλία και η Μεγάλη Βρετανία είναι διατεθειμένες αναγνωρίσουν και να υποστηρίξουν ένα ανεξάρτητο αραβικό κράτος ή μία συνομοσπονδία αραβικών κρατών» εντός των εκατέρωθεν ζωνών επιρροής Α (εσωτερική Συρία με τη Δαμασκό και το Χαλέπι συν την περιοχή της Μοσούλης) και την Β (ανάμεσα στη γραμμή Sykes-Picot και μία γραμμή Ακαμπα-Κουβέιτ).

Συνορεύουν με τις ζώνες άμεσης επιρροής , μπλε στο βορρά για τη Γαλλία (Λίβανος και Κιλικία) και κόκκινη στο νότο για τη Μεγάλη Βρετανία (Κουβέιτ και κάτω Μεσοποταμία, με το θύλακα της Χάιφα για την εξυπηρέτηση μίας σιδηροδρομικής γραμμής που φθάνει μέχρι τη Βαγδάτη). Η φαιά ζώνη, η Παλαιστίνη, είναι διεθνοποιημένη.

Η συμφωνία θα αποκαλυφθεί από την ρωσική επαναστατική κυβέρνηση στο τέλος του 1917. Θα συμβολίσει για τους Άραβες την αποικιοκρατική εξαπάτηση και θα εξοργίσει τον Λόρενς της Αραβίας, που επιφορτίσθηκε με την οργάνωση της αραβικής εξέγερσης τον Ιούνιο 1916........http://news.in.gr/features/article/?aid=1500077429
16/5/16